مرجع تقلید مجتهدی است که گروهی از شیعیان در مسائل فقهی بر اساس فتاوای او عمل میکنند و وجوهات شرعی را در اختیار او قرار میدهند. مرجعیت، بالاترین مقام مذهبی در بین شیعیان دوازده امامی است.
این مقام، انتصابی نیست و معمولا شیعیان با پرس و جو از روحانیان و عالمان دینی، کسانی را که صاحب این صلاحیت باشند، شناسایی میکنند. مهمترین شرط احراز این جایگاه، برتری علمی نسبت به سایر مجتهدان است. پیروان مرجع تقلید نیز مُقَلِّدان او خوانده میشوند. نظرات فقهی مراجع تقلید در کتابی با نام رساله توضیح المسائل منتشر میشود.
اما آیا میدانید مراجع تقلیدی که بالای نود سال عمر دارند کدامند؟
مراجع تقلید با سن بیش از 90 سال
۱. آیت الله حسین وحید خراسانی
تاریخ تولد: ۱۱ دی ۱۲۹۹
سن: ۱۰۳ سال
حسین وحید خراسانی از مراجع تقلید شیعه ساکن قم است. او از شاگردان سیدابوالقاسم خویی و از استادان فقه و اصول حوزه علمیه قم است. وحید خراسانی تحصیلات حوزویاش را در نیشابور، مشهد و نجف گذراند. مجلس درس خارج وی، از پررونقترین دروس حوزه علمیه قم است.
او از مخالفان تحصیل فلسفه توسط طلاب است و قرآن و روایات را دربردارنده همه معارف مورد نیاز انسان میداند. شرح بر شرایع الاسلام، حاشیه بر کفایه و حاشیه بر مَکاسِب مُحَرَّمه از تألیفات او است.
۲. آیت الله حسین نوری همدانی
تاریخ تولد: ۱ فروردین ۱۳۰۴
سن: ۹۹ سال
حسین نوری همدانی مرجع تقلید و استاد درس خارج حوزه علمیه قم است که سابقه عضویت در مجلس خبرگان رهبری و امامت جمعه همدان را دارد. او از شاگردان سید محمد داماد، علامه طباطبایی، آیتالله بروجردی و امام خمینی بوده است.
۳. آیت الله ناصر مکارم شیرازی
تاریخ تولد: ۵ اسفند ۱۳۰۵
سن: ۹۸ سال
ناصر مَکارِم شیرازی مرجع تقلید و استاد درس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم است. او یکی از هفت مرجع معرفیشده از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سال ۱۳۷۳ش بعد از درگذشت آیتالله محمدعلی اراکی بود.
۴. آیت الله سید موسی شبیری زنجانی
تاریخ تولد: ۱۳۰۶
سن: ۹۷ سال
سید موسی شُبیری زَنجانی ، از مراجع تقلید شیعه و از استادان درس خارج فقه و خارج اصول در قم است. او یکی از هفت فقیهی که پس از درگذشت آیتالله اراکی، از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جایز التقلید و واجد شرایط مرجعیت معرفی شد. شبیری زنجانی در قم و نجف به تحصیل پرداخت و در درس سید حسین طباطبایی بروجردی، سید ابوالقاسم خویی و سید محمد محقق داماد حاضر میشد.
۵. آیت الله عباس محفوظی
تاریخ تولد: ۱۸ مرداد ۱۳۰۷
سن: ۹۶ سال
حضرت آیت الله عباس محفوظی در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی در یکی از روستاهای شهرستان رودسر و در میان خانوادهای مذهبی و دوستدار خاندان پاک پیامبر(صلی الله علیه و آله) به دنیا آمد. تولد او با شب ولادت حضرت ابوالفضل العباس(ع) مصادف شده بود. پدرش پیشه کشاورزی داشت و گاه نیز به تجارت میپرداخت.
آیت الله محفوظی در بیستم شهریور ماه ۱۴۰۳ به رحمت ایزدی پیوست و از این لیست خارج خواهند شد.
۶. آیت الله جعفر سبحانی
تاریخ تولد: ۲۰ فروردین ۱۳۰۸
سن: ۹۵ سال
جعفر سبحانی از مراجع تقلید شیعه و اساتید حوزه علمیه قم. وی در فقه، اصول، تفسیر و علم کلام تخصص دارد. سبحانی از مدیران دارالتبلیغ اسلامی و نویسندگان مجله مکتب اسلام در سالهای پیش از انقلاب اسلامی ایران و نماینده مردم آذربایجان شرقی در مجلس خبرگان قانون اساسی بود.
۷. آیت الله سید علی سیستانی
تاریخ تولد: ۱۳ مرداد ۱۳۰۹
سن: ۹۴ سال
سید علی حسینی سیستانی از مراجع تقلید شیعیان و استاد درس خارج فقه و اصول در نجف است. تحصیلات حوزوی را در مشهد، قم و نجف آموخت و در درس سید محمد حجت کوهکمرهای، آیتالله بروجردی و آیتالله خویی حاضر شد. او پس از درگذشت آیتالله خویی در سال ۱۴۱۳ قمری به مرجعیت رسید و در جریان تغییر نظام و تصویب قانون اساسی جدید عراق پس از صدام حسین، نقش جدی ایفا کرد.
۸. آیت الله محمداسحاق فیاض
تاریخ تولد: ۱۳۰۹
سن: ۹۴ سال
محمد اسحاق فیاض مرجع تقلید، استاد درس خارج در حوزه علمیه نجف و اهل افغانستان است. او در زمان مرجعیتِ سید ابوالقاسم خویی، از شاگردان نزدیک و همراهان وی به شمار میآمد.
۹. آیت الله محمدابراهیم جناتی
تاریخ تولد: ۱۳۱۱
سن: ۹۲ سال
آیة الله محمد ابراهیم شاهرودی جناتی از علمای بزرگ معاصر متولد سال ۱۳۱۱ در شهرستان شاهرود هستند، حضرت آية الله العظمى جناتى در پى تحصيلات مجدّانه و مستمر، به درجه عاليه و رفيعه اجتهاد دست يافته و از مراجع بزرگ نجف اجازه اجتهاد اخذ كردند، كه متن اجازههاى ياد شده چندين بار طى ساليان گذشته در كتابها و مجلات و روزنامهها به چاپ رسيدهاند. ایشان نخستين شخصيت علمى مىباشند كه فقه ، اصول ، علوم حدیث و علوم قرآن را در حوزه علمیه قم به صورت تطبيقى، از ديدگاه بيست و دو مذهب از يكصد و سى و هشت مذهب فقهى كه در تاريخ فقه اسلامى وجود دارند، تدریس نموده اند.
۱۰. آیت الله عبدالله جوادی آملی
تاریخ تولد: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۱۲
سن: ۹۲ سال
عبدالله جوادی آملی فیلسوف، فقیه، مفسر قرآن، مدرّس حوزه علمیه قم و از مراجع تقلید شیعه در قرن پانزدهم هجری شمسی است. او از شاگردان آیت الله بروجردی، امام خمینی و علامه طباطبایی بوده و حدود شصت سال در حوزههای علمیه قم و تهران، علومی چون فلسفه، عرفان، فقه و تفسیر را تدریس کرده است. وی کتابهای بسیاری نوشته که تفسیر تسنیم و رحیق مختوم (شرح اسفار اربعه) از جمله آنها است.
۱۱. آیت الله حسین مظاهری
تاریخ تولد: ۲۵ آبان ۱۳۱۲
سن: ۹۲ سال
حسین مظاهری از مراجع تقلید و از اساتید درس خارج فقه و اصول در اصفهان. وی در قم و اصفهان به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و در دروس امام خمینی، آیتالله بروجردی و علامه طباطبایی حاضر میشد. در سال ۱۳۷۴ش با درخواست آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، از قم به اصفهان هجرت کرد. کتاب اخلاقی جهاد با نفس از جمله آثار او است.
۱۲. آیت الله سید علیمحمد دستغیب
تاریخ تولد: ۲۳ اسفند ۱۳۱۳
سن: ۹۰
سیّد علیمحمّد دستغیب، از مراجع تقلید شیعهٔ ایرانی است. او از سال ۱۳۶۰ (در دورههای نخست، سوم و چهارم) عضو مجلس خبرگان رهبری بودهاست و برادر سید علیاصغر دستغیب دیگر نماینده مجلس خبرگان از استان فارس و خواهر زاده سید عبدالحسین دستغیب (شهید دستغیب) میباشد. مقلّدین دستغیب بیشتر از استانهای جنوبی ایران و خصوصاً استان فارس هستند.
تذکر: آیت الله احمد جنتی از مراجع تقلید نبوده و تاریخ تولد ایشان برابر با ۳ اسفند ۱۳۰۵ است. ایشان به تازگی وارد ۹۸ سالگی شدهاند.