جغد (به انگلیسی: Owl) پرنده‌ای شکاری از راسته بوف‌سانان است که با شنوایی و بینایی بسیار قوی خود شناخته می‌شود. این پرندگان در همه قاره‌ها به جز جنوبگان زندگی می‌کنند. جغدها به‌ویژه به‌خاطر تغذیه از انواع موش‌ها به‌عنوان پرنده‌ای مفید شناخته می‌شوند. آنها معمولاً شب‌زی و نیمه‌شب‌زی هستند و هنگام غروب و سپیده‌دم برای شکار از لانه‌های خود بیرون می‌آیند. جغدها اغلب در شکاف درختان یا لانه‌های متروک پرندگان دیگر، مثل زاغان، لانه می‌سازند.
کوچک‌ترین جغد، جغد کوتوله آمریکای شمالی است که تنها ۱۵ سانتی‌متر طول دارد و به‌اندازه یک گنجشک است. تخم‌های جغدها با فاصله چند روز از هم می‌شکنند و جوجه‌ها به دنیا می‌آیند. رنگ و طرح پرهای این پرنده به‌گونه‌ای است که باعث استتار آنها می‌شود و به استراحت روزانه کمک می‌کند. در اسطوره‌های ایرانی، جغدی به نام اشوزوشت به عنوان نماد یاری‌دهنده نیروهای خیر شناخته شده است. در ادامه این نوشته از دیبامگ یک تحقیق در مورد جغد مناسب برای دانش آموزان را خواهید خواند.
نام های دیگر جغد در زبان فارسی
بوف، بوم، بهمن‌مرغ، کوف، یوف، گول، چغد، چغو، کُنگُر، کوچ. کوج. پسک. پش. کوکن. کگران. کوال. نهام. نهار. بیقوچ، بیقوش. بایقوش، قوش. سار
محل زندگی جغد ها
جنگلهای استوایی، مردابها، استپ و تندرا تا مناطق کوهستانی، جنگلی، ساحلی و بیابانی.
غذای جغدها
غذای جغدها بسته به محل زندگی‌شان متفاوت است. برخی از آنها جانورانی مانند موش و موش صحرایی را شکار می‌کنند، در حالی که جغدهای بزرگ‌تر حیواناتی چون خرگوش، سنجاب و سمور را نیز به دام می‌اندازند. تعدادی از جغدها از حشرات و پرندگان کوچک تغذیه می‌کنند و برخی دیگر ماهی‌گیران ماهری هستند که در آب‌های کم‌عمق شیرجه می‌زنند و با چنگال‌های تیز خود ماهی‌ها را شکار می‌کنند.
دشمن جغد
دشمنان جغدها، به‌غیر از انسان، شامل کلاغ‌ها هستند. کلاغ‌ها از جغدها می‌ترسند و وقتی در شهر حضور جغدی را حس می‌کنند، به‌صورت دسته‌جمعی به آن حمله کرده و او را از شهر فراری می‌دهند، به همین دلیل جغدها کمتر در محیط‌های شهری دیده می‌شوند.
ویژگی جغدها
- صورت پهن، منقاری خمیده
- چشم‌های درشت
- پاهای بزرگ
- چنگال‌های تیز و نیرومند
- منقار قلاب شکل نیرومندش
- هوای تاریک را دوست دارد
- شب‌ها پرواز می‌کند
- جغد نوکی کوچک و ظریف دارد
- پر و بال او صاف است
- خیلی آرام پرواز می‌کند و پرواز آنها بی‌صدا است
- نر و ماده آنها همشکل است ولی ماده‌ها بزرگ‌ترند
- نیروی شنوایی جغدها قوی است
بینایی و شنوایی جغد
جغدها دارای چشمانی بزرگ و رو به جلو هستند که به آنها امکان می‌دهد از هر دو چشم به‌طور هم‌زمان استفاده کرده و دید دوچشمی داشته باشند. این ویژگی در زمان حمله و محاسبه فاصله‌ها به آنها کمک می‌کند. چشم‌های بزرگ جغد حساسیت بالایی به نور دارند و حتی در نور بسیار کم هم قادر به دیدن هستند. به همین دلیل جغدها شکارچیان ماهری در شب به شمار می‌آیند. همچنین، گردن بلند و انعطاف‌پذیر جغد که در زیر پرهایش پنهان است، به او اجازه می‌دهد سر خود را به‌راحتی بچرخاند.
شنوایی جغد
قدرت شنوایی جغد بسیار قوی است و ساختار صورت پهن و گرد آن به هدایت صدا به سوی گوش‌های بزرگش کمک می‌کند. نوک رو به پایین جغد نیز مانع از دریافت صدا نمی‌شود. در بسیاری از گونه‌های جغد، یکی از گوش‌ها بالاتر از دیگری قرار دارد که این به آنها امکان می‌دهد صداها را از جهت‌های مختلف با دقت بیشتری تشخیص دهند. این قابلیت به جغد کمک می‌کند تا حتی در تاریکی کامل نیز طعمه خود را بیابد.
آناتومی بدن جغد
از نظر ساختار بدنی، جغدها قادرند سر و گردن خود را تا ۲۷۰ درجه بچرخانند. آنها ۱۴ مهره گردنی دارند که نسبت به هفت مهره انسان، انعطاف بیشتری به گردن آنها می‌بخشد و جریان خون به مغزشان را حتی در هنگام چرخش کامل سر، حفظ می‌کند.
اندازه جغد ها
کوچک ترین نژاد جغد با وزن ۳۱ گرم و طول ۱۳٫۵ سانتی‌متر، کوچک‌ترین جغد است.
بزرگ‌ترین نژاد جغدها ۷۱ سانتی‌متر طول، ۱۹۰ سانتی‌متر فاصلهٔ نوک بال‌ها و ۴٫۲ کیلوگرم وزن دارند.
انواع گونه‌های جغد در ایران
- جغد انبار
- جغد تالابی
- جغد ماهی خوار
- جغد برفی
- مرغ حق جنوبی
- مرغ حق
- شاه بوف
- جغد جنگلی
- جغد کوچک
- جغد طلایی
- جغد کوچک جنوبی خالدار
- جغد شاخدار (گوش دراز)
چرا جغد در شب بیدار و فعال است؟
فعالیت خفاش و جغد در شب رایج است، البته ممکن است برخی از انواع جغد در روز هم دیده شوند. در طول روز، در حالی که بعضی از جغدها در حال خواب هستند، جغد شاهین شمالی و جغد پیگمی شمالی (Glaucidium gnoma) در حال شکار وعده‌های غذایی هستند یعنی در طول روز فعال هستند.
برخی از جغدها، در زمان طوفان ها، طلوع آفتاب و غروب، هنگامی که بسیاری از طعمه‌ها فعال هستند، شکار می‌کنند. بوف‌ها به طور معمول مانند بعضی از جغدهای دیگر شب شکار می‌کنند، و بعضی از آنها در طول روز فعال هستند.
با این حال، بوف‌های شکارچی مطمئناً مزایایی از فعالیت‌های شبانه خود دارند. جغدها بینایی و شنوایی بسیار خوبی دارند، که هر دو به آنها در تعقیب شکار در شب کمک می‌کنند. علاوه بر این، پوشش تاریکی به جغدهای شبانه کمک می‌کند تا از شکارچیان در امان باشند و همچنین به راحتی برای حمله به طعمه‌ها بپردازند، به دلیل اینکه بال‌های آنها هنگام پرواز ایجاد صدا نمی‌کنند.
چه جغدها شکارچی شب باشند و چه روز، شکار آنها بستگی به در دسترس بودن طعمه است. بعضی از آنها برای شکار طعمه‌های خاص در یک ساعت خاص، از روز یا شب فعالیت می‌کنند و برخی دیگر قادر به سازگاری با آنچه در دسترس است می‌باشند.