یکی از موقعیت‌هایی که در آن دعا و ذکر به ویژه اهمیت پیدا می‌کند، زمانی است که فردی به بیماری سخت یا جراحی نیازمند است. در چنین شرایطی، مسلمانان با ذکر نام خدا و خواندن سوره‌ها و دعاهای خاص به شفا و آرامش بیمار امیدوارند. بیماران و خانواده های بیمار خصوصا زمانی فرد بیمار در استرس و اضطراب ناشی از بیماری و وخامت حال است دعا و نیایش میتواند قوت قلبی برای انان باشد. چه بسیار بیمارانی که با دعاها و اذکار و ختم های قوی توانستند بهبود پیدا کنند.
در این مقاله از دیبامگ به بررسی انواع ذکر، سوره‌های مبارک و دعاهایی خواهیم پرداخت که در زمان بیماری و پیش از عمل جراحی توصیه می‌شود تا فرد بیمار به سرعت شفا یابد و در کنار درمان‌های پزشکی، از عنایت و رحمت الهی بهره‌مند گردد.
انواع ذکر، سوره، ختم و دعا برای مریض اتاق عمل
دعای منتسب به پیامبر اکرم (ص)
سید بن طاووس در کتاب مهج الدعوات، این دعا را به پیامبر اکرم (ص) نسبت می‌دهد و می‌گوید که امام جعفر صادق (ع) آن را بیان کرده است. این دعا به‌ویژه برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاجی که پزشکان زمان از درمان آن‌ها ناامید شده بودند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. گفته شده است که برای بهبودی از این نوع بیماری، پس از نماز صبح، باید چهل بار این دعا را تلاوت کرد:
بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
بنام خداى بخشاینده مهربان
اَلْحَمُدللَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ
ستایش خاص خدا پروردگار جهانیان است
حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ
بس است ما را خدا و نیکو وکیلى است
تَبارَکَ اللَّهُ اَحْسَنُ الْخالِقینَ
تبریک باد بر خداوند که بهترین خلق کننده‌است
وَلا حَوْلَ وَلاقُوَّهَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ
هیچ تحول و نیرویی جز به واسطه‌ی خداوند بلندمرتبه و بزرگ وجود ندارد.
دعای منسوب به امام صادق (ع)
دعای اول
از جمله دعاهای سریع‌الاجابه برای شفای مریض، دعای منسوب به امام صادق است. از زبان یکی از اصحاب امام صادق (ع) نقل شده که ایشان به امام گفته‌اند، دردی دارم و امام فرموده‌اند:
بگو: بسم الله
سپس بر قسمتی که درد دارد، دست بکش و بگو:
اعوذ بعزه الله، و اعوذ بقدره الله، و اعوذ برحمه الله، و اعوذ بجلال الله.
پناه می‌برم به عزت خدا! پناه می‌برم به قدرت خدا! پناه می‌برم به رحمت خدا! پناه می‌برم به جلال خدا!
و اعوذ بعظمه الله، واعوذ بجمع الله، و اعوذ برسول الله.
پناه می‌برم به عظمت خدا! پناه می‌برم به جمع خدا! پناه می‌برم به رسول خدا!
و اعوذ باسماء الله، من شر ما احذر و من شر ما اخاف علی نفسی
و پناه می‌برم به اسم‌های خدا از شر هر چه از آن حذر دارم و از شر هر چه که از آن بر خود بیمناکم!
و هفت مرتبه این‌کار را بکن.
دعای دوم
این دعا در کتاب عده الداعی که یکی از کتاب‌های نسبتا معتبر در این زمینه است) ذکر شده و منسوب به امام صادق است.
امام صادق (ع) فرموده‌اند: زمانی‌که در کنار بستر مریضی هستی، رو به آسمان کن و بگو:
اَللّهُمَّ اِنَّکَ عَیَّرْتَ اَقْواماً فى کِتابِکَ
خدایا اقوامى را در قرآنت سرزنش کردى
فَقُلْتَ: (قُلِ ادْعُوا الَّذینَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِهِ فَلا یَمْلِکُونَ کَشْفَ الضُّرِّ عَنْکُمْ وَلا تَحْویلاً)
و فرمودى: بگو معبودهاى باطل خود را جز او بخوانید، که هرگز برطرف کردن زیان را از شما، و گرداندنش را نمى توانند.
فَیا مَنْ لا یَمْلِکُ کَشْفَ ضُرّى وَ لا تَحْویلَهُ عَنّى اَحَدٌ غَیْرُهُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ
اى که برطرف‌کردن زیان، و گرداندن آن را از من، کسى جز تو (او) نمى تواند، بر محمّد و خاندانش درود فرست.
وَاکْشِفْ ضُرِّى وَحَوِّلْهُ اِلى مَنْ یَدْعُو مَعَکَ اِلهاً آخَرَ
و زیانم را برطرف کن، و به‌سوى آن که معبود دیگرى جز تو را با تو مى‌خواند بگردان.
فَاِنّى اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ غَیْرُکَ؛ که گواهى مى‌دهم معبودى جز تو نیست.
دعای شفای مریض امام باقر (ع)
امام باقر (ع) دعایی را از زمانی که امام علی (ع) مریض بوده‌اند و پیامبر (ص) برای عیادت به بستر ایشان رفتند، روایت کرده اند. پیامبر پس از عیادت، به امام علی سفارش می‌کنند که دعای زیر را زمزمه کند:
اللهم این سالک تعجیل عافیتک
بارالها! یا عافیتت را تسریع گردان.
او صبراً علی بلیتک
یا به من صبر در بلایت را عنایت کن
او خروجاً الی رحمتک
و یا روح مرا به سوی جوار رحمتت خارج فرما.
دعای ” مَنْ کَبَسَ الاْرْضَ”
در کتاب “مصباح”، شیخ کفعمی گفته‌اند که وقتی مریض شدی، پس از اقامه یکی از نماز‌های واجب، بر موضع سجده خود دست کشیده و سپس دستت را هفت مرتبه بر جایی که درد دارد بکش و دعای زیر را بخوان:
یا مَنْ کَبَسَ الاْرْضَ عَلَى الْمآءِ
اى که زمین را بر آب فشردی.
وَ سَدَّ الْهَوآءَ بِالسَّمآءِ
و هوا را به آسمان بستی
وَاخْتارَ لِنَفْسِهِ اَحْسَنَ الاَْسْمآءِ
و بهترین نام‌ها را براى خویش برگزیدی.
صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست.
وَافْعَلْ بى کَذا وَ کَذا وَ ارْزُقْنى وَ عافِنى مِنْ کَذا وَ کَذا
و با من چنین وچنان کن و روزی‌ام ده، و سالمم بدار از چنین و چنان.
سوره هایی از قرآن برای شفای مریض و بیماری
سوره مبارکه حشر
هرگاه این سوره قرآن کریم را با خلوص بر بیمار بخوانند انشاءالله شفابخش است. در روایتی از نبی مکرم اسلام صلی الله علیه وآله وسلم آمده است: هنگام قرائت سه ایه آخر سوره حشر دست را بر سر بگذارید و آیات را قرائت نمایید که این دستور جبرییل است از جانب خداوند . و این عمل شفای همه بیماری‌هاست به جز مرگ.
آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) با اشاره به دعاهایی که می‌توان آن‌ها را برای شفای بیماران خواند، چنین گفته است: در نهم آبان سال 1365 هجری شمسی، مصادف با 26 صفر المظفر 1407 هجری قمری، در حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها)، حضرت آیت الله العظمی بهجت (رضوان الله علیه) برای شفای دخترم این دعا را به بنده آموختند:
«اللَّهُمَّ اشْفِها بِشِفَائِکَ وَ دَاوِها بِدَوَائِکَ وَ عَافِها بِعَافیَتِک» را سه بار تکرار می کنید و سپس می گویید: «بالامام الکاظم (علیه السلام) فَإِنِّها أمتک وَ بِنتُ عَبْدِکَ»
این دعا موجب شفای دخترم شد.
هفت آیه شفابخش قرآن جهت شفای بیماری‌ها
قرائت این هفت آیه برای شفای بیمار توصیه شده است و آن آیات به شرح زیر است.
آیه 57 سوره یونس
يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ
اى مردم به يقين براى شما از جانب پروردگارتان اندرزى و درمانى براى آنچه در سينههاست و رهنمود و رحمتى براى گروندگان [به خدا] آمده است.
آیه 14 سوره توبه
قَاتِلُوهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللّهُ بِأَيْدِيكُمْ وَيُخْزِهِمْ وَيَنصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ وَيَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُّؤْمِنِينَ
با آنان بجنگيد خدا آنان را به دست شما عذاب و رسوايشان مىكند و شما را بر ايشان پيروزى مىبخشد و دلهاى گروه مؤمنان را خنك مىگرداند.
آیه 69 سوره نحل
ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا يَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاء لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ
سپس از همه ميوهها بخور و راه‌هاى پروردگارت را فرمانبردارانه بپوى [آنگاه] از درون [شكم] آن شهدى كه به رنگ‌هاى گوناگون است بيرون مىآيد در آن براى مردم درمانى است راستى در اين [زندگى زنبوران] براى مردمى كه تفكر مىكنند نشانه [قدرت الهى] است.
آیه 80 سوره شعرا
وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ
و چون بيمار شوم او مرا درمان مىبخشد.
آیه 44 سوره فصلت
وَلَوْ جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا أَعْجَمِيًّا لَّقَالُوا لَوْلَا فُصِّلَتْ آيَاتُهُ أَأَعْجَمِيٌّ وَعَرَبِيٌّ قُلْ هُوَ لِلَّذِينَ آمَنُوا هُدًى وَشِفَاء وَالَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ فِي آذَانِهِمْ وَقْرٌ وَهُوَ عَلَيْهِمْ عَمًى أُوْلَئِكَ يُنَادَوْنَ مِن مَّكَانٍ بَعِيدٍ
و اگر [اين كتاب را] قرآنى غير عربى گردانيده بوديم قطعا مىگفتند چرا آيههاى آن روشن بيان نشده كتابى غير عربى و [مخاطب آن] عرب زبان بگواين [كتاب] براى كسانى كه ايمان آوردهاند رهنمود و درمانى است و كسانى كه ايمان نمىآورند در گوشهايشان سنگينى است و قرآن برايشان نامفهوم است و [گويى] آنان را از جايى دور ندا مىدهند.
آیه 82 سوره اسراء
وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ وَلاَ يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إَلاَّ خَسَارًا
و ما آنچه را براى مؤمنان مايه درمان و رحمت است از قرآن نازل مىكنيم و[لى] ستمگران را جز زيان نمىافزايد.
دعا برای رفع امراض صعب العلاج و رفع مشکل
برای رفع امراض صعب العلاج و رفع مشکل، خواندن سوره والنجم هر روز و تقدیم به حضرت سجاد ع خوب است.
دعا معتبر جهت رفع مریضی سخت
جهت شفای مریض کسی که ۴۰ روز هر روز ۱۰۰۰ مرتبه بعد از نماز صبح ( بسم الله الرحمن الرحیم ) بخواند و سپس کسی که این ختم را انجام داده برای مریض ( بسم الله الرحمن الرحیم) بنویسد که با خود دارد یا به آب یا به حبه قندی بخواند و مریض بخورد انشا الله موثر است.
دعا برای شفای مریض جواب شده
( یا کاشف الضر) جهت دفع مرضی که از شفای آم مایوس اند مداومت کند و تا زمان بهبودی تکرار شود.
ذکری قوی برای شفای سریع بیمار
فیض کاشانی در اللئالی المخزونه نقل می نماید : که برای استشفای مریض این آیه را سه هزارو سیصدو سه بار بخواند و تا ممکن باشد به یک مجلس بخواند
( فالله خیر حافظا و هو ارحم الراحمین )
و از چمعی از برزگان شنیده شده است که از جهت شفای بیمار اثر عجیبی دارد و بهبود بلافاصله است.
ختمی مجرب برای شفای مریضی
از جمله ختم های مجرب که که مرحوم نراقی برای شفای بیمار آورده است ختم سوره مبارکه علق است که مکررا تجربه است و طریقه ختم آن است که:
۴۱ پول از سربیمار تا ناخن پای او ردیف کنند و ۴۱ مرتبه سوره را بخوانند و بعد از بار قرائت سوره از پائین رو به بالا یک پول بردارند و هربار که آیه سجده رسیدند سجده کنند و چون ختم تمام شد پولها را جمع کنند و به ۴۱ فقیر جداگانه ببخشند.