شعبان هشتمین ماه از تقویم اسلامی است. شب نیمه شعبان یکی از رویدادهای مهم تقویم اسلامی در ماه شعبان است. نیمه شعبان ولادت دوازدهمین امام شیعیان حضرت مهدی است که به شب برات نیز معروف است. در پانزدهم شعبان مسلمانان با نماز، روزه و دعا به ستایش خداوند متعال می پردازند. اکثریت مسلمانان شب پانزدهم شعبان را یکی از شب های مقدس در تقویم قمری مسلمانان می دانند. در این شب خاص، مسلمانان برای نماز شب از غروب تا سحر تدارک ویژه ای می گیرند. در ادامه این مقاله از دیبامگ فضائل نمازها و سایر مستحبات سفارش شده در این شب را میخوانید.
فضائل نیمه شعبان از نگاه روایات
حضرت علی (ع) روایت می کند که حضرت محمد (ص) فرمود:
«هنگامی که پانزدهم شعبان است، شب را (به عبادت) بایستید و روز را روزه بگیرید. زیرا خداوند در این شب هنگام غروب خورشید به آسمان اول فرود می‌آید و می‌فرماید: آیا آمرزش‌جویی هست تا او را ببخشم؟ آیا روزی طلبی هست تا او را روزی دهم؟ آیا کسى در مصیبت هست که من گرفتارى او را برطرف کنم؟ آیا چنین کسی وجود دارد، مانند آن (و غیره)». این امر تا دهه فجر ادامه دارد.»
معاذ بن جبل می گوید: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:
إِنَّ اللَّهَ لَیَطَّلِعُ فِی لَیْلَةِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَیَغْفِرُ لِجَمِیعِ خَلْقِهِ إِلاَّ لِمُشْرِکٍ مِشْرِکٍ.
همانا خداوند در شب نیمه شعبان به حق می نگرد و همه آفریده های خود را می آمرزد مگر مشرکان و کینه جویان.
ابوثعلبه می گوید: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
یَطَّلِعُ اللَّهُ عَلَی عِبَادِهِ لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَیَغْفِرُ لِلْمُؤْمِنِینَ وَیُمْهِلُ الْعُکَافِ. الْحِقْدِ بِحِقْدِهِمْ حَتَّى یَدَعُوهُ
خداوند در نیمه شب شعبان به بندگانش می نگرد. مؤمنان را می آمرزد و کافران را مهلت می دهد و بدخواهان را به کینه توزی رها می کند تا آن را ترک کنند.
بیشتر بخوانید: فضیلت و اعمال شب نیمه شعبان در مفاتیح الجنان [کامل و جامع]
نماز های شب نیمه شعبان
نماز خاص شب پانزدهم شعبان
رسول خدا-صلّی اللّه علیه و آله و سلّم-فرمود:
هرکس در شب نیمه‌ی شعبان طهارت [وضو]بگیرد و نیکو طهارت بگیرد و دو پاره لباس پاکیزه بپوشد و آن‌گاه به سوی جایگاه گزاردن نماز خود برود
و بعد از نماز عشا، دو رکعت نماز-در رکعت اول سوره‌ی «حمد» و سه آیه‌ی اول سوره‌ی «بقره» و آیة الکرسی و سه آیه‌ی آخر سوره‌ی «بقره»
و در رکعت دوم سوره‌ی «حمد» یک بار و سوره‌ی «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ اَلنّاسِ» را هفت بار و سوره‌ی «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ اَلْفَلَقِ» هفت بار و سوره‌ی «قُلْ هُوَ اَللّهُ أَحَدٌ» هفت بار-بخواند
و بعد از سلام نماز، چهار رکعت دیگر نماز-در رکعت اول سوره‌ی «یس» و در رکعت دوم سوره‌ی «حم دخان» و در رکعت سوم «الم سجده» و در رکعت چهارم سوره‌ی «تَبارَکَ اَلَّذِی بِیَدِهِ اَلْمُلْکُ»– بخواند.
و بعد از این نماز، صد رکعت نماز دیگر-در هر رکعت سوره‌ی «حمد» یک بار و سوره‌ی «قُلْ هُوَ اَللّهُ أَحَدٌ»– ده بار بخواند،
خداوند متعال سه حاجت او را یا در دنیای زودرس، یا در آخرت دیررس، برآورده می‌کند و اگر در آن شب از خدا بخواهد که مرا ببیند، مرا می‌بیند.
نماز نفل شب نیمه شعبان
بعد از نماز مغرب که آغاز 15 شعبان است، می توان 2 رکعت نفل خواند. رکعت اول باید 3 مرتبه سوره اخلاص و یک سوره فلق بعد از تلاوت منظم سوره فاتحه باشد. در رکعت دوم همه چیز را ثابت نگه دارید و فقط سوره فلک را با سوره ناس جایگزین کنید. پس از اقامه نماز با درخواست از خداوند متعال برای حفظ ایمان خود دعا کنید.
نماز تسبیح شب نیمه شعبان
نماز تسبیح یکی از معروف ترین نمازهای نفل است که برای کسی که آن را بخواند ثواب زیادی دارد. نماز تسبیح را باید در شب برات خواند. 4 رکعت، نفال یا نماز تسبیح را برای رضای خداوند نیت کنید و سپس نماز خود را به صورت عادی شروع کنید. پس از قرائت صنعا، تسبیح «سبحان الله و حمدالله ولا اله الا الله والله اکبر» خوانده شد. هر رکعت نماز تسبیح باید حداقل ۷۵ مرتبه تسبیح داشته باشد.
بعد از نماز مغرب می توانید دو رکعت نماز نفل دیگر بخوانید. در این دعای نفل باید یک بار سوره یاسین را بخوانید و یک بار هم دعای نصف شعبان را بخوانید. پس از آن می توانید برای زندگی صالح و پر از تقوا دعا کنید.
سایر مستحبات شب نیمه شعبان
در شب 15 شعبان بعد از نماز مغرب و عشا خواندن سوره یس و دعای خاص برای سلامتی و حفظ بلاها و افزایش ایمان رسم است. شب برات شبی است که خداوند متعال همه کسانی را که به او ایمان آورده و از دیگران بیزاری ندارند می بخشد.
بنابراین سنت بسیاری از متقیان امت است که در شب پانزدهم شعبان سوره یا سین را سه مرتبه بخوانند. بار اول به قصد اینکه عمر طولانی در راه طاعت خدا سپری شود، بار دوم به قصد انحراف بلاها و بار سوم به قصد بی نیازی از مردم و عاقبت به خیر شدن آن را خواندند.
پس از هر قرائت سوره یا سین این دعا را می خوانند:
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله رب العالمين
اللهم ص على سيدنا محمد و آله و صحبه و سلم
اللهم یا ذا المَنِّ ولا یُمَنُّ عَلَیْهِ یا ذا الجَلالِ والإکْرام یاذا الطَوْلِ والإنْعام لا إلهَ إلا أَنْتَ ظَهْرَ اللاَّجِینَسْتَنَجَارَمَ. الخائِفِینَ
اللهم إِنْ كُنْتَ كَتَبْتَنَا عِنْدَكَ أَشْقِياءَ أَوْ مَحْرومينَ أَوْ مَطْرودِينَ أَوْ مُقَترَّراً عَلَيْقِمَا في الرِّا. بِفَضْلِكَ شِقَاوَتَنا وحِرْمَانَنا وطَرْدَنا
وإِقْتَارَ أَرْزاقَنَا و أَثْبِتْنَا عِنْدَکَ فی أُمِّ الکتابِ سُعَداءَ مَرْزوقینَ مُوَفَّقینَ لِلْخَیْراتِ.
«فَإِنَّكَ قُلْتَ وقَوْلُكَ الحَقُّ فی كِتابِكَ المُنْزَل علی لِسانِ نَبِیِّكَ المُرْسَل» الكِتابِ)
إلهَي بِالتَّجَلِّي الأَعْظَمِ في لَيْلَةِ النِّصْفِ مِنْ شَعَبانَ المُكَرَّمِ الَّتي يُفْرَقُ فِيها كُلُّ أَمْرٍ حَمُكِمَه. أَنْ تَكْشِفَ عَنَّا مِنَ البَلاءِ ما نَعْلَمُ.
وما لا نَعْلَمُ وما أَنْتَ بِهِ أَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ الأَعَزُّ الأَکْرَمُ.
وصلى الله على سيدنا محمد وعلى آله وصحبه وسلم
تلاوت قرآن کریم یکی دیگر از عبادات است که در شب برات بسیار خیرخواهانه است. پس از اقامه نماز و یا در هر وقت دیگر، باید تا آنجا که می تواند قرآن را تلاوت کند. تلاوت قرآن در شب مبارک قطعاً فعالیت مفیدی خواهد بود و ثواب خاصی به حساب شما می آورد.
در این شب خاص نیز باید ذکر کرد. باید هر چند بار که می تواند بر حضرت محمد (ص) صلوات بخواند.
در شب 15 شعبان در فاصله بین نماز مغرب و عشا سه مرتبه سوره یس را بخوانید و بعد از هر بار دعای زیر را بخوانید. قصد برای اولین خواندن باید برای عمر طولانی باشد. نیت قرائت دوم باید برای حفظ بلایا باشد.