در زمان حیات امام صادق (ع) کسانی از اصحاب آن حضرت معتقد بودند پس از ایشان اسماعیل امام خواهد شد. اما اسماعیل در زمان حیات پدر از دنیا رفت ولی کسانی مرگ او را باور نکردند و او را همچنان امام دانستند پس از وفات حضرت صادق (ع) عده ای چون از حیات اسماعیل مأیوس شدند پسر او محمد بن اسماعیل را امام دانستند و اسماعیلیه امروز بر این عقیده هستند و پس از او پسر او را امام می دانند و همینطور به ترتیب و به تفضیلی که در کتب اسماعیلیه مذکور است. اما همانطور که می‌دانید شیعیان دوازده امامی عقاید متفاوتی نسبت طرفداران اسماعیلیه دارند.
تحقیق در مورد امام موسی کاظم (ع)
- نام: موسی
- نام پدر: امام جعفر صادق (ع)
- نام مادر: حُمَیْدَه مصفّاه
- القاب: کاظم، باب الحوائج
- کنیه: ابو ابراهیم، ابوالحسن و …
- تاریخ ولادت: ۲۰ ذی الحجه یا ۷ صفر سال ۱۲۸ ه. ق در ابوا (میان مکه و مدینه)
- تاریخ شهادت: ۲۵ رجب سال ۱۸۳ ه. ق در مقابر قریش (کاظمین کنونی)
- دوران امامت: ۳۵ سال
حضرت موسی بن جعفر معروف به امام موسی کاظم و ملقب به کاظم و باب‌الحوائج هفتمین امام شیعیان است. وی در سال ۱۲۸ق، همزمان با شروع قیام ابومسلم خراسانی، علیه امویان به‌دنیا آمد و در سال ۱۴۸ق پس از شهادت پدرش، امام صادق(ع)، به امامت رسید. امام کاظم هنگام رسیدن به امامت ۲۰ ساله بودند.
دوران ۳۵ ساله امامت او با خلافت منصور، هادی، مهدی و هارون عباسی همزمان بود. ایشان چندین بار توسط مهدی و هارون عباسی زندانی شد و در ۱۸۳ق در زندان سِندی بن شاهک به شهادت رسید. پس از وی، امامت به فرزندش علی بن موسی(ع) منتقل شد.
دوره امامت امام کاظم(ع) با اوج قدرت خلافت عباسی همزمان بود و او در برابر حکومت وقت، تقیه می‌کرد و شیعیان را نیز به این کار سفارش می‌نمود.
همسر و فرزندان امام کاظم (ع)
قول‌های تاریخی بسیار زیادی درباره تعداد همسران و فرزندان امام موسی کاظم (ع) موجود است. به طور مثال در کتاب تاریخ ائمه تعداد فرزندان ۳۳ اعلام شده است؛ ۱۸ پسر و ۱۵ دختر.
و در کتاب ارشاد مفید تعداد فرزندان امام موسی کاظم (ع) را ۳۷ نفر بیان کرده‌اند، درحالی که ۱۸ تن از آنها پسر و ۱۹ نفر دختر بوده‌اند.
درایت امام موسی کاظم (ع)
روش امام آنچنان دقیق و حساس بود که تلاش چشمگیر و جاسوسی‌های مداوم حاکمان عباسی برای به‌دست آوردن سرنخی از اقدامات امام علیه السلام بی‌نتیجه بود، و امام همچنان در همه زمینه‌ها موفق و کارآمد به پیش می‌رفت و در اوج اقتدار معنوی و اجتماعی قرار داشت، به گونه‌ای که نگاه کل جهان اسلام متوجّه ایشان بود.
سرانجام هارون الرشید برای دستگیری امام شخصاً به صحنه آمد و طی صحنه‌سازی در کنار قبر رسول خدا صلی الله علیه و آله به جوسازی علیه امام پرداخت و او را در یک جلالت ظاهری ولی در پرده‌ای از ابهام با تشکیل دو کاروان مختلف از مدینه تبعید کرد و بارها به زندان انداخت. هارون چندین بار به ترور حضرت اقدام نمود و در بعضی موارد شخصاً وارد شد که هر بار ناموفّق بود.
اخلاق و فضائل امام موسی کاظم (ع)
امام کاظم (ع) به علت صبر و بردباری دربرابر تجاوزکاران و فرونشاندن خشم و غضب خویش به « کاظم» ملقب بود. خریدن غلام و آزاد ساختن غلام یکى از برنامه هاى عبادتى امام موسی کاظم(ع) بوده است به حدى که در مدت عمر خویش بیش از هزار نفر را خریدارى و در راه خدا و جلب رضایت و خشنودى او ازاد ساخته است.
امام موسی کاظم علیه السلام در علم و تواضع و مکارم اخلاق و کثرت صدقات و بخشش و جوانمردی ضرب المثل بود. بدان و بداندیشان را با عفو و احسان بیکران خود تربیت می فرمود.
شب ها به صورت ناشناس در کوچه های مدینه می گشت و به مستمندان کمک می کرد. صرار( کیسه ها) موسی بن جعفر در مدینه مشهور بود و درصورتی که به کسی صره ای میرسید بی‌نیاز می گشت معذلک در اطاقی که نماز می گذارد جز بوریا و مصحف و شمشیر چیزی نبود. (مطلب پیشنهادی: معجزات امام موسی کاظم علیه السلام )
شهادت امام موسی کاظم (ع)
آخرین روزهای عمر امام کاظم علیه السلام در زندان سندی بن شاهک سپری شد. شیخ مفید گفته است سندی، به فرمان هارون الرشید امام را مسموم کرد و امام سه روز بعد از آن به شهادت رسید. شهادت امام موسی کاظم (ع) در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ق در بغداد رخ داده است. در مورد زمان و مکان شهادت امام کاظم علیه السلام نظرات دیگری هم وجود دارد.
پس از آن که امام کاظم به شهادت رسید، به فرمان سِندی بن شاهک پیکر وی را روی پل بغداد قرار دادند و اعلام کردند که موسی بن جعفر به مرگ طبیعی از دنیا رفته است. در مورد چگونگی شهید شدن امام موسی کاظم (ع) گزارش های مختلفی وجود دارد؛ بیشتر تاریخ نویسان بر این باورند که یحیی بن خالد و سندی بن شاهک او را مسموم نموده اند. در گزارشی هم نقل شده وی را با پیچیدن در فرش، خفه کرده اند.
برای قرار دادن بدن امام کاظم علیه السلام در معرض دید عموم دو علت نقل شده: یکی اثبات اینکه وی به مرگ طبیعی از دنیا رفته؛ دیگری باطل کردن عقیده افرادی که به مهدویت او اعتقاد داشته اند.
سعی فراوان دستگاه حکومتی هارون برای مخفی نگه‌داشتن شهادت امام علیه السلام و تلاش گسترده آنان برای عادی جلوه‌دادن مرگ حضرت، نشانه‌ی پایگاه رفیع اجتماعی امام و وحشت عباسیان از اوست.
پیکر مطهرش پس از تحمّل سالها زندان به‌طور معجزه‌آسایی توسط فرزندش علی بن موسی الرضا علیه السلام غسل داده شد و در مقابر قریش در مدینه السلام ـ در حاشیه بغداد ـ مدفون گردید. مزار شریفش مورد توجه عموم قرار گرفت و سالها بعد نوه بزرگوارش حضرت امام جواد علیه السلام در کنارش دفن شد و شیعیان دلباخته‌ی آنها شهر کاظمین را در کنار تربت پاکشان تأسیس نمودند.
از امام موسی بن جعفر دریای بیکرانی از معارف اسلام در توحید و نبوت و امامت و معاد، و احکام و آداب تربیتی ـ اخلاقی در قالب هزاران حدیث کوتاه و بلند، و شاگردان عالم عامل، و سیره عملی ارزشمند در میدان‌های مختلف، و نسلی پاک و بابرکت به یادگار مانده است.