بر اساس بیان قرآن کریم، اعتکاف عملی بوده که در شریعت ابراهیم علیه السلام از مناسک و عبادت های الهی به شمار می رفته و پیروان ایشان به این عمل می پرداختند. حضرت سلیمان علیه السلام نیز در بیت المقدس اعتکاف می کرد و آب و خوراک برای آن حضرت فراهم می شد و او در آنجا به عبادت می پرداخت.
حضرت موسی علیه السلام با وجود مسئولیت سنگین رهبری و هدایت امت، برای مدت زمانی آنان را ترک کرد و برای خلوت با خدا به خلوت گاه کوه طور شتافت. حضرت زکریا علیه السلام از کسانی بود که سرپرستی معتکفان در بیت المقدس را به عهده داشت و از جمله کسانی را که در امر اعتکاف سرپرستی می کرد، حضرت مریم علیهاالسلام بود.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز مانند اجداد خود بر دین حضرت ابراهیم علیه السلام بود و عبادات متداول آن دین از جمله اعتکاف را بر پا می داشت. محل اعتکاف پیامبر، غار حرا بود.
تاریخ اعتکاف ۱۴۰۳
مهمترین ایام برای اعتکاف :
روزهای سپید ایام البیض: اَیّامُ البیض به روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماه قمری گفته می شود ، ایام البیض نزد شیعیان، رجب و در مرتبه بعد شعبان و رمضان است.
اعتکاف همزمان با ایام البیض ماه رجب از ۲۵ تا ۲۷ دی ۱۴۰۳ (۱۳ تا ۱۵ رجب ۱۴۴۶) در مساجد برگزارکننده این مراسم عبادی در سراسر کشور برپا می گردد.
تاریخ دقیق روزهای اعتکاف ماه رجب در تقویم شمسی برابر است با :
- روز سه شنبه ۲۵ دی سال ۱۴۰۳
- روز چهارشنبه ۲۶ دی سال ۱۴۰۳
- روز پنج شنبه ۲۷ دی سال ۱۴۰۳
تاریخ دقیق روزهای اعتکاف در تقویم قمری برابر است با :
- روز سه شنبه ۱۳ رجب سال ۱۴۴۶
- روز چهارشنبه ۱۴ رجب سال ۱۴۴۶
- روز پنج شنبه ۱۵ رجب سال ۱۴۴۶
تاریخ دقیق روزهای اعتکاف در تقویم میلادی برابر است با :
- روز سه شنبه ۱۴ ژانویه سال ۲۰۲۵
- روز چهارشنبه ۱۵ ژانویه سال ۲۰۲۵
- روز پنج شنبه ۱۶ ژانویه سال ۲۰۲۵
بیشتر بخوانید: اول ماه رمضان (۱۴۰۳ – ۱۴۰۴) | شروع ماه رمضان چه روزی است؟
اعتکاف در ماه رمضان ۱۴۰۳
اعتکاف در ماه رمضان به خصوص در ۱۰ روز آخر رمضان نسبت به سایر ماه ها فضیلت بیشتری دارد.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در کنار دیگر عبادت ها، به اعتکاف توجه ویژه ای داشت. آن حضرت برای انجام این مهم، بر اعتکاف ماه رمضان، به ویژه دهه آخر آن اهتمام می ورزید و آن را با دو حج و دو عمره برابر می دانست.
پیامبر ابتدا دهه اولِ ماه رمضان، سپس دهه دوم و در نهایت، دهه سوم این ماه را برای انجام اعتکاف برگزید و پس از آن، تا آخر عمر، بر اعتکاف در دهه آخر ماه رمضان مداومت داشت. چون دهه آخر ماه رمضان فرا می رسید، پیامبر رخت خواب خویش را جمع می کرد و خود را کاملاً آماده عبادت می ساخت و در زیر سایبانی که برای ایشان فراهم می شد، عبادت می کرد.
هدف از اعتکاف چیست؟
اعتکاف با هدف نزدیک شدن به خداوند انجام می شود، معتکف روزه اش، نمازش، حضورش در مسجد و دیگر اعمالش مایه تقرب است. اعتکاف پرورش جسم و جان است، در اعتکاف می توان راحت تر و خودمانی تر با خدا صحبت کرد و با ذکر نام او آرامش گرفت، اعتکاف این فرصت را فراهم می کند تا در کنار دیگر انسان های پاک و مومن مسیر بندگی را طی نموده و در این خلوت با خدا، روح خود را سبک کنید.
اعتکاف در خانه
اعتکاف را نمی توان مانند نماز در هر مکانی به جا آورد و باید حتما در مسجد و خانه خدا برگزار شود اما نه هر مسجدی؛ بلکه مسجد اعظم، مسجد جامعه، مسجدالحرام، مسجد النبی (ع) یا مسجدی که معصوم (ع) در آن نماز جمعه و یا جماعت اقامه کرده باشد و در آن نماز جمعه و نماز جماعت برپا شده باشد.
شرایط اعتکاف چیست؟
- برای اعتکاف زمان مخصوصی معین نشده است ولی براساس روایات، پیامبر(ص) در ماه رمضان اعتکاف می‌کرد. امروزه در ایران سنت اعتکاف به‌ویژه در ایام البیض (روزهای ۱۳، ۱۴ و ۱۵) رجب رواج دارد.
- مدت اعتکاف نزد امامیه نباید از ۳ روز کوتاه‌تر باشد و اگر اعتکاف مستحب باشد، معتکف می‌تواند آن را قطع کند مگر در پایان روز دوم که واجب است آن را ادامه دهد یعنی روزهای دیگر واجب می‌شود.
- در عصر حاضر بیشتر فقها برگزاری اعتکاف در مساجد جامع و برخی دیگر از مساجد مهم شهرها را مجاز می‌شمارند.
- طبق فقه امامیه، روزه از ارکان اعتکاف است و فرد در ایام اعتکاف باید روزه بگیرد.
- در مدت اعتکاف، خروج از مسجد تنها در حد پرداختن به اموری خاص مثل اقامه نماز جمعه، تشییع جنازه، اقامه شهادت و عیادت بیمار، و یا رفع نیازهای شخصی چون تهیه خوراک لازم و قضای حاجت جایز است و معتکف نباید در جایی بنشیند و تا حدی که ممکن است نباید در سایه راه برود.
- در اعتکاف چند چیز از جمله مباشرت جنسی حتی در حد بوسیدن همسر، استفاده از عطر، مشاجره و جدال درباره امور دنیوی و نیز خرید و فروش، مگر برای رفع حاجت بر شخص معتکف حرام می‌شود. ارتکاب برخی از محرمات علاوه بر باطل کردن اعتکاف موجب کفاره نیز می‌گردد.