ماه رمضان، ماه ضیافت الهی و فرصتی برای نزدیکی به خداوند است. در این ماه مبارک، مسلمانان با روزه‌داری و دعا به بندگی می‌پردازند و تلاش می‌کنند تا روح و جان خویش را تزکیه کنند. پانزدهمین روز از این ماه مبارک، با دعای خاصی همراه است. این دعا، شامل آموزه‌هایی است که به درخواست اطاعت و فروتنی مانند خاشعین و همچنین گشایش دل مانند مخبتین اشاره دارد.
متن دعای روز پانزدهم ماه رمضان
«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي فِيْهِ طاعَةَ الخاشِعِينَ، وَاشْرَحْ فِيْهِ صَدْرِي بِإنابَةِ المُخْبِتِينَ، بِأَمانِكَ يا أَمانَ الخائِفِينَ.»
«خدایا روزی کن مرا در آن فرمان‌برداری فروتنان، و بگشا سینه‌ام در آن به بازگشت دلدادگان به امان دادنت، ای امان ترسناکان.»
دعای روز پانزدهم ماه مبارک رمضان صوتی
پخش‌کننده صوت
دعای روز پانزدهم ماه مبارک رمضان تصویری
عکس دعای روز پانزدهم ماه رمضان
شرح دعای روز پانزدهم ماه رمضان
اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي فِيْهِ طاعَةَ الخاشِعِينَ
خداوند متعال نمازگزارانی را که در نماز خود خاشع هستند، از اهل رستگاری می‌داند. «خشوع» در عبادت و طاعت، جایگاه ویژه‌ای دارد. عبادتی ارزشمند است که با حضور قلب و خشوع همراه باشد؛ حالتی که از عمق قلب نشأت می‌گیرد و احساسی است که انسان را به محضر حق می‌برد، مسیر و جهت را یکی می‌کند و دل را از تمایلات دیگر پاک می‌سازد.
نماز بدون خشوع مانند جسدی بی‌جان است؛ حرکتی از آن برنمی‌خیزد و کارایی ندارد. روزی شخصی به محضر امیرالمؤمنین علیه‌السلام رسید و گفت: «عبادت من با خضوع و خشوع است.» حضرت پرسید: «این خضوع چگونه است؟» او پاسخ داد: «در نماز فقط به خدا فکر می‌کنم و از غیر او غافل می‌شوم!» حضرت فرمود: «اکنون با همین حالتی که گفتی، دو رکعت نماز بخوان تا من شتری به عنوان پاداش به تو بدهم.» آن شخص نماز را به جا آورد و پس از اتمام آن، درخواست پاداش کرد!
حضرت فرمود: «نمازت چگونه بود؟» پاسخ داد: «همان‌طور که گفته بودم و به هیچ چیز جز خدا فکر نمی‌کردم!» حضرت فرمود: «دوباره تأمل کن و ببین در نماز چه افکاری به ذهنت خطور کرد؟» او گفت: «تنها چیزی که گاهی ذهنم را مشغول می‌کرد، این بود که شتری که شما به من می‌دهید، سرخ موی است یا زرد موی؟!»
بله، چنین نمازی از سقف خانه بالاتر نمی‌رود و نه تنها موجب معراج مؤمن نمی‌شود، بلکه هیچ تقربی نیز به همراه ندارد. چشم‌ها به نقش و نگار فرش و پشتی خیره‌اند و دست‌ها بر روی محاسن و صورت مشغولند. حواس شش‌گانه به سمت‌های مختلف پراکنده شده و هر کدام به کاری مشغول‌اند. غم‌ها و نگرانی‌ها، قسط‌های ماهانه و چیزهای گمشده در حین نماز به سراغ انسان می‌آیند. برنامه‌ریزی‌های روزانه، کسب و کار، مسائل اقتصادی و مدیریت خانه، خضوع و خشوع را از انسان می‌گیرند و در نهایت، نمازی بی‌روح به او تحویل می‌دهند.
در بخش دوم دعای این روز مبارک، چنین آمده است:
وَاشْرَحْ فِيْهِ صَدْرِي بِإنابَةِ المُخْبِتِينَ
خدایا! سینه‌ام را به توبه‌ی فروتنان گشاده کن.
«شرح صدر» و سینه‌ی باز، حالتی از ایمان است که از توکل کامل، بی‌نیازی از دیگران، توانایی تحمل سختی‌ها و اراده‌ی قوی نشأت می‌گیرد. در این حالت معنوی، انسان قادر است با مشکلات و چالش‌ها مقابله کند. دلش بزرگ می‌شود و ترس و نگرانی از بین می‌رود. از ناکامی‌ها ناامید نمی‌شود و از کمبود یاران دلسرد نمی‌گردد و از تعداد زیاد دشمنان نمی‌هراسد. مسائل جزئی دنیا و دنیاپرستان نمی‌توانند او را از هدفش بازدارند و نیروی روحی‌اش می‌تواند کوه‌های مشکلات را از بین ببرد.
در قرآن کریم، «سعه صدر» به عنوان یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌ها و «ضیق صدر» به عنوان یکی از مجازات‌های الهی معرفی شده است. خداوند به پیامبر خود به عنوان یک نعمت بزرگ می‌فرماید:
«اَلَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَک»
آیا سینه‌ات را گشاده نکردیم؟
بله، برخی افراد دارای روحی بسیار باز و گشاده هستند که برای پذیرش هر حقیقتی، حتی اگر بزرگ باشد، آمادگی دارند؛ اما در مقابل، روح برخی دیگر چنان تنگ و محدود است که به نظر می‌رسد هیچ حقیقتی نمی‌تواند در آن نفوذ کند.
در بخش دوم دعای این روز، به موضوع گشادگی و تنگی سینه اشاره شده است. افق دید افرادی که از «شرح صدر» بی‌بهره‌اند، به زندگی روزمره محدود می‌شود. اگر نعمتی به آن‌ها برسد، گویی به همه چیز دست یافته‌اند و اگر کوچک‌ترین تغییری در آن ایجاد شود، همه چیز را به پایان رسیده می‌بینند.
از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم پرسیدند: «شرح صدر چیست؟» ایشان پاسخ دادند: «نوری است که خداوند در دل هر کسی که بخواهد می‌افکند و به واسطه آن، روح او گشاده و وسیع می‌شود». سپس پرسیدند: «آیا نشانه‌ای دارد که بتوان آن را شناخت؟» فرمودند: «بله، نشانه‌اش توجه به زندگی جاویدان و دوری از زرق و برق دنیا و آمادگی برای مرگ قبل از آنکه مرگ فرا برسد.»
ائمه معصومین علیهم السلام نمونه‌های بارز صبر و استقامت و سعه صدر هستند؛ زیرا هر یک از آن‌ها در زمان خود با مصیبت‌های مختلفی مواجه شدند و کینه و دشمنی‌های مخالفان هیچ تأثیری در ادامه مسیرشان نداشت.
به عنوان نمونه، حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام با تمام وجود از ولایت علی علیه السلام دفاع کرد و مصیبت‌ها را یکی پس از دیگری تحمل نمود. این مصیبت‌ها باعث شد که او در سنین جوانی به دیدار خداوند نائل شود، اما هرگز نشانه‌ای از ضعف و ناامیدی در او دیده نشد.
همان‌طور که در ابتدا اشاره شد، این صبر و تحمل فوق‌العاده تنها با تغییر در درون انسان به دست می‌آید و این تغییر نیز از طریق توبه و تواضع حاصل می‌شود.
در پایان دعای این روز مبارک، می‌خوانیم:
بِأَمانِكَ يا أَمانَ الخائِفِينَ
ای پناه دل‌های ترسان!
چون خداوند متعال «غفار الذنوب» است، به دل‌های وحشت‌زده از عذاب قیامت، بی‌کسان، سرگردان، خسته و فراری پناه و امنیت می‌دهد.
آری، خداوند متعال پناه و محل امنی است، نقطه اتکا و امید اهل ایمان؛ کسانی که از عذاب خداوند و آتش دوزخ می‌ترسند، به او پناه می‌برند.