در طول تاریخ بیماری جذام به عنوان یکی از بیماری‌های وحشتناک در انسان‌ها شناخته می‌شد و تا مدت‌ها تصور بسیاری از مردم این بود که این بیماری ارثی و لاعلاج است. در سال ۱۸۷۳ میلادی یک پزشک نروژی کشف کرد که عامل ابتلا به جذام نوعی باکتری است. این باکتری که نوعی «باسیل» است، داخل سلول زندگی می کند و تنها درون سلول توانایی تکثیر دارد، به همین دلیل تاکنون واکسن مؤثری علیه جذام ساخته نشده است.
با آغاز فصل گرم در کشور، گسترش چند بیماری با ریشه های مختلف موجب نگرانی ایرانیان شده است. از تب دنگی گرفته تا تب کریمه کنگو و پشه آئدس. هنوز علت شیوع این بیماری ها در کشور مشخص نشده که شنیده می شود شیوع بیماری جذام هم این روزها اوج گرفته است.
وضعیت شیوع جذام در ایران؛ شناسایی ۹ مبتلای جدید
به گزارش تسنیم، براساس اطلاعاتی که مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، در سال گذشته (۱۴۰۲) تعداد ۹ مورد جدید جذام در کشور گزارش شده است که ۶ نفر از آنها ایرانی و سایر بیماران از اتباع خارجی هستند.
تا پایان سال ۱۴۰۲ تعداد تجمیعی موارد ثبت‌شده جذام به ۱۱ هزار و ۹۱۵ مورد رسیده که از آن میان ۸۹۸۸ مورد بهبود یافته‌اند، ۲۵۰۴ نفر از مبتلایان فوت شده‌اند، ۴۱۱ مورد غایب از درمان هستند که ۱۲۰ مورد اتباع افغانستانی هستند، ۱۲ نفر تحت درمان چنددارویی هستند که از این تعداد ۸ نفر دارای ملیت ایرانی هستند.
موارد تحت درمان در پایان سال ۱۴۰۲ از ۱۰ دانشگاه علوم پزشکی کشور گزارش شده‌اند که از این میان بالاترین میزان شیوع به دانشگاه‌های علوم پزشکی خراسان شمالی، قزوین و ایرانشهر اختصاص دارند.
نمودار زیر روند شیوع بیماری جذام را در کشور طی سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۲ نشان می‌دهد:
مقاومت ۹۵ درصد مردم دنیا مقابل جذام
در این زمینه کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت در دولت دوازدهم با انتشار یک رشته توئیت درباره این بیماری نوشت: «در روزهای اخیر آمار شناسایی مواردی محدود از بیماری جذام یا خوره و اطلاعات غلط منتشره موجب نگرانی برخی هموطنان شده، اما به خاطر داشته باشیم جذام اگرچه بیماری باکتریایی یا میکروبی است اما کسی که مبتلا می شود، دو فاکتور را حتما دارد؛ اول استعداد ژنتیکی و سرشتی است. چه بسا حدود ۹۵ درصد مردم دنیا به طور ژنتیکی مقاومت در برابر جذام دارند؛ یعنی حتی اگر به مدت طولانی هم در تماس با میکروب قرار داده شوند، مبتلا نخواهند شد. دوم، تماس‌های مکرر منظم و نزدیک برای ماه ها یا سال ها با فرد جذامی از نوع واگیردار و عفونی که حتما درمان نشده باشد.
لذا جذام گرفتن به این سادگی نیست و هراس یا هراس افکنی از آن، ناشی از ناآگاهی و اطلاعات نادرست است. البته فقر وبی‌خانمانی و تغذیه نامناسب و عدم دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی از عوامل مساعدکننده ابتلا به این بیماری است. امروزه جذام درمان می شود و از بین می‌رود به شرط این که قبل از تخریب اعصاب محیطی درمان شروع و انجام شده باشد. واکسن ب‌ث‌ژ نیز که در ایران در کودکی تلقیح میشود به میزان قابل توجهی از بدن در برابر جذام حفاظت می‌کند. از این رو با موارد بیشتر جذام و عوارض آن در کشورها و جوامع فقیر، توسعه نیافته و فاقد امکانات بهداشتی درمانی مواجهیم.»
در دیبامگ بخوانید: عکس پشه آئدس (Aedes) | همه چیز درباره پشه آئدس و بیماری تب دنگی
راه انتقال جذام چیست؟
راه سرایت بیماری از انسان به انسان و از شخص درمان‌نشده به شخص دیگر و از مسیر دستگاه تنفسی فوقانی از طریق قطرات تنفسی یا پوست آسیب‌دیده است. باسیل جذام عمدتا پوست، اعصاب محیطی و مخاط دستگاه تنفسی فوقانی و نیز چشم‌ها را درگیر می‌کند.
علائم بیماری چیست؟
ضایعه پوستی، از دست دادن حس (حرارت، درد و لمس سطحی و عمقی) و آسیب عصبی از جمله علائمی است که بیماران مبتلا به جذام تجربه می‌کنند.
از زمان ابتلا تا بروز علائم چه قدر طول می‌کشد؟
دوره نهفتگی بیماری طولانی و به طور متوسط ۳ الی ۵ سال است و تا ۲۰ سال هم گزارش شده است.
تشخیص بیماری چگونه است؟
تشخیص جذام عموماً براساس علائم و نشانه‌های بالینی توسط پزشک انجام میشود. تهیه «اسمیر» و نمونه‌برداری از ضایعات پوستی نیز از دیگر روش‌های کمک‌کننده به تشخیص بیماری هستند.
درمان رایگان جذام در کشور
درمان جذام از طریق مصرف داروها امکان‌پذیر است. داروهای درمان‌کننده بیماری به‌صورت رایگان در بسته‌های آماده در مراکز خدمات جامع سلامت کشور توزیع میشود.