شعر همه از خاک پاک ایرانیم، یکی از اشعار معروف ایرج میرزا است که در صفحه ۵۷ کتاب فارسی ششم دبستان آورده شده است. در این نوشته از دیبامگ قصد داریم معنی ابیات این شعر، معنی کلمات و متضاد و مترادف آن ها، آرایه ها و نکات دستوری آن را بیان خواهیم کرد.
معنی ابیات شعر همه از خاک پاک ایرانیم
ما که اطفال این دبستانیم / همه از خاک پاک ایرانیم
معنی: ما همانند کودکانی که در یک دبستان پرورش پیدا می کنند، همگی پرورش یافته خاک پاک ایران هستیم.
معنی کلمات
- اطفال : کودکان ، (جمع طفل)
آرایه ها:
- دبستانیم و ایرانیم: قافیه / همچنین کلمه دبستانیم با کلمات آخر مصراع دوم بیت های بعدی نیز هم قافیه است
- ما مثل اطفال: تشبیه /
- دبستان: استعاره از وطن /
- خاک و پاک: جناس
نکته دستوری:
خاک پاک ترکیب وصفی / خاک پاک ایران ترکیب اضافی
همه با هم برادر وطنیم / مهربان همچو جسم با جانیم
معنی: همه ما با هم در این وطن مانند برادریم و مانند جسم و جان با هم مهربانیم.
آرایه ها:
- وطنیم و جانیم: قافیه
- ما مثل برادر: تشبیه
- ما با هم مثل جسم با جان مهربان هستیم: تشبیه
- جسم و جان: تضاد
اشرف و اَنجَبِ تمام مِلَل / یادگار قدیم دورانیم
معنی: ما شریف ترین و نجیب ترین ملت هستم و این را از زمان های دور به یادگار داریم.
معنی کلمات
- اشرف : شریف تر،گرامی تر
- انجب: نجیب تر ،پاک تر
- ملل : قوم ها ، ملت ها
آرایه ها:
این بیت اغراق دارد.
وطن ما به جای مادر ماست / مادر خویش را نگهبانیم
معنی: وطن ما همچون مادر برای ما گرامی و عزیز است و ما از آن محافظت می کنیم.
آرایه ها:
- وطن مثل ما: تشبیه
- ما و مادر: جناس
- مادر: تکرار
شکر داریم که از طفولیّت / درس حبّ الوطن، همی خوانیم
معنی: خداروشکر می کنیم که به ما از کودکی درس عشق و محبت به وطن را یاد داده اند.
معنی کلمات
- کز: مخفف که از
- طفولیت: کودکی
- حب الوطن : وطن دوستی
چون که حبّ وطن ز ایمان است / ما یقیناً ز اهل ایمانیم
معنی: به این دلیل که دوست داشتن وطن، نشانه‌ی ایمان است، قطعا ما با ایمان هستیم.
معنی کلمات
- حبّ : دوست داشتن
- یقیناً : قطعاً ، مسلماً
آرایه ها:
تلمیح به حدیث پیامبر
گر رسد دشمنی برای وطن / جان و دل، رایگان بیفشانیم
معنی: اگر دشمنی به وطن ما حمله کن، جان و دل خود را از صمیم قلب در راه دفاع از آن فدا می کنیم.
معنی کلمات
- رایگان: مفت، مجانی
- بیفشانیم : نثار کنیم ، فدا کنیم
آرایه ها:
- جان و دل: تناسب
قالب شعر همه از خاک پاک ایرانیم فارسی کلاس ششم چیست؟
قالب شعر همه از خاک پاک ایرانیم، غزل می باشد. در شعر غزل، به طور میانگین بین ۵ تا ۱۴ بیت است. در این قالب شعری مصراع اول با مصراع های زوج هم قافیه است.
معنی کلمات و لغت های سخت و جدید شعر همه از خاک پاک ایرانیم فارسی ششم
- اطفال: جمع طفل، کودکان
- دبستان: مکتب، محل آموزش کودکان
- اشرف: شریف تر، گرامی تر
- انجب: نجیب تر، پاک تر
- ملل: جمع ملت، قوم ها، ملت ها
- شکر: سپاسگذاری
- طفولیت: کودکی
- حبّ الوطن: دوست داشتن وطن، وطن دوستی
- حبّ: دوست داشتن
- یقیناً: قطعا، مسلما، مطمئنا
- وطن: میهن، سرزمین، کشور
- رایگان: مفت، مجانی، بدون هیچ هزینه ای
- بیفشانیم: نثار کنیم، فدا کنیم
- نگهبانیم: از آن دفاع می کنیم
- همی خوانیم: می خوانیم
- ز: مخفف از
کلمات هم خانواده
- طفولیت: اطفال
- یقیناً: یقین
- جسم: اجسام
- یادگار: یادگاری
- اشرف: شرافت
کلمات متضاد و مخالف
- پاک ≠ آلوده
- مهربان ≠ نامهربان
- قدیم ≠ جدید
- رایگان ≠ پولی
خوانش شعر همه از خاک پاک ایرانیم
جواب سوال های خوانش و فهم شعر همه از خاک پاک ایرانیم صفحه ۵۷ فارسی ششم ابتدایی را در ادامه می خوانید.
۱) در بیت «گر رسد دشمنی برای وطن / جان و دل، رایگان بیفشانیم» واژه‌ی «دشمنی» با چه آهنگی خوانده می‌شود؟ چرا؟
پاسخ: در این بیت «دشمنی» با آهنگ حماسی خوانده می شود. زیرا این شعر در توصیف ایران سروده شده است و قصد دارد احساسات میهن پرستانه مخاطب را برانگیزد. بنابراین کلمه دشمن با لحنی حماسی و لحنی نفرت انگیز خوانده می شود.
۲) چرا در بیت سوم عنوان شده است که «یادگار قدیم دورانیم»؟
پاسخ: زیرا کشور ایران دارای تاریخ و تمدن غنی و کهن بیش از ۲۵۰۰ سال است.