ایران در دوره‌های مختلف درگیر بحران‌های جدی شده است و در هر دوره افرادی بودند که که تاثیرگذار بوده و به شهادت رسیده اند. در ادامه لیستی از اسامی شهدای خاص کشور تهیه شده است. گفتنی است بسیارند فرماندهان سپاه و دلاوران ارتش که باید به لیست چهره‌های شاخص دفاع از وطن اضافه شوند اما هنگامی که هدف شناخت و ادای احترام به سربازان وطن است، دیگر فرقی نمی‌کند که نام چه کسی در لیست باشد.
اسامی شهدای خاص کشور به ترتیب حروف الفبا
شهید حسن اقارب پرست
حسن اقارب‌پرست زاده ۲۸ اردیبهشت ۱۳۲۵ در اصفهان، سرهنگ زرهی نیروی زمینی ارتش ایران و از فرماندهان این نیرو تا اواسط جنگ ایران و عراق بود. وی در سال ۱۳۶۳ در جزیره مجنون بر اثر اصابت ترکش خمپاره در هنگام بازدید از منطقه به شدت مجروح شد و سپس در ۲۵ مهرماه ۱۳۶۳ به شهادت رسید.
شهید عباس بابایی
عباس بابایی زاده ۱۴ آذر ۱۳۲۹ قزوین، سرتیپ خلبان نورثروپ اف-۵ و اف-۱۴ تام‌کت نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و معاون عملیات فرماندهی این نیرو از ۹ آذر ۱۳۶۲ تا ۱۵ مرداد ۱۳۶۶ بود. او در سال ۱۳۶۶ طی جنگ ایران و عراق بر اثر شلیک پدافند خودی سپاه پاسداران شهید شد.
شهید مهدی باکری
مهدی باکری (۱۳۳۳-۱۳۶۳ش)، از فرماندهان سپاه پاسداران در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران که فرماندهی لشکر ۳۱ عاشورا را بر عهده داشت. سرانجام عملیات بدر را فرماندهی کرده و در همان عملیات به شهادت رسید. پیکر شهید باکری در هنگام انتقال هدف آر پی جی دشمن قرار گرفت و جسدش مفقود گردید. برادرانش علی باکری به دست ساواک و حمید باکری نیز در جنگ عراق و ایران به شهادت رسیدند.
شهید حسن باقری
غلامحسین افشردی زاده ۲۵ اسفند ۱۳۳۴ معروف به حسن باقری، نظامی و روزنامه‌نگار ایرانی بود که در خلال جنگ ایران و عراق به‌عنوان جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران فعالیت می‌کرد. وی از فرماندهان ارشد سپاه در عملیات طریق‌القدس، عملیات فتح‌المبین، عملیات رمضان و عملیات بیت‌المقدس بود و نقشی کلیدی در آزادسازی خرمشهر داشت. باقری در بهمن‌ماه ۱۳۶۱ اندکی پیش از آغاز عملیات والفجر مقدماتی، به‌همراه گروهی از اعضای سپاه پاسداران، در حال انجام عملیات شناسایی در منطقه فکه و در سنگر دیده‌بانی، مورد اصابت گلوله خمپاره قرار گرفت و شهید شد.
شهید محمد جواد باهنر
محمدجواد باهنر زاده ۱۳ شهریور ۱۳۱۲ روحانی و اندیشمند و دومین نخست‌وزیر ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ و دومین دبیرکل حزب جمهوری اسلامی بود. باهنر در جریان انفجار در دفتر نخست‌وزیری جمهوری اسلامی ایران در هشتم شهریور ۱۳۶۰ توسط اعضای سازمان مجاهدین خلق ترور شد و به شهادت رسید.
شهید آیت الله بهشتی
سید محمد حسینی بهشتی زاده ۲ آبان ۱۳۰۷ ، روحانی شیعه و سیاستمدار ایرانی، دومین رئیس شورای عالی قضایی و دیوان عالی کشور، نخستین دبیرکل حزب جمهوری اسلامی و نائب‌رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی بود. گاهی از وی به عنوان «نظریه‌پرداز ولایت فقیه» نام برده می‌شد.
او از جمله افراد نزدیک به روح‌الله خمینی و از هواداران تشکیل حکومت اسلامی در ایران بوده و نقش بسیار مهمی در استقرار جمهوری اسلامی و ساختار کنونی قوه قضائیه در ایران داشته است. شهید بهشتی در هفتم تیر ۱۳۶۰، در حادثه انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی شهید شد.
شهید محمد جواد تندگویان
وی در ۲۶ خرداد ۱۳۲۹ در خانی آباد تهران به دنیا آمد. وی در آبان ۱۳۵۹ در ابتدای جنگ ایران و عراق، در مسیر بازدید از پالایشگاه آبادان و در جاده ماهشهر به آبادان به اسارت نیروهای ارتش عراق درآمد و پس از مدتی نامعلوم، به شهادت رسید.
پس از قطعی شدن شهادت تندگویان، عراق از استرداد پیکر او امتناع نمود که سرانجام با پیگیری و پافشاری ایران، جنازه مومیایی شده اش، پس از گذشت یازده سال از زمان اسارت، تحویل گرفته شد و به ایران انتقال یافت و در ۲۹ آذر ۱۳۷۰ در قطعه ۷۲ تنِ (شهدای ۷ تیر ۱۳۶۰) بهشت زهرا به خاک سپرده شد. هیئت ایرانی، بر مبنای مشاهدات و معاینات کالبد شکافی، تاریخ شهادت وی را در فاصله سال‌های ۱۳۶۷ـ ۱۳۶۸ شمسی دانسته اند. بر روی سنگ قبر او تاریخ شهادت ذکر نشده است.
شهید محمد جهان آرا
سید محمّدعلی جهان‌آرا زاده ۹ شهریور ۱۳۳۳ فرمانده نظامی ایرانی بود که در خلال جنگ ایران و عراق از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌شمار می‌رفت و فرماندهی سپاه خرمشهر را برعهده داشت. وی در عملیات‌هایی چون نبرد خرمشهر و حصر آبادان نقشی کلیدی ایفا کرد.
جهان‌آرا فعالیت سیاسی را پیش از انقلاب ۱۳۵۷، بر ضد سلطنت پهلوی، در گروه منصورون آغاز کرد. وی در تاریخ ۷ مهر ۱۳۶۰ در پی سقوط پرواز هرکولس سی-۱۳۰ نیروی هوایی ارتش در منطقه کهریزک در جنوب تهران شهید شد.
شهید مصطفی چمران
مصطفی چمران (۱۳۱۱ش-۱۳۶۰ش) وزیر دفاع دولت موقت جمهوری اسلامی ایران و بنیانگذار ستاد جنگ‌های نامنظم در جنگ ایران و عراق. وی پیش از انقلاب اسلامی با دعوت امام موسی صدر به لبنان رفت و هشت سال آنجا ماند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران وزیر دفاع دولت موقت جمهوری اسلامی، نماینده مجلس و فرمانده ستاد جنگ‌های نامنظم در جنگ عراق با ایران بود. مصطفی چمران در دهلاویه در ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ش به شهادت رسید.
شهید محسن حججی
مُحسِن حُجَجی (۱۳۷۰-۱۳۹۶ش) معروف به شهید حججی، از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و از معروف‌ترین کسانی است که در ایران مدافعان حرم خوانده می‌شوند. او در سوریه به دست نیروهای داعش به اسارت گرفته شد و پس از دو روز به شهادت رسید.
شهید غلامحسین حقانی
غلامحسین حقانی (۱۳۲۰-۱۳۶۰ش) از روحانیان شیعه که در انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی در ۷ تیر سال ۱۳۶۰ش به شهادت رسید. حقانی با تحصیل نزد اساتیدی چون امام خمینی و سید محمد محقق داماد به درجه اجتهاد رسید. او با همکاری برخی از علمای حوزه علمیه قم و با حمایت مالی برخی از بازاریان تهران، در سال ۱۳۴۳ش، مؤسسه در راه حق و مؤسسه اصول دین را برای انجام فعالیت‌های دینی تأسیس کرد.
شهید حسین خرازی
حسین خرّازی (۱۳۳۶- ۱۳۶۵ش)، فرمانده لشکر ۱۴ امام حسین(ع) در دوران جنگ عراق و ایران بود. او در فرونشاندن غائله گنبد و ترکمن صحرا و در آزادسازی شهرهای دیواندره، سقز، بانه، مریوان و سردشت از دست افراد مسلح، نقش مؤثری داشت. خرازی در ۸ اسفند ۱۳۶۵ش در منطقه عملیاتی کربلای ۵ به شهادت رسید.
شهید محمد علی رجایی
محمدعلی رجایی (۱۳۱۲-۱۳۶۰ش) سیاستمدار شیعه و دومین رئیس‌جمهور ایران بود. او در دولت مهدی بازرگان وزیر آموزش و پرورش، نخست‌وزیر دولت سید ابوالحسن بنی‌صدر و نماینده تهران در اولین دوره مجلس شورای اسلامی نیز بود. پس از عزل بنی‌صدر از مقام ریاست‌جمهوری، رجایی با به دست آوردن ۸۸ درصد آرای مردم رئیس‌جمهور شد.
رجایی ۲۸ روز پس از شروع ریاست‌جمهوری‌اش، بر اثر انفجار در دفتر نخست‌وزیری به همراه نخست‌وزیرش محمدجواد باهنر به شهادت رسید.
شهید مصطفی ردانی پور
شهید حجت الاسلام مصطفی ردانی پور (۱۳۶۲-۱۳۳۷ ش) از مؤسسین لشکر ۱۴ امام حسین و فرمانده قرارگاه فتح بود که با وجود دو بار مجروحیت و جانبازی از ناحیه دست لحظه ای همرزمانش را تنها نگذاشت و سرانجام در عملیات والفجر ۲ به شهادت رسید و همانطور که آرزویش بود جاوید الاثر شد.
شهید مهدی زین الدین
مهدی زین‌الدین (۱۸ مهر ۱۳۳۸– ۲۷ آبان ۱۳۶۳) نظامی ایرانی بود، که در جنگ ایران و عراق از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی محسوب می‌شد و فرماندهی لشکر ۱۷ علی ابن ابی طالب را برعهده داشت. وی در ۲۷ آبان ۱۳۶۳ در مسیر کرمانشاه به سردشت در پی درگیری با گروه‌های مسلح شهید شد.
شهید سردار قاسم سلیمانی
قاسم سلیمانی (۱۳۳۵-۱۳۹۸ش) مشهور به حاج قاسم و شهید سلیمانی فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که به همراه ابومهدی المهندس، معاون حشد الشعبی عراق در ۱۳ دی ۱۳۹۸ش به‌دست نیروهای آمریکایی در بغداد ترور شد و به شهادت رسید.
شهید منصور ستاری
منصور ستاری خواص (۲۹ اردیبهشت ۱۳۲۷ – ۱۵ دی ۱۳۷۳) سرتیپ نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و فرمانده آن نیرو از بهمن ۱۳۶۵ تا ۱۵ دی ۱۳۷۳ بود. وی در سال ۱۳۷۳ در سانحه سقوط هواپیما در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی شهید بهشتی اصفهان، به همراه افسران بلندپایه نیروی هوایی شهید شد.
سردار شهید محمود شهبازی
محمود شهبازی (۱۳۳۷-۱۳۶۱ش) فرمانده سپاه استان همدان و قائم مقام تیپ ۲۷ محمد رسول الله(ص) در دوران جنگ عراق و ایران بود. شهبازی که از دانشجویان دانشگاه علم و صنعت بود در اوایل سال ۱۳۵۸ش پس از پیام امام خمینی، نخستین اردوی جهاد سازندگی دانشجویان این دانشگاه را در مناطق محروم راه‌اندازی کرد.
وی همچنین در مناظره‌های دانشجویی در جهت مقابله با افکار گروهک‌های کمونیستی و مجاهدین خلق فعال بود. بعد از انتصاب به فرماندهی سپاه همدان، کمیسیون ارزیابی و نظارت را جهت بکارگیری نیرو تاسیس کرد. وی در آستانه فتح خرمشهر در دوم خرداد ۱۳۶۱ش به شهادت رسید.
شهید علی صیاد شیرازی
شهید علی صیاد شیرازی (۱۳۷۸-۱۳۲۳ ش) از فرماندهان ارتش جمهوری اسلامی ایران که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به مدت چند سال در بخش‌های مختلف ارتش به ویژه در غرب کشور به پاسداری از کشور پرداخت و تلاش‌های وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ساماندهی ارتش و ساختار نیروهای مسلح متجلی شد. سپهبد صیاد شیرازی سرانجام در سال ۱۳۷۸ شمسی توسط منافقین مزدور به شهادت رسید.
شهید مصطفی صدرزاده
مصطفی صدرزاده در تاریخ ۱۹ شهریور ۱۳۶۵ در شوشتر استان خوزستان به دنیا آمد. شهید مصطفی صدرزاده در تاریخ ۱ آبان ۱۳۹۴ مصادف با ظهر تاسوعا در عملیات محرم در حومه حلب در درگیری با داعش به شهادت می‌رسند. شهید صدرزاده یکی از شهدای مدافع حرم مشهور است.
شهید حسن طهرانی مقدم
شهید حسن تهرانی‌مقدم (۱۳۳۸-۱۳۹۰ ش)، از فعالین مبارزه با رژیم پهلوی پیش از انقلاب و از حاضران در صحنه هشت سال جنگ تحمیلی بود. این شهید گرانقدر ۲۵ سال از عمر خود را در ایجاد و توسعه بخش توپخانه و موشک و توان دفاعی کشور قرار داده بود و به عنوان پدر موشکی ایران لقب گرفت.
سردار حسن تهرانی مقدم تا روز آخر عمر نیز به عنوان مسئول سازمان سپاه در ایجاد یک توان علمی و دانشی پایه و زیربنایی مشغول کارهای علمی و تحقیقاتی بود و در روز شهادتش (۲۱ آبان ۱۳۹۰) در پادگان امیرالمومنین علیه السلام شهرستان ملارد در حالی که برای آزمایش موشکی آماده می‌شد، بر اثر انفجار زاغه مهمات به یاران شهیدش پیوست.
شهید احمد کاظمی
احمد کاظمی (۲ مرداد ۱۳۳۸ – ۱۹ دی ۱۳۸۴) سرتیپ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود، که در طول جنگ ایران و عراق از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی محسوب می‌شد و فرماندهی لشکر ۸ نجف اشرف را برعهده داشت. وی از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶ فرمانده قرارگاه حمزه بود و از ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ فرماندهی لشکر ۱۴ امام‌حسین را برعهده داشت.
وی در دی‌ماه ۱۳۸۴ در سانحه سقوط هواپیمای داسو فالکون ۲۰ در نزدیکی ارومیه، به همراه شماری از فرماندهان سپاه کشته شد.
شهید احمد کشوری
احمد کشوری در ۳۱ تیر ۱۳۳۲ ه.ش در کیاکلا به دنیا آمد. کشوری اصالتاً بروجردی بود. در پی عملیاتی که از ۱۳ آذر ۱۳۵۹ ه.ش آغاز شد، کشوری به همراه چند تن دیگر از نیروهای هوانیروز برای انهدام ادوات جنگی عراقی به داخل عراق می‌رود و در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۵۹ پس از انجام عملیات، در راه بازگشت، مورد تعقیب دو میگ عراقی قرار می‌گیرد. تعقیب و گریز ادامه پیدا می‌کند و در داخل خاک ایران و در ای‍لام (منطقه م‍ی‍م‍ک – دره ب‍ی‍ن‍ا) مورد اصابت راک‍ت‌ه‍ای ۲ ف‍رون‍د میگ عراقی قرار گرفته و در خاک ایران سقوط کرده و شهید شد.
شهید آیت الله مطهری
مرتضی مطهری (۱۲۹۸ ـ ۱۳۵۸ش) مشهور به شهید مطهری یا استاد مطهری، اسلام‌شناس و متفکر برجسته شیعه. مطهری از افراد تأثیرگذار و از رهبران فکری انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود. مرتضی مطهری شامگاه ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ش، زمانی که از شرکت در جلسه‌ای در منزل یدالله سحابی بازمی‌گشت، به دست محمدعلی بصیری، از اعضای گروه فرقان ترور شده و به شهادت رسید.
شهید ابراهیم همت
محمدابراهیم همت (۱۳۳۴- ۱۳۶۲ش)، از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دوران دفاع مقدس و جنگ تحمیلی بود. با آغاز جنگ تحمیلی به جبهه رفته و در عملیات‌های فتح المبین و بیت المقدس، رمضان، عملیات مسلم بن عقیل، والفجر مقدماتی و والفجر ۱، والفجر ۳، والفجر ۴، خیبر شرکت کرده و مسئولیت‌هایی را بر عهده داشت. او فرماندهی لشکر ۲۷ محمد رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را بر عهده داشت و چندین عملیات را فرماندهی کرد. سرانجام در عملیات خیبر به همراه معاونش شهید اکبر زجاجی در اثر اصابت گلولهٔ توپ در نزدیکی آنها به شهادت رسیدند
شهید سردار حسین همدانی
سردار حسین همدانی مشهور به حاج حسین همدانی که از او به عنوان «بزرگ‌ترین فرماندهان جنگ سوریه»، «نابغه جنگ‌های ناهمتراز در غرب آسیا» و «مرد شماره ۲ سپاه» یاد می‌شود، در کنار حاج احمد متوسلیان، شهید محمدابراهیم همت و شهید محمود شهبازی از بنیانگذاران تیپ ۲۷ محمد رسول‌الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شناخته می‌شود.
ایشان در سال ۱۳۹۰ به عنوان فرمانده راهبردی در میدان نبرد سوریه حاضر شد. او در آنجا به «ابووهب» معروف بود. تشکیل گروه‌های دفاع مردمی ایده او برای نجات سوریه از بحران بوده است. حاج حسین همدانی سرانجام روز ۱۶ مهر ۱۳۹۴ در مسیر استان حماء در جنوب شرقی حلب به شهادت رسید.
شهید ابراهیم هادی
او در اول اردیبهشت سال ۱۳۳۶ در محله شهید سعیدی حوالی میدان خراسان به دنیا آمد؛ ابراهیم چهارمین فرزند خانواده بود؛ او در نوجوانی طعم تلخ یتیمی را چشید، از آنجا بود که همچون مردان بزرگ زندگی را پیش برد.
شهید ابراهیم هادی در عملیات والفجر مقدماتی بهمراه بچه های گردان کمیل و حنظله در کانال های فکه بمدت پنج روز مقاومت کرد ولی تسلیم نشد و سرانجام در ۲۲ بهمن سال ۶۱ به شهادت رسید.