آیا خود ارضایی روزه را باطل میکند؟ [نظر مراجع تقلید درباره استمنا فرد روزه دار]

یکی از مسائلی که در ایام رمضان و در دوران روزه‌داری ممکن است برای بسیاری از افراد مطرح شود، بحث «خودارضایی» و تأثیر آن بر صحت روزه است. این موضوع از جنبه‌های مختلف شرعی و فقهی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، چرا که در اسلام حفظ و رعایت اصول روزه‌داری امری بسیار مهم است و هرگونه عملی که موجب باطل شدن روزه شود، نیازمند دقت و آگاهی است.

در این میان، سؤالی که پیش می آید این است که آیا از نظر مراجع تقلید، خودارضایی در هر صورت روزه را باطل می‌کند، حتی اگر منی خارج نشود؟ پاسخ به این سؤال به فتوای فقها و مراجع تقلید بستگی دارد و از آنجایی که تفسیر و توضیح این مسأله می‌تواند به درک صحیح از قوانین شرعی کمک کند، لازم است تا به تفصیل در این زمینه به بررسی نظرات مختلف مراجع تقلید پرداخته شود تا افراد روزه‌دار از وضعیت شرعی خود در این باره آگاهی کامل پیدا کنند.

آیا خود ارضایی روزه را باطل میکند؟

خودارضایی (استمناء) یکی از گناهان بزرگ به شمار می‌آید و در صورتی که فردی در حال روزه این عمل را انجام دهد، روزه‌اش باطل می‌شود و باید کفاره پرداخت کند. همچنین، غسل جنابت بر او واجب می‌گردد (این غسل مشابه سایر غسل‌هاست، اما باید با نیت غسل جنابت انجام شود). برخی از مراجع نیز تأکید دارند که باید کفاره جمع پرداخت شود. شایان ذکر است که استمناء مختص آقایان نیست و اگر خانمی نیز این عمل را انجام دهد، روزه‌اش باطل خواهد شد. ملاعبه (بازی) با همسر و استمناء توسط همسر حرام نیست، اما اگر این ملاعبه در حین روزه منجر به خروج منی شود (به‌ویژه اگر به عمد برای خروج منی انجام شود)، کفاره نیز بر او واجب خواهد بود.

برای آگاهی بیشتر درباره حکم ملاعبه با همسر در حال روزه و نظرات مراجع و حکم استمنا عمد، می‌توانید ادامه مطلب را بخوانید.

حکم شکستن روزه با خودارضایی از نظر مراجع

آیت الله خامنه ای

سوال: حکم کسی که با آمیزش جنسی حرام یا استمناء یا خوردن و نوشیدن حرام روزه خود را در ماه رمضان باطل نموده چیست؟

جواب: در فرض مرقوم بايد شصت روز روزه بگيرد و يا شصت مسکين را اطعام نمايد و احتياط مستحب آن است که هر دو را انجام دهد.

سوال: اگر مکلّف علم داشته باشد به اینکه استمناء روزه را باطل می‏‌کند، ولی عمداً آن را انجام دهد، آیا کفّاره جمع بر او واجب می‏شود؟

جواب: اگر عمداً استمنا کند و منى هم از او خارج شود، کفّاره جمع بر او واجب نمى‏شود لکن احتياط مستحب آن است که کفّاره جمع بپردازد.

سوال: در ماه مبارک رمضان بدون وجود هیچ‌یک از آثار استمنا فقط بر اثر حالتی که هنگام مکالمه تلفنی با یک زن نامحرم در خود احساس کردم مایع منی از من خارج شد، با توجه به اینکه مکالمه با او به قصد لذت نبوده، خواهشمندم لطف نموده و به سؤالات من پاسخ فرمایید، آیا روزه‏ام باطل است یا خیر؟ در صورت بطلان، آیا کفّاره هم بر من واجب است یا خیر؟

جواب: اگر خروج منى بر اثر صحبت با يک زن جزء عادت‏هاى قبلى شما نبوده و به‌طور غيرارادى از شما خارج شده است، موجب بطلان روزه نمى‏شود و چيزى هم بر اثر آن بر شما واجب نيست.

سوال: شخصی چندین سال عادت به استمناء در ماه رمضان و غیر آن داشته است، نماز و روزه او چه حکمی دارد؟

جواب: استمناء مطلقاً حرام است و اگر منجر به خروج منى شود، موجب غسل جنابت هم مى‏شود، و اگر اين عمل در حال روزه در روز ماه رمضان صورت بگيرد، در حکم افطار عمدى با حرام است، و اگر نماز و روزه را با حالت جنابت و بدون غسل و تيمم انجام دهد، نماز و روزه‏اش باطل و قضاى آنها واجب است.

سوال: آیا استمنا توسط همسر، حکم استمنا حرام را دارد؟

جواب: اين کار، از موارد استمنا حرام نيست.
سوال: آیا جایز است شخص مجرد در صورتی که پزشک منی او را برای آزمایش بخواهد و راه دیگری هم برای خارج کردن منی نداشته باشد، استمناء نماید؟

جواب: اگر معالجه متوقف بر آن باشد، اشکال ندارد.

سوال: بعضی از مراکز پزشکی برای انجام آزمایشهای پزشکی بر روی منی از انسان می‏خواهند که استمناء کند تا معلوم شود که وی قادر بر بچه‏دار شدن هست یا خیر، آیا استمناء برای او جایز است.

جواب: استمنا جايز نيست، هرچند براى تشخيص قدرت وى بر بچه‏دار شدن باشد، مگر آنکه ضرورتى ايجاب کند.

سوال: تخیّل به قصد برانگیختن شهوت در دو صورت زیر چه حکمی دارد؟

الف: تخیل همسر

ب: تخیل زن اجنبی‏

جواب: در فرض اول در صورتى که حرامى مانند انزال بر آن مترتّب نشود، اشکالى ندارد و در فرض دوّم، احتياط در ترک آن است.

سوال: شخصی در ابتدای سن بلوغ روزه می‏گرفته، ولی در اثناء روزه استمناء نموده و جنب شده و به همین صورت چند روز روزه گرفته است، در حالی که جهل داشته به اینکه برای روزه گرفتن تطهیر از جنابت واجب است. آیا قضای روزه‏های آن روزها کافی است یا اینکه تکلیف دیگری دارد؟

جواب: اگر این عمل در حال روزه انجام گرفته و میدانسته که روزه را باطل میکند، در این صورت قضا و کفاره بر او واجب است و اگر نمی‌دانسته، ولی میدانسته که حرام است، علاوه بر قضا بنابر احتیاط واجب باید کفاره بدهد؛ ولی در مورد روزهای بعد از آن که نمی‌دانسته برای روزه گرفتن تطهیر از جنابت لازم است، قضای آن روزه ها کافی است.

سوال: شخص روزه ‏داری در ماه رمضان به صحنه شهوت انگیزی نگاه کرده و جنب شده است. آیا با این کار روزه‏اش باطل می‏شود؟

جواب: اگر نگاه‌کردن او به قصد انزال بوده و يا مى‏دانسته که اگر به آن منظره نگاه کند، جنب مى‏شود و يا عادت او بر اين بوده است و در عين حال عمداً نگاه کرده و جنب شده، حکم جنابت عمدى را دارد يعنى هم قضاء بر عهده او مى‏باشد و هم کفّاره.

سوال: انسان روزه داری که در یک روز بیش از یکبار کاری که روزه را باطل می‏کند انجام دهد وظیفه‏اش چیست؟

جواب: فقط يک کفّاره بر او واجب مى‏شود، بلى اگر اين کار آميزش جنسى يا استمناء باشد احتياط واجب آن است که بعدد دفعات آميزش جنسى يا استمناء کفّاره بدهد.

آیت الله سیستانی

• اگر فردی به منظور انزال اقدام به استمنا کند و در نهایت انزال نیز صورت گیرد، روزه او باطل می‌شود و بر او واجب است که قضا و کفاره (روزه دو ماه متوالی یا اطعام شصت فقیر) انجام دهد.
• اگر کسی استمنا کند و قصد انزال داشته باشد، اما منی خارج نشود، باید روزه آن روز را با نیت قربت مطلقه بگیرد و علاوه بر آن، قضا نیز انجام دهد.
• اگر فردی استمنا کند بدون اینکه قصد انزال داشته باشد و عادت او نیز به گونه‌ای نباشد که منی خارج شود، اما احتمال انزال را می‌داده و در نهایت منی خارج شود، تنها قضا بر او واجب است و کفاره لازم نیست.
• اگر کسی به طور قطع مطمئن باشد که منی خارج نخواهد شد، اما به طور غیرمنتظره منی خارج شود، نه قضا بر او واجب می‌شود و نه کفاره. در این مسائل، تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد.

آیت الله مکارم شیرازی

• اگر فردی در حال روزه قضا، در بعد از ظهر همان روز فراموش کند که روزه دارد و به خودارضایی بپردازد، روزه‌اش صحیح است اما مرتکب گناه بزرگی شده است.
• اگر شخص روزه‌دار بعد از نماز صبح محتلم شود و قبل از غسل، به خودارضایی بپردازد و برای بار دوم منی از او خارج شود، روزه‌اش باطل است و علاوه بر قضا، باید کفاره جمع نیز بپردازد.
• اگر فردی به دلیل نداشتن اطلاعات کافی درباره کفاره، روزه‌اش را با جنابت از حرام باطل کرده باشد، علاوه بر قضا، باید کفاره جمع (بر اساس احتیاط واجب) را نیز بپردازد، زیرا او به بطلان روزه‌اش آگاه بوده، هرچند که از کفاره بی‌خبر بوده و علم به کفاره شرط نیست.

آیت الله خوئی، سیستانی، تبریزی و زنجانی

اگر روزه دار استمناء کند یعنی با خود کاری کند که منی از او بیرون آید، روزه اش باطل می شود.

خوئی، تبریزی

مسأله کسی که به قصد بیرون آمدن منی بازی و شوخی کند، اگر چه منی از او بیرون نیاید، باید روزه را تمام کند و قضا هم بنماید.

آیت الله زنجانی

مسأله اگر روزه دار با توجه به این که بیرون آمدن منی روزه را باطل می کند، تصمیم بگیرد کاری را انجام دهد که موجب بیرون آمدن منی می گردد، روزه اش باطل می شود؛ هر چند از تصمیمش برگردد و کاری نکند و اگر بی توجه کاری را انجام دهد یا توجّه نداشته باشد که موجب خارج شدن منی می شود، روزه اش صحیح است؛ هر چند منی خارج شود و اگر توجه نداشته باشد که روزه را باطل می کند و چنین تصمیمی بگیرد، پس اگر عمداً منی از خود خارج کند روزه اش باطل می شود و الّا روزه اش صحیح است.

آیت الله گلپایگانی، صافی

مسأله کسی که می داند که اگر عمداً منی از خود بیرون آورد روزه اش باطل می شود، در صورتی که به قصد بیرون آمدن منی با کسی بازی و شوخی کند روزه اش باطل می شود و باید قضاء آن را به جا آورد، اگر چه منی از او بیرون نیاید و اگر منی بیرون آید، علاوه بر قضا کفّاره نیز بر او لازم می شود و در هر دو صورت در ماه رمضان باید در بقیه روز از آن چه روزه را باطل می کند خودداری نماید.

کفاره خودارضایی در ماه رمضان

باید به مدت 60 روز مجددا روزه گرفته شود یا اگر توانایی آن را ندارید باید به 60 نفر غذا داده شود.