نماز آیات، یکی از نمازهای واجب در اسلام است که در شرایط خاصی مانند رخداد حوادث طبیعی مانند زلزله، خورشیدگرفتگی (کسوف) و ماهگرفتگی (خسوف) بر مسلمانان واجب میشود. علاوه بر این حوادث، بادهای سرخ و زرد نیز در صورتی که باعث ترس و وحشت مردم شود، نماز آیات را واجب میکند.
طریقه خواندن نماز آیات
نماز آیات دو رکعت است و هر رکعت پنج رکوع دارد و به دو روش خوانده میشود:
روش اول: در این شیوه، قبل از هر رکوع، سوره حمد و سورۀ دیگری خوانده میشود؛ به این صورت که پس از تکبیرة الاحرام، سوره حمد و سپس سوره دیگری میخوانیم و به رکوع میرویم. پس از رکوع، دوباره سوره حمد و سوره دیگری میخوانیم و باز به رکوع میرویم. به همین ترتیب تا رکوع پنجم ادامه میهیم. سپس به سجده رفته و رکعت دوم را هم مانند رکعت اول به جا میآوریم. پس از سجدههای رکعت دوم هم تشهد و سلام میدهیم.
روش دوم: در این شیوه، در هر رکعت یک سوره حمد و یک سوره دیگر خوانده میشود؛ با این تفاوت که در هر رکعت، سوره حمد را تنها یک بار میخوانیم و سوره دیگر را پنج قسمت کرده و قبل از هر رکوع، یک قسمت از آن را بهتنهایی (بدون سوره حمد) میخوانیم.
به فتوای فقیهان، میتوان در یک رکعت، روش اول و در رکعت دیگر روش دوم را به کار گرفت.
نماز آیات چند قنوت دارد؟
نظر مقام معظم رهبری
در نماز آیات در هر قیام دوّمی بعد از قرائت، قنوت مستحب است. پس در مجموع دو رکعت پنج قنوت می باشد. و جایز است به دو قنوت اکتفا نماید، یکی از آن ها قبل از رکوع پنجم، لیکن باید این قنوت را به نیت رجاء به جا آورد؛ و دوّمی هم قبل از رکوع دهم؛ و اکتفا کردن به قنوت آخری (قبل از رکوع دهم) جایز است. [منبع]
نظر آیت الله مکارم شیرازی
در نماز آیات مستحب است در هر قیام دوم(رکوع هایی که شماره آن زوج است) بعد از قرائت سوره یا بخشی از آن و قبل از رکوع ، قنوتی بخوانند که در مجموع دو رکعت ، پنج قنوت می شود و برای سهولت امر می توانند فقط یک قنوت قبل از رکوع دهم بجا آورند. [منبع]
زمان ادای نماز آیات (نظر رهبری)
وقت ادای نماز آیات خورشید و ماه گرفتگی از هنگام شروع گرفتگی تا زمان شروع در بازشدن آن است، و احتیاط ترک نشود، که قبل از آن که شروع در بازشدن نماید، به انجام نماز بشتابد، و اگر از آن وقت تأخیر انداخت، باید نماز را با نیت قربة إلی اللّه بخواند، و نمیتواند نیّت اداء و یا قضا داشته باشد.
در زلزله و مانند آن که غالباً مدّت وقوع آنها برای خواندن نماز آیات گنجایش ندارد، نباید نماز را به تأخیر بیندازد و در صورتی که معصیت کند و فوراً نخواند بعد از آن مادام العمر واجب است و باید آن را بدون قصد اداء و قضا (قصد ما فی الذمه) بخواند.