سرزمین تالش یکی از مناطق زیبای شمال غربی ایران است که در استان گیلان و بخشی از استان اردبیل واقع شده است. این منطقه به خاطر طبیعت بکر، فرهنگ غنی و مردم مهمان‌نوازش شناخته شده است.
تالش در شمال غربی ایران و در حاشیه دریای خزر قرار دارد. این منطقه بین کوههای البرز و دریای خزر واقع شده و به دلیل موقعیت خاص خود، دارای آب و هوای متنوعی است. از شمال به دریای خزر، از غرب به جمهوری آذربایجان و از جنوب به شهرستان‌های مختلف گیلان و اردبیل محدود می‌شود.
در استان گیلان شهرستانی به همین نام قرار دارد که در اصل تنها بخش کوچکی از سرزمین تالش است.
کوهستان‌های سرزمین تالش
کوهستان تالش با جهت شمالی ـ جنوبی،منطقه آذربایجان را از کناره های دریای خزر جدا کرده است.شیب عمومی این کوه ها به سمت خزر بیش از منطقه آذربایجان است و آب های جاری از آنها با سرعت به دریای خزر وارد می شود.
این کوه‌ها بخش شمال غربی رشته‌کوه البرز را تشکیل می‌دهند و از زمین‌های پست لنکران به سوی جنوب شرقی امتداد یافته و تا دشت‌های سفیدرود در ایران ادامه می‌یابند.
کوهستان تالش چند قله بلندتر از ۳ هزار متر دارد و بیشینه بارندگی در این کوهستان میان ۱٬۶۰۰ میلی‌متر تا ۱٬۸۰۰ است که بالاترین میزان بارندگی در ایران و در جمهوری آذربایجان است.
کوههای تالش در شمال غربی به کوهستان سبلان میپیوندد. رشته کوههای تالش دارای سه رشته اصلی است. در میان آنها، طولانیترین رشته کوه، کوههای تالش است که در مزر با ایران و به طول ۱۰۰ کیلومتر کشیده شده و تا ۸ کیلومتری ساحل خزر ادامه دارد. بلندترین قله آن «قیزیلیوردو» نام دارد. منطقه تالش اقلیمی ملایم دارد. نواحی «آستارا» و «لنکران» دارای اقلیمی جنب مداری بوده، زمستان‌هایی ملایم و تابستان‌های نسبتا گرم دارند.
آب رودخانه‌های بلغاز، گوی‌تپه، ولش، قومباشی، سوداشار، بشرو، آستارا و تعدادی دیگر که از کوههای تالش سرچشمه گرفته و در این نواحی جریان دارد، در آبیاری مورد استفاده قرار گرفته و از اهمیت خاصی برخوردارند. کوههای تالش و جلگه لنکران، دارای پوشش خاک بسیار غنی است. در این نواحی، در کنار چمنزارهای گسترده و چراگاه‌های سرسبز، جنگل‌های ارزشمندی نیز وجود دارد.
مهم ترین قله کوهستان تالش
آق داغ بلندترین قله کوهستان تالش به ارتفاع بیش از ۳۲۰۰ متر از سطح دریا در شهرستان خلخال قرار دارد.
موقعیت این قله در حدود جنوبی بخش مرکزی قرار دارد که روستاهای بفراجرد ، خانقاه بفراجرد،میانرودان و روستای گردشگری لرد از روستاهای دامنه های شمالی این کوه محسوب می گردند.
این کوه ، دیواره مرزی بخش های شاهرود و خورش رستم را شامل می گردد ؛ به گونه ای که دامنه های غربی دیواره آق داغ، بخش خورش رستم و روستاهای آن و دامنه های شرقی آن ، بخش شاهرود و روستاهای آن را در آغوش گرفته است .
این قله پس از قله سبلان دومین قله مرتفع استان اردبیل میباشد. این کوه به دلیل داشتن غار زیبا و چشمه‌های پر آب در دامنه خود مورد توجه کوهنوردان کشور است.
از حیات وحش این قله میتوان به وجود حیواناتی در منطقه حفاظت شده آق داغ مانند خرس ، پلنگ،کبک، خرگوش، بزکوهی،گراز وحشی ،عقاب طلایی و شاهین اشاره کرد.
دامنه‌های این کوه را گل‌های خودرو، ریحان و آویش‌های کوهی پوشانده‌اند و از فراز آن جنگل‌های نوده، آق‌سو، چنارلیق، کیوی زاویه و قره تکان دیده می‌شوند. همچنین به دلیل وجود مقبره‌ای به نام امام زاده سلطان سید محمود، این کوه را امازادا داغی هم می‌نامند. در ارتفاع حدوداً ۲۱۰۰ متری این کوه چشمه‌ای جاری است که آب گوارایی دارد و مردم محلی معتقدند آب آن باعث هضم سریع غذا شده و برای سلامت دستگاه گوارش مفید است.