درد مفاصل، آرتروز، یا پوکی استخوان مشکلاتی است که به واسطه سبک نادرست زندگی و بالا رفتن سن گریبان همه را می گیرد و بهترین درمان برای پیشگیری و بهبود و تسکین آن ها استفاده از توصیه ها و درمان‌های طب سنتی است.
روش‌های سنتی برای درمان پوکی استخوان
روش‌های سنتی متعددی وجود دارند که میتوان از آن‌ها برای درمان پوکی استخوان بهره گرفت. با این حال، باید تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شود زیرا به منظور تأیید این روش‌ها باید اطلاعات و داده‌های بیشتری جمع‌آوری شود.
طب سوزنی (آکوپانکچر)
درمان با طب سوزنی یک روش درمانی است که در طب سنتی چین استفاده میشود. در این روش، سوزن‌های بسیار نازک در نقاط حساس و حیاتی بدن قرار می‌گیرند. اعتقاد بر این است که این روش باعث تحریک اعضا و فعالیت‌های بدنی میشود و فرآیند درمان را تسریع می‌کند. علاوه بر آن، طب سوزنی اغلب همراه با استفاده از گیاهان دارویی نیز صورت می‌گیرد. برخی افراد این روش را به عنوان یک درمان تکمیلی برای پوکی استخوان تأیید می‌کنند، اما برای درک دقیق تأثیرات آن، نیاز به تحقیقات بیشتر وجود دارد.
تای‌چی
تای‌چی (Tai Chi) ورزش چینی قدیمی است که در آن از یک سری تمرینات استفاده میشود که باعث گردش یافتن راحت خون از یک قسمت به قسمت دیگر میشود. تحقیقات انجام شده توسط مرکز بین‌المللی طب مکمل نشان می‌دهند که تای‌چی باعث بهبود عملکرد دفاعی و ایمنی بدن شده و درد و خشکی عضلات و مفاصل را کاهش می‌دهد. یک برنامه منظم و تحت نظارت می‌تواند باعث حفظ تعادل و استقامت جسمانی شود و همچنین باعث جلوگیری از افتادن ناشی از پوکی استخوان خواهد شد.
درمان گیاهی برای پوکی استخوان
گیاهان دارویی زیادی وجود دارند که برای پوکی استخوان مفیدند. این گیاهان را میتوان در غذاها استفاده کرد و یا به صورت مکمل به شکل قرص، پودر یا دمنوش مصرف کرد. در اینجا فهرستی از گیاهانی که باعث بهبود سلامت استخوان شده و جایگزین خوبی برای درمان پوکی استخوان هستند، آورده شده است:
- مریم‌گلی قرمز
- شبدر قرمز
- گیاه دم اسب
- آویشن
- زردچوبه
- سویا
- کوهاش سیاه
همیشه در صورتی که قصد دارید دارویی گیاهی را به مدت طولانی مصرف کنید با پزشک مشورت نمایید. برخی از داروهای گیاهی، مانند مواردی که در بالا ذکر شد، ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشند. اگر بیماری دارید یا دارو مصرف می‌کنید، بهتر است قبل از مصرف مکمل‌ها با پزشکتان مشورت کنید.
مریم‌گلی قرمز
مریم‌گلی قرمز، گیاهی است که در طب گیاهی چینی استفاده میشود و خواص دارویی بسیاری برای پوکی استخوان دارد. بررسی ۳۶ آزمایش بالینی نشان داد که مریم‌گلی قرمز باعث درمان و بهبود بیش از ۸۰% افراد دچار پوکی استخوان شده است.
سالویانولیک اسید، تانشینون‌ها و منیزیم لیتوسپرمات بی (Magnesium Lithospermate B) ترکیبات موجود در مریم‌گلی قرمز هستند که می‌توانند باعث بهبود سلامت استخوان شوند. سالویانولیک اسیدها خواص آنتی‌اکسیدانی دارند که باعث جلوگیری از التهاب و تولید رادیکال‌های آزاد مربوط به تحلیل استخوان میشود. ترکیبات موجود در این گیاه می‌توانند به رشد استخوان نیز کمک کنند.
همچنین مریم‌گلی قرمز منبعی سرشار از ویتامین K است که برای سلامت استخوان‌ها ضروری می‌باشد. این گیاه به شکل کپسول و تنتور موجود بوده و می‌تواند به صورت دمنوش مصرف شود. مریم‌گلی قرمز باید به دلیل خطرات مصرف درازمدت آن، به مدت کم مصرف شود. همچنین این داروی گیاهی، ممکن است باعث بروز عوارض جانبی و تداخل با داروهای دیگر شود و مصرف آن در دوران بارداری و همراه با داروهای رقیق کننده خون ممنوع است. برای مشخص شدن دوز مناسب برای پوکی استخوان، باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
شبدر قرمز
شبدر قرمز (تریفولیوم پراتنس) یک گیاه بقولات است که در گذشته به عنوان یک گیاه دارویی درمانی به منظور تکمیل درمان علائم یائسگی مانند گرگرفتگی، سرطان، مشکلات تنفسی و مشکلات پوستی استفاده می‌شد. نتایج تحقیقات درباره تأثیر شبدر قرمز در درمان پوکی استخوان متنوع است.
یک مطالعه انجام شده در سال ۲۰۱۵ روی ۶۰ زن یائسه، به مدت ۱۲ هفته، که ۱۵۰ میلی‌گرم شبدر قرمز مصرف کرده بودند، با گروهی که داروی بی‌اثر یا پلاسیبو (ماده‌ای که هیچ اثر درمانی ندارد) مصرف می‌کردند، مقایسه شد. نتایج نشان داد که تراکم مواد معدنی استخوان در زنانی که شبدر قرمز مصرف کرده بودند، افزایش یافته بود. با این حال، تحقیقات دیگر نشان دادند که شبدر قرمز تأثیری مثبت بر سلامت استخوان ندارد.
شبدر قرمز می‌تواند به عنوان ترکیبی در دمنوش و همچنین به صورت کپسول، تنتور، عصاره و داروی موضعی استفاده شود. اما برای درک بهتر تأثیرات آن، نیاز به تحقیقات بیشتر وجود دارد و استفاده از آن به عنوان درمانی برای پوکی استخوان همچنان مورد بررسی است.
گیاه دم اسب
گیاه دم اسب (اکویستوم آرونس) گیاهی بزرگ و درخت‌مانند است که در قسمت‌هایی از اروپا، آسیا، خاورمیانه و آمریکای شمالی یافت میشود. این گیاه، یک گیاه دارویی است که در رم و یونان باستان مورد استفاده قرار می‌گرفت. گیاه دم اسب برای درمان زخم، سل و مشکلات کلیوی استفاده میشود. کوئرستین، اولئانولیک اسید و اورسولیک اسید آنتی‌اکسیدان‌های موجود در گیاه دم اسب هستند. این ترکیبات می‌توانند باعث افزایش میزان کلسیم و بهبود رشد استخوان شوند. همچنین گیاه دم اسب حاوی ترکیبی به نام سیلیکا است؛ مکمل‌های ساخته شده از سیلیکا برای بهبود تراکم مواد معدنی در استخوان و افزایش قدرت و استحکام استخوان استفاده می‌شوند. اگرچه گیاه دم اسب خواص متعددی دارد، اما ممکن است بهترین گزینه برای شما نباشد. در تحقیقی که بر روی ۱۲۲ زن یائسه انجام شد، نشان داد که مصرف مکمل کلسیم به مدت یک سال برای بهبود تراکم استخوان، بهتر از مصرف گیاه دم اسب بوده است. گیاه دارویی دم اسب به شکل کپسول، تنتور و گیاه خشک موجود است و می‌تواند به صورت دمنوش مصرف شود و یا با مایع ترکیب شده و به صورت موضعی استعمال شود.
مصرف طولانی‌مدت گیاه دم اسب توصیه نمی‌شود. این گیاه می‌تواند باعث کاهش میزان تیامین (B1) شده و منجر به کمبود این ویتامین در بدن گردد. گیاه دم اسب می‌تواند برای زنان باردار و افراد مبتلا به دیابت، نقرس، مشکلات قلبی و کلیوی مضر باشد.
آویشن
آویشن (تیموس ولگاریس) دارویی گیاهی از خانواده نعناعیان یا لب‌گشادگان (Lamiaceae) و بومی مدیترانه است. این بوته کوچک و کوتاه، ادویه معروفی برای استفاده در غذاها و آشپزی است؛ همچنین این گیاه یک گیاه دارویی است که از زمان‌های قدیم مورد استفاده بوده است. آویشن برای تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان مشکلات تنفسی، عصبی و قلبی استفاده میشود. یک تحقیق نشان داد که چگونه مصرف روزانه ۱۰۰۰ میلی‌گرم آویشن به مدت ۶ ماه باعث تأثیر بر ۴۰ زن یائسه خواهد شد. محققین دریافتند که مصرف مرتب آویشن برای بهبود تراکم مواد معدنی استخوان مؤثرتر از مصرف مکمل‌های کلسیم و ویتامین D3 بوده است. آویشن در صورت ترکیب شدن با مریم‌گلی قرمز و رزماری مؤثرتر هم خواهد شد. میزان تراکم مواد معدنی استخوان بعد از مصرف این ترکیب، بیشتر از زمان مصرف آویشن به تنهایی بوده است.
آویشن، علاوه بر خواص درمانی خود، منبعی غنی از کلسیم، ویتامین K، منیزیم و روی است که به سلامتی استخوان‌ها کمک می‌کنند. آویشن می‌تواند به صورت گیاه تازه یا خشک مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، روغن عصاره آویشن به صورت کپسول یا مایع نیز در دسترس است. در صورت مصرف معتدل، آویشن بدون ایجاد مشکلات ایمن است. اما مصرف بالای این گیاه دارویی ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. آویشن ممکن است برای افرادی که مشکلات خونریزی و اختلالات هورمونی دارند، مضر باشد. همچنین، در افرادی که حساسیتی نسبت به سایر گیاهان خانواده نعناعیان مانند اورگانو، مریم‌گلی و اسطوخدوس (لاتوندر) دارند، ممکن است آویشن باعث آلرژی شود. این گیاه دارویی خواص درمانی برای پوکی استخوان دارد، اما برای بررسی تأثیر طولانی‌مدت آویشن بر استخوان‌ها، نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد.
زردچوبه
زردچوبه (کورکومالونگا) ریشه یک گیاه دائمی از خانواده زنجبیل‌ها (Zingiberaceae) است و بومی آسیای جنوبی می‌باشد. خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی این داروی گیاهی باعث اهمیت یافتن آن از ۴۰۰۰ سال پیش در طب گیاهی شده است. از زردچوبه برای درمان علائم قاعدگی، آرتریت و مشکلات گوارشی استفاده میشود. کورکومین که ماده فعال موجود در زردچوبه است، می‌تواند کم بودن تراکم استخوان را درمان کند. یک تحقیق مقدماتی نشان داد که مصرف مکمل کورکومین به مدت ۶ ماه باعث بهبود ۵۷ نفر که تراکم استخوان کمی داشته‌اند شده است. زردچوبه به شکل پودر خشک وجود دارد که در آشپزی استفاده میشود. همچنین به شکل تنتور، مایع یا کپسول نیز موجود است. در موارد مصرف زردچوبه به میزان زیاد یا به مدت بیش از ۱۲ ماه عوارض جانبی مشاهده شده است. همچنین زردچوبه ممکن است باعث آلرژی و مشکلاتی در افرادی شود که مبتلا به اختلالات خونریزی، دیابت و مشکلات کیسه صفرا هستند. برای اثبات ایمنی و تأثیر کلی زردچوبه و کورکومین در درمان پوکی استخوان، باید تحقیقات مفصل‌تری انجام شود و باید در زمان مصرف این داروی گیاهی احتیاط کرد.
سویا
دانه‌های سویا که برای خوراکی‌هایی مانند توفو و شیر سویا استفاده می‌شوند حاوی ایزوفلاون‌ها هستند. ایزوفلاون‌ها، ترکیبات شبه استروژنی هستند که می‌توانند از استخوان‌ها محافظت کنند و مانع تحلیل رفتن استخوان شوند. معمولاً توصیه میشود که قبل از مصرف سویا برای درمان پوکی استخوان، مخصوصاً اگر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه استروژنی هستید، با پزشکتان مشورت کنید.
کوهاش سیاه
کوهاش سیاه گیاهی است که سالیان سال در آمریکا استفاده می‌شده است. همچنین از این گیاه به عنوان دفع کننده حشرات هم استفاده می‌شد. این گیاه حاوی فیتواستروژن (ترکیبات شبیه به استروژن) است که می‌تواند از تحلیل رفتن استخوان و پوکی استخوان پیشگیری کند. تحقیقی در سال ۲۰۰۸ نشان داد که کوهاش سیاه باعث بهبود ساخت استخوان در موش‌ها میشود؛ برای مشخص شدن اینکه این نتایج برای درمان پوکی استخوان قابل تعمیم به انسان هستند یا خیر، تحقیقات علمی بیشتری لازم است. حتماً قبل از مصرف کوهاش سیاه، به دلیل عوارض جانبی که دارد، با پزشک مشورت کنید.
سخن آخر
درمان پوکی استخوان با طب سنتی، چه برای پیشگیری و چه درمان این بیماری کاملا مفید و ضروری می باشد. هرچند توصیه میشود پیش از استفاه با پزشک متخصص مشورت کنید.