در ایران، مراسم تشییع جنازه افراد مشهور و معروف از جمله سیاستمداران، هنرمندان، ورزشکاران، مراجع دینی و دیگر شخصیت‌های برجسته، به عنوان رویدادهای عمومی مهم محسوب می‌شوند. همچنین تشییع جنازه فقط مراسمی آئینی نیست، گاهی بار سیاسی، اجتماعی یا تاریخی یک تشییع جنازه به حدی است که بر تحولات جاری در کشور تاثیر می‌گذارد. در ادامه به معرفی برخی از مشهورترین و شلوغ ترین مراسم های تشیع جنازه در ایران میپردازیم.
مهمترین تشیع جنازه های تاریخ ایران
۱۲۷۵ – ناصرالدین شاه
یکی از اولین تشییع جنازه‌های باشکوهی که اسناد و عکس‌های آن موجود است، تشییع جنازه ناصرالدین شاه قاجار است که پس از نیم قرن سلطنت به دست میرزا رضای کرمانی به قتل رسید.
آقارضا عکاسباشی، عبدالله قاجار و آنتوان سوریگین از جمله عکاسانی بودند که تصاویر تشییع جنازه و خاکسپاری ناصرالدین شاه را ثبت کردند.
جسد ناصرالدین شاه در حرم شاه عبدالعظیم در شهر ری در نزدیکی تهران دفن شد. مرگ ناصرالدین شاه را بسیاری نمادی از تغییرات سیاسی و اجتماعی پس از آن در ایران می پندارند.
۱۳۲۹ – رضاشاه
رضاشاه پس از تبعید، در روز ۴ مرداد ۱۳۲۳ در ژوهانسبورگ، آفریقای جنوبی درگذشت. پیکر او پس از مرگ به مصر برده شد و در آن‌جا به امانت گذاشته شد و سرانجام در اردیبهشت ۱۳۲۹ جنازه رضاشاه به وسیله هواپیما و سپس با قطار مخصوص به تهران حمل شد و در آرامگاه مخصوصی در شهرری به خاک سپرده شد.
گفته میشود که تشیع جنازه وی یکی از شلوغ ترین تشیع جنازه های معاصر قبل انقلاب است که در مراسم ان شخصیت های سیاسی زیادی از سراسرجهان شرکت کردند.
۱۳۴۶ – غلامرضا تختی
تشییع جنازه غلامرضا تختی، کشتی‌گیر ایرانی که به “جهان‌پهلوان” معروف بود، نیز از دیگر تشییع جنازه‌های مهم پیش از انقلاب ایران است.
تختی در ۱۷ دی ۱۳۴۶ در تهران درگذشت، اما مرگ جنجال‌برانگیز و پرابهام او در سی و پنج سالگی بر تشییع جنازه این ورزشکار معروف تاثیرگذار بود. او که زمانی از نام آوران کشتی ایران و جهان بود در اواخر عمر با بایکوت حکومتی روبرو شده بود چنانکه کشتی‌گیران هم نسلش می گویند حتی از حضورش در سالن های ورزشی جلوگیری می کردند.
درگذشت او همچنین یک سال پس درگذشت ناگهانی از فروغ فرخزاد بود که شاعران و نویسندگان بسیاری در مراسم تشییع این شاعر شرکت داشتند.
در تشییع جنازه تختی در تهران هزاران نفر شرکت کردند و جنازه این ورزشکار در گورستان ابن‌بابویه شهر ری، در جنوب تهران به خاک سپرده شد.
۱۳۶۸ – امام خمینی
ارتحال امام خمینی در خرداد ۱۳۶۸ گرچه ناگهانی نبود، اما نقطه عطفی سیاسی در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رفت.
بدن مطهر آیت‌الله خمینی به مصلای تهران منتقل شد و با قرار دادن در یک یخچال شیشه‌ای به نمایش درآمد. بدن ایشان پس از اقامه نماز میت در روز ۱۶ خرداد از سوی آیت‌الله گلپایگانی، در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
انبوه جمعیت حاضر در مراسم تشییع رهبر پیشین جمهوری اسلامی به حدی بود که تابوت و حتی کفن آیت‌الله خمینی نیز آسیب دید؛ به طوری که جسد برای تکفین مجدد به جماران منتقل شد.
در مراسم تشییع امام خمینی بسیاری از خارجی‌ها از جمله مقام‌های دیپلماتیک از کشورهای دیگر نیز حضور داشتند. همچنین شایان ذکر است که تشییع رهبر انقلاب اسلامی از جهت پرجمعیت ترین تشیع جنازه جهان در گینس ثبت شده است.
۱۳۷۹ – فردین، یادآوری تاریخی
تشییع جنازه محمدعلی فردین، بازیگر معروف سینمای پیش از انقلاب ایران، یک یادآوری تاریخی و ستایش از این مقطع از سینمای ایران بود.
فردین پس از انقلاب به همراه سعید راد و ناصر ملک‌مطیعی در فیلم “برزخی‌ها” به کارگردانی ایرج قادری بازی کرد، اما این فیلم آخرین حضور فردین در عرصه سینمای ایران بود.
با وجود حدود بیست سال دوری از کار هنری، اما تصویر فردین از ذهن ایرانیان پاک نشد و این موضوع خود را در تشییع جنازه پرجمعیت این هنرمند نشان داد.
۱۳۹۴ – غواص‌های عملیات کربلای ۴
مراسم تشییع پیکر ۱۷۵ غواص شهید شده در عملیات کربلای چهار و ۱۰۰ نفر از شهدای دیگر جنگ ایران و عراق در خرداد ۱۳۹۴ در تهران یکی از جنجال‌برانگیزترین تشییع‌های قربانیان جنگ ایران و عراق بود.
کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح ایران در اواخر اردیبهشت ماه از کشف پیکر ۲۷۰ تن از شهدای ایرانی جنگ ایران و عراق خبر داد. ۱۷۵ نفر از این افراد غواصانی بودند که در عملیات کربلا ۴ جان خود را از دست داده بودند.
عملیات کربلای ۴، سوم دی ماه ۱۳۶۵ آغاز شد و هدف اصلی آن، تصرف شهر بصره بود. اما در عمل، این عملیات به بزرگترین شکست ایران در طول جنگ هشت ساله با عراق انجامید و تنها یک روز بعد متوقف شد.
گفته می‌شد که آنها “با دستان بسته” زنده دفن شده بودند و پس از آن بود که بحث هایی در رسانه ها و شبکه ها مطرح شد که فرماندهان سپاه با توجه به آگاهی عراقی ها این عملیات را همچنان انجام داده اند که چنین تلفات سنگینی در برداشته است و باید پاسخگو باشند.
۱۳۹۸ – قاسم سلیمانی
شهادت حاج قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در بحبوحه تنش‌ها میان ایران و آمریکا، اتفاقی با ابعاد بین‌المللی بود.
جنازه حاج قاسم سلیمانی از نجف و کربلا و بغداد تا اهواز، مشهد، تهران و کرمان تشییع شد و آیت‌الله خامنه‌ای نیز هنگام اقامه نماز میت در تهران گریه کرد. همچنین تشییع جنازه سلیمانی از این نظر که تعدادی از شرکت‌کنندگان در کرمان جان خود را در ازدحام جمعیت از دست دادند، بی‌سابقه بود.
۱۴۰۳ آیت الله رییسی و همراهان ایشان
مراسم وداع و تشیع ایت الله رئیسی رییس جمهور ایران و همراهان ایشان در سه شنبه و چهارشنبه در تهران و قم برگزار شد. تصاویر تلویزیونی خیابان‌های تهران را مملو از عزاداران به تصویر می‌کشد. در این مراسم شخصیت های مهم سیاسی از سراسر جهان شرکت کردند. پیکر رئییس جمهور ایران و همراهانشان از دانشگاه تهران به سمت میدان ازادی کردند.
علاوه بر موارد فوق، تشیع جنازه های دیگری نیز در تاریخ ایران وجود دارد که به دلیل ارادت و محبوبیت فرد متوفی در طول دوره ها و زمان های مختلف برگزار شده اند از جمله؛ شهدای دفاع مقدس، ایت الله بهجت، ایت الله رفسنجانی و هنرمندانی نظیر؛ شاملو، فردین، فروغ، مرتضی پاشایی و… هستند.