چرا برخلاف ضریح و مرقد امامان دیگر، ضریح مرقد مطهر سیدالشهدا (ع) شش گوشه ساخته شده است. در این باره روایت‌های گوناگونی وجود دارد. اما مجموع این روایت‌ها و آن چه نزدیک‌تر به منطق به نظر می‌رسد، آن چیزی است که شیخ مفید (ره) در کتاب «الارشادات» آورده است.
چگونگی دفن حضرت سیدالشهدا (ع) و یاران
در میان اقوال مورخان درباره چگونگی دفن حضرت سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ و یاران باوفای آن حضرت اندک تفاوتی، دیده می‌شود؛ جهت روشن شدن موضوع به تشریح بعضی از آنها می‌پردازیم:
روایت اول از منظر از شیخ مفید
مرحوم مفید پس از ذکر اسامی هفده نفر از شهیدان بنی‌هاشم که همگی از برادران و برادرزادگان و عموزادگان امام حسین ـ علیه‌السلام ـ بودند، می‌فرماید:
آنان پایین پای آن حضرت در یک قبر (گودی بزرگ) دفن شدند و هیچ اثری از قبر آنان نیست و فقط زائران با اشاره به زمین در طرف پای امام ـ علیه‌السلام ـ آنان را زیارت می‌کنند و علی بن الحسین ـ علیهم‌السلام ـ (علی‌اکبر) از جمله آنان است؛ برخی گفته‌اند: محل دفن علی‌اکبر نسبت به قبر امام حسین ـ علیه‌السلام ـ نزدیک‌ترین محل است.
روایت دوم از منظر شیخ مفید
پس از بازگشت عمر بن سعد از کربلا، جماعتی از بنی‌اسد که در غاضریه سکونت داشتند، آمده و بر پیکر امام حسین ـ علیه‌السلام ـ و یارانش نماز گذاردند و آن حضرت را همان جایی که الآن قبر اوست، دفن کردند .
و علی بن الحسین (علی‌اکبر) ـ علیه‌السلام ـ را در پایین پای پدر به خاک سپردند؛ سپس برای دیگر شهیدان از اهل‌بیت و اصحاب، حفیره‌ای کندند و همه آنان را در آن حفیره به‌صورت دسته جمعی دفن کردند و عباس بن علی ـ علیه‌السلام ـ را در راه غاضریه، در همان محلی که به شهادت رسید و اکنون قبر اوست به خاک سپردند.
از مجموع این روایت‌ها و آن چه نزدیک تر به منطق به نظر می‌رسد، آن چیزی است که شیخ مفید(ره) در کتاب «الارشادات» آورده است. او در بخشی از این کتاب نام ۱۷ نفر از شهدای بنی هاشم در روزعاشورا را ذکر کرده و نوشته است: آنان پایین پای آن حضرت در یک قبر (گودی بزرگ) دفن شدند .
و هیچ اثری از قبرشان نیست و فقط زائران با اشاره به زمین در طرف پای امام(ع) آنان را زیارت می‌کنند و حضرت علی بن الحسین(ع) یعنی حضرت علی اکبر(ع) از جمله این شهدای بزرگ هستند.
دفن شهدای کربلا توسط امام سجاد (ع)
در بعضی از روایات دیگر از جمله کتاب «کامل الزیارات» جعفر بن محمد قمی هم آمده است: «امام سجاد( ع) (با قدرت امامت و ولایت) به کربلا آمد و بنی‌اسد را سرگردان یافت، چون که میان سر‌ها و بدن‌ها جدایی افتاده بود و آنها راهی برای شناخت نداشتند، امام زین العابدین (ع) از تصمیم خود برای دفن شهیدان خبر داد، آن گاه به جانب جسم پدر رفت، با وی معانقه کرد و با صدای بلند گریست، سپس به سویی رفت و با کنار زدن مقداری کمی خاک قبری آماده ظاهر شد، به تنهایی پدر را در قبر گذاشت و فرمود: با من کسی هست که مرا کمک کند و بعد از هموار کردن قبر، روی آن نوشت: «هذا قبر الحسین بن علی بن ابی طالب الّذی قتلوه عطشاناً غریباً»؛ این قبر حسین بن علی بن ابی طالب است، آن حسینی که او را با لب تشنه و غریبانه کشتند.
پس از فراغت از دفن پدر به سراغ عمویش عباس ـ علیه السّلام ـ رفت و آن بزرگوار را نیز به تنهایی به خاک سپرد. سپس به بنی‌اسد دستور داد تا دو حفره آماده کنند، در یکی از آنها بنی‌هاشم و در دیگری سایر شهیدان را به خاک سپردند، نزدیک‌ترین شهیدان به امام حسین ـ علیه السّلام ـ فرزندش علی اکبر ـ علیه السّلام ـ است.
داخل ضریح امام حسین چه کسانی دفن هستند؟
امام صادق ـ علیه السّلام ـ در اینباره به عبدالله بن حمّاد بصری فرموده است: امام حسین ـ علیه السّلام ـ را غریبانه کشتند، بر او می‌گرید کسی که او را زیارت کند غمگین می‌شود و کسی که نمی‌تواند او را زیارت کند دلش می‌سوزد برای کسی که قبر پسرش را در پایین پایش مشاهده کند؛ بنابراین به نظر می‌رسد گوشه‌های اضافی ضریح مطهر امام حسین (ع) محل دفن پسر بزرگ ایشان یعنی حضرت علی اکبر (ع) باشد و محل دفن نوزاد شش ماهه اباعبدالله الحسین (ع) یعنی علی اصغر (ع) نیز روی سینه پیکر مطهر امام حسین (ع) باشد.
چرا قبر امام حسین شش گوسه است؟
باتوجه به مواردی که در بالا ذکر شد میتوان ادعا کرد که ضریح کوچکی که بر ضریح حضرت سیدالشهدا ـ علیه السّلام ـ متصل است و در طرف پایین پای آن حضرت قرار دارد و از مجموع دو ضریح یک ضریح شش گوشه درست شده به احترام علی اکبر ـ علیه السّلام ـ و به نام آن حضرت است.
قبر مطهر امام حسین (ع) چند متر زیر زمین است؟
در این باره به ذکر ماجرایی که در سال‌های اخیر ذکر شده است می‌پردازیم.
ماجرای خاکبردارداری در اطراف حرم
مسؤولان عراقی به دلیل بافت فشرده آن منطقه و گران بودن زمین به مهندسان فنی و مشاور پیشنهاد می‌دهند که بخش مهمی از صحن در زیر زمین ساخته شود. پیشنهادی که در نهایت مقبول می‌افتد و مقرر می‌شود شبستان اصلی صحن، زیر زمین باشد و روی سطح زمین هم صحن روباز و بدون سقف ساخته شود.
چیزی که مشابه آن را در صحن جامع رضوی در مشهد و صحن مسجدالنبی (ص) در مدینه دیده‌اید. برای شروع کار باید این منطقه را خاکبرداری کرد. منطقه‌ای که ۲۱ مهر ۵۹ شمسی (برابر با عاشورای سال ۶۱ قمری) شاهد درگیری بین سپاه سیدالشهدا (ع) و لشکر یزید بوده حالا بعد از حدود ۱۳۳۵ سال بعد باید خاکبرداری شود. حتی تصورش هم می‌تواند مو بر اندام هر کسی سیخ کند.
بعد از پذیرفته شدن پیشنهاد طرف عراقی مبنی بر احداث شبستان زیر زمین منطقه بین خیمهگاه و قتلگاه (محل فعلی ضریح سیدالشهدا) مطالعات مقدماتی علمی و مهندسی شروع می‌شود.
مسؤولان عراقی پیشنهاد اولیه خاکبرداری تا عمق ۲۸ متری زمین را مطرح می‌کنند. با این حال مطالعات مهندسی و زمین‌شناسی طرف ایرانی نشان می‌دهد که به دلایل متعدد علمی، نمی‌توان بیش از ۱۴ متر پایین‌تر رفت و اینگونه است که خاکبرداری آغاز می‌شود. تیم مهندسی آغاز به‌کار می‌کند و بیل مکانیکی‌ها و مهندسان طرح در منطقه مورد نظر مستقر می‌شوند.
رسیدن به زمین محل درگیری
در هر منطقه‌ای از کره زمین، لایه‌های متعددی از خاک و گل و فرسایش و رسوب وجود دارند که طی سال‌ها روی یکدیگر انباشته شده‌اند. محل مورد نظر هم از این قاعده مستثنا نیست. هشت متر اولیه‌ای که خاکبرداری می‌شود، لایه‌ها و رسوب‌هایی بوده که طی سال‌ها بعد از حادثه عاشورا روی سطح زمین قرار گرفته‌اند.
این به آن معناست که سطح واقعی زمینی که روی آن نبرد عاشورا اتفاق افتاده در ارتفاع ۸- است. به عبارت دیگر، تیم مهندسی بعد از هشت متر گودبرداری و خاکبرداری به منطقه‌ای می‌رسد که همان زمینی بوده که در روز عاشورای سال ۶۱ هجری (قمری) محل نبرد و درگیری طرفین قرار گرفته.
بیش از ۸ متر ممنوع
سطح واقعی قبر‌ها و مزار شهدای کربلا هم در همین عمق است. دقیقاً به همین دلیل بود که بعد‌ها وقتی موضوع افزایش ارتفاع گنبد سیدالشهدا (ع) پیش آمد و نیاز به تقویت و مقاوم‌سازی ستونهای اطراف مضجع شریف امام حسین (ع) بود، خط قرمز خاکبرداری در اطراف مزار امام (ع) هم هشت متر تعیین شد و تیم مهندسی اجازه نداشت از این عمق پایین‌تر برود. پایین‌تر از این عمق، مزار شهدا کربلا بود که پیکر‌های شریف آنها در دل زمین به ودیعه گذاشته شده است.
منابع: تابناک جوان، راسخون