ایام فاطمیه به روزهایی گفته می‌شود که به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، دختر پیامبر اسلام حضرت محمد (ص)، عزاداری و سوگواری برگزار می‌شود. ایام فاطمیه به دلیل اختلاف نظرهای تاریخی در مورد تاریخ دقیق شهادت حضرت فاطمه، به دو دهه در تقویم شیعه اختصاص داده شده است.
درواقع ایام سوگواری و عزاداری حضرت فاطمه زهرا (س) روزهای حرمت نهادن به مقام و جایگاه دردانه رسول الله(ص) است. حال سوال اینجاست که حکم شرعی برگزاری جشن عقد و عروسی در ایام فاطمیه چیست؟
عقد و عروسی در ایام فاطمیه
حضرت فاطمه زهرا در فرهنگ شیعه جایگاه والایی دارد و ایام فاطمیه به یاد شهادت و مظلومیت ایشان برپا می‌شود. می‌توان گفت خودداری از برگزاری مراسم‌های شادی در این روزها نشان‌دهنده احترام و عشق به ایشان است.
همچنین عزارداری در ایام فاطمیه فرصتی برای ابراز ارادت به اهل بیت (ع) است و برگزاری جشن در این ایام می‌تواند احساسات مذهبی و روح همبستگی بین عزاداران اهل بیت را تحت‌الشعاع قرار دهد. به همین خاطر پرهیز از برگزاری جشن‌های دنیوی در این روزها به افراد اجازه می‌دهد که با آرامش و دل‌سپاری بیشتر به امور معنوی توجه کنند.
بنابراین، توصیه می‌شود که مراسم‌های شادی خود را به زمانی موکول کنید که این ایام سپری شده و جامعه از حالت سوگواری خارج شده باشد.
حکم عقد و عروسی در ایام فاطمیه از نظر مراجع تقلید
آیت الله مکارم شیرازی به سوال هایی درباره برگزاری مراسم عقد و عروسی، حدود ایام فاطمیه پاسخ داده اند.
سوال: اینکه سه دهه فاطمیه داریم آیا بر اساس سند های شیعی می باشد یا خیر؟ آیا اینکه می گویند دهه فاطمیه ۴۵ روزه ای نداریم چقدر صحت دارد؟ معیار شروع دهه فاطمیه چه زمانی است؟ قبل از شهادت یا بعد از روز شهادت شروع می شود؟
پاسخ: در مورد سالروز شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها) دو روایت است یکی اینکه ایشان ۷۵ روز بعد از رحلت پیغمبر اکرم (ص) به شهادت رسیدند که می شود ۱۳ جمادی الاول و دیگری اینکه ۹۵ روز بعد از رحلت پیغمبر به شهادت رسیدند که می شود ۳ جمادی الثانی و طول این ۲۰ روز را ایام فاطمیه نامیده اند.
سوال: احتراماً محدوده دو دهه فاطمیه را بیان فرمایید و همچنین برگزاری مراسم جشن عقد و عروسی در ایام فاطمیه چگونه است؟
پاسخ: سه روز ۱۳ و ۱۴ و ۱۵ جمادی الاول و سه روز ۱ و ۲ و ۳ جمادی الثانی بنابر معمول به «فاطمیه» اختصاص دارد ولی در بین این دو برگزاری مراسم عقد و عروسی (با رعایت تمام موازین شرعی) مانعی ندارد.
آیت الله محقق کابلی
سوال: برگزاری مراسم عقد و عروسی در ایام فاطمیه چه حکمی دارد؟
پاسخ: عروسی در ایام فاطمه و بقیه ایام عزاداری نباید انجام گیرد.
آیت الله خامنه ای
سوال: حکم عروسی گرفتن در فاطمیه چیست ؟
پاسخ: ایام فاطمیه، روز شهادت (۱۳ جمادی الاول بنابر یک روایت و ۳ جمادی الثانی بنا بر روایت دیگر) و یکی دو روز قبل و یکی دو روز بعد آن است و بر مومنین لازم است به نحوی عمل کنند که مراعات شؤون ایام عزای اهل بیت (ع) بشود.
حکم کلی عقد و عروسی در ایام فاطمیه
به طور کلی احترام گذاشتن شیعیان به اهل بیت موجب برگزاری مراسم‌های سوگواری و عزاداری در این ایام شده، که نتیجه آن شکل گیری ایام فاطمیه اول و دوم می‌باشد. به علت برگزاری مراسم عزاداری متعدد و در ایام مختلف، معمولا شاهد برپایی مجالس عزاداری در ایام فاطمیه هستیم.
البته منظور الزام به برگزاری عزاداری در همه این ایام نیست. با این وجود اگر چه خواستگاری، عقد و عروسی در این ایام عزاداری چنانچه همراه با معصیت و یا هتک حرمت ائمه معصوم (ع) و حضرت زهرا (س) نباشد، از لحاظ شرعی اشکالی ندارد.
اما این ایام سوگواری فرصت مناسبی برای برگزاری مراسم نامزدی و عقد نیست و از آنجاییکه که تعداد زیادی از اعیاد و ایام شادی در طول سال وجود دارد، چه خوب است که مراسم ازدواج و عقد و عروسی در آن روزها برگزار شود تا احترام ایام فاطمیه نیز محفوظ بماند.
در این خصوص از امام صادق (ع) روایت شده است: «خداوند شیعیان ما را رحمت کند که در شادی ما شاد و در ایام حزن ما محزون هستند» و پر واضح است که ایام فاطمیه، ماه محرم و…، از جمله روزهای حزن برای بزرگان دینی ما است و لازم است ما شیعیان به احترام آن بزرگواران و اهمیت قائل شدن به مهمات دینی خود به رعایت چنین مواردی، پایبند باشیم.