در فقه اسلامی، موضوع پاکیزگی و طهارت از اهمیت ویژهای برخوردار است و احکام مختلفی برای مسائل مرتبط با آن وجود دارد. یکی از موضوعات مهم و حساس در این زمینه، تفاوت بین انواع مایعاتی است که از بدن انسان خارج میشود، مانند پیشاب (مذی)، منی و وذی. این مایعات از نظر شرعی ویژگیها و احکام خاص خود را دارند که فهم درست آنها برای رعایت نظافت و طهارت ضروری است.
در این مقاله از دیبامگ، به بررسی احکام پیشاب (مذی) و تفاوتهای آن با منی و وذی و احکام مرتبط با آنها خواهیم پرداخت. این تفاوتها نه تنها از نظر طهارت و وجوب غسل یا وضو، بلکه از نظر تاثیرات آنها بر عبادات مانند نماز نیز مهم است. شناخت دقیق این احکام به افراد کمک میکند تا در عبادات خود دچار اشتباه نشوند و طهارت لازم را رعایت کنند.
احکام پیشاب (مذی)
تفاوت میان مذی، وذی و منی:
«مذی» به مایعی اطلاق میشود که معمولاً در حین بازی با همسر یا مشاهده صحنههای تحریکآمیز و یا تصور صحنههای شهوتانگیز بدون جهش و پرش خارج میشود. مقدار آن به مراتب کمتر از منی است. «مذی» پاک محسوب میشود و نیازی به غسل ندارد و همچنین وضو را باطل نمیکند.
«وذی» به مایعی اشاره دارد که گاهی پس از خروج منی از بدن انسان خارج میشود. در صورتی که وذی با منی یا ادرار آلوده نشده باشد، پاک است.
آبی که گاهی پس از بازی و ملاعبه از بدن خارج میشود (که به آن «مَذی» گفته میشود) پاک است. همچنین آبی که پس از انزال منی خارج میشود (که به آن «وَذی» میگویند) و آبی که پس از ادرار خارج میشود و کمی چسبناک است (که به آن «وَدی» اطلاق میشود) نیز در صورتی که به ادرار آلوده نشده باشد، پاک است. اگر فردی پس از ادرار استبراء کند و سپس آبی از او خارج شود و در مورد آن شک کند که آیا ادرار است یا یکی از این آبها، در این صورت آن آب پاک محسوب میشود.
اگر فردی پس از ادرار کردن استبراء کند و سپس آبی از او خارج شود و در مورد اینکه آیا این آب ادرار است یا یکی از دیگر مایعات شک کند، آن آب پاک محسوب میشود.
تمامی این مایعات در صورتی که مجرای خروجی به ادرار و منی آلوده نباشد، پاک هستند و وضو و غسل را باطل نمیکنند. بنابراین، اگر مایع خارج شده ادرار نباشد و ویژگیهای منی را نداشته باشد، ممکن است یکی از سه نوع مایع (ودی، وذی و مذی) باشد. این ترشحات و رطوبتها در زنان و مردان پاک هستند و نیازی به شستشو یا غسل ندارند، مگر اینکه به یقین برسند که این مایع ادرار یا منی است.
بدیهی است که هرگاه منی از فرد خارج شود، چه در خواب و چه در بیداری، به دلیل فکر یا انجام عملی خاص مانند استمنا یا نزدیکی، غسل جنابت بر او واجب میشود.
بنابراین، ترشحاتی که در اوج لذت از زن خارج میشود، منی محسوب میگردد، اما اگر فرد در مورد رسیدن به این مرحله شک کند، نمیتوان آن را منی دانست و سایر ترشحات که لذت به همراه ندارند، مذی و پاک هستند.
اما «منی» به مایعی اطلاق میشود که در زمان تحریک شدید جنسی از بدن خارج میگردد و دارای نشانههایی است:
نشانههای خروج منی در مردانی که از نظر سلامتی مشکلی ندارند، به دو دسته تقسیم میشود:
1- با جستن و پرش، مایع خارج میشود.
2- این خروج همراه با لذت و شهوت (یعنی احساس خوشایند) است.
جستن به این معناست که مایع از داخل مجرا با پرش خارج میشود و این خروج همراه با احساس لذت جنسی است.
اگر رطوبتی از فرد خارج شود و در مورد آن شک کند که آیا منی است یا خیر و هیچیک از نشانههای مربوطه را نداشته باشد، حکم منی را ندارد. در این صورت، نیازی به غسل نیست و لباس و بدن نیز نجس نمیشود و وضو نیز باطل نمیگردد.
اگر مطمئن هستید که در گذشته جنب نبودهاید و با خروج مذی غسل جنابت کردهاید و با آن غسل بدون وضو نماز خواندهاید، نمازهایی که به این شکل خواندهاید باطل است. بنابراین، به اندازهای که یقین دارید با این نوع غسل بدون وضو نماز خواندهاید، همان مقدار نماز را قضا کنید.
اما اگر مطمئن نیستید که بدون جنابت غسل کردهاید، نمازهایی که خواندهاید صحیح نیستند.
انسان به دو دلیل جنب میشود و در صورت جنابت، باید غسل جنابت انجام دهد: اول، آمیزش جنسی (جماع) و دوم، خروج منی، که میتواند در خواب یا بیداری، با شهوت یا بدون شهوت باشد.
اگر فردی آمیزش کند و به اندازه ختنهگاه یا بیشتر نفوذ کند، هر دو طرف، چه بالغ و چه نابالغ، جنب میشوند، حتی اگر منی خارج نشود. این موضوع در صورتی است که آمیزش در قُبُل (جلوی) باشد و اگر در دُبُر (عقب) باشد، بر اساس احتیاط واجب، باید بین غسل و وضو فاصلهای رعایت شود.
تفاوتهای منی، مذی و وذی به شرح زیر است:
1. منی تحت فشار خارج میشود، در حالی که مذی بدون فشار و ممکن است به طور ناگهانی و بدون آگاهی فرد خارج شود.
2. منی مایعی غلیظ و سفید رنگ است که بویی مشابه شکوفههای نر درخت نخل یا خمیر دارد. در مقابل، مذی مایعی شفاف، رقیق و لزج است که فاقد بو میباشد.
• پس از خروج منی، احساس شهوت کاهش مییابد، اما پس از خروج مذی، تمایل جنسی همچنان ادامه دارد.
هر یک از این نشانهها به تنهایی برای تشخیص منی کافی است و نیازی به وجود همه آنها نیست؛ اما اگر هیچ یک از این نشانهها وجود نداشته باشد، نمیتوان آن را منی دانست.
آیا مذی نجس است؟
بر اساس توضیحات ارائه شده، ماهیت آب مذی با آب منی متفاوت است. طبق متون دینی، از میان مایعاتی که از آلت مردان خارج میشود، تنها بول (ادرار) و منی نجس محسوب میشوند. خروج منی نه تنها نجس است و وضو را باطل میکند، بلکه نیاز به غسل نیز دارد. در برخی متون آمده است که اگر یقین حاصل شود که در کنار آب مذی، ادرار یا منی نیز خارج شده، آن دو نیز نجس خواهند بود. اما نکتهای که مسلم است این است که آب پیشاب یا مذی به هیچ وجه نجس نبوده و نیازی به طهارت و غسل جنابت ندارد.
در صورتی که مدام از بدن خارج شود حکم آن چیست؟(شسته شود یا خیر)
اگر خروج مَذی به طور مداوم اتفاق بیفتد، همان حکم قبلی برقرار است. اما اگر خروج مَذی به حدی باشد که در هر ساعت یا هر دو ساعت اتفاق بیفتد و حتی در حین نماز نیز خارج شود، آن شخص حکم معذور را خواهد داشت. در این صورت، معذور میتواند برای هر نماز یک وضو بگیرد و نماز بخواند، حتی اگر در حین نماز مَذی خارج شود، اشکالی ندارد. با این حال، حکم نجس بودن مَذی همچنان برقرار است و باید قبل از شروع نماز، لباس و بدن تمیز شوند.
احکام طهارت و وضعیت پیشاب مرد (مذی) چیست؟
پیشاب یا آب مذی به هیچ عنوان نجس نیست و نه موجب ابطال وضو میشود و نه نیاز به غسل طهارت دارد. بر اساس نظر تمامی مراجع تقلید، هیچ یک از احکام منی و دیگر نجاسات بر مذی بار نمیشود و حتی بدن و لباس فرد را نیز نجس نمیکند. زیرا به اعتقاد تمام مراجع، هر آبی که شرایط اصلی منی (خروج با جهش، خروج با شهوت و سستی بدن) را نداشته باشد، حکم نجاست منی را ندارد و نیازی به غسل جنابت نیست.
احکام مربوط به ترشحات زنان:
در کتاب عروه الوثقی ذکر شده است که ترشحات زنانه پاک هستند و نیازی به غسل ندارند، مگر اینکه فرد به طور قطع مطمئن شود که این ترشحات ناشی از بول یا منی هستند.
همه ی مراجع عظام (به جز آیات عظام تبریزی، بهجت و نوری): خروج ترشحات زن، اگر همراه با شهوت (اوج لذت جنسی) باشد، حکم به جنابت آنان می شود و لازم نیست با جستن بیرون آید و بدن سست شود و اگر بدون شهوت باشد، حکم به منی نمی شود، مگر آن که از راه دیگری یقین کند منی است.
آیت الله العظمی بهجت: خروج ترشحات زن اگر همراه با شهوت (اوج لذت جنسی) باشد و با جستن بیرون آید، حکم به منی می شود و اگر هیچ یک از دو علامت و یا یکی از آنها را نداشت، حکم به منی نمی شود، مگر آن که از راه دیگری یقین کند منی است.
آیات عظام تبریزی و نوری: خروج ترشحات زن اگر همراه با شهوت خاصی(اوج لذت جنسی) باشد و بدن پس از آن سست شود، حکم به منی می شود و اگر هیچ یک از دو نشانه یا یکی از آنها را نداشت، حکم به منی نمی شود، مگر آن که از راه دیگری یقین کند که منی است.
آیت الله خامنه ای در خصوص خروج منی از زن : به طور کلی اگر زن به اوج لذت جنسی برسد و در آن حال مایعی از او خارج شود جنابت محقق شده و غسل بر او واجب است ولی اگر شک کند که به این مرحله رسیده یا نه و یا شک در خروج مایع داشته باشد، غسل واجب نیست و سایر ترشحات نیز پاک است.
و امروزه بعضی از متخصصین فن و دانشمندان فیزیولوژی عقیده دارند که منی زن خارج نمی شود و در نتیجه ترشحی به نام منی برای زن وجود ندارد.