دوران پس از زایمان، که در فقه اسلامی به عنوان دوره نفاس می‌شود، احکام و مسائل شرعی خاص خود را دارد. یکی از مسائل مطرح شده در این دوره، موضوع غسل پس از پایان یافتن وجود نفاس است. در میان اغلب، گاهی این تصور وجود دارد که غسلی با عنوان «غسل روز چهلم زایمان» به طور خاص واجب است. این در حالی است که در منابع فقهی آورده شده است که، زنی که در روز چهلم زایمان کرده باشد، نیازی به غسل خاصی ندارد. غسل مخصوص این روز بر او واجب نیست.
در این مقاله از دیبامگ، به بررسی این پرسش میپردازیم که آیا غسل ویژگی با عنوان “غسل روز چهلم” واجب است؟ و در صورت انجام غسل پس از نفاس، چه آداب و دعاهایی توصیه شده است؟
غسل روز چهلم زایمان
غسل چهل روزگی مادر، مشابه سایر غسل‌ها، در سه مرحله صورت می‌گیرد. در ابتدا، باید نیت غسل چهل روز بعد از زایمان را کنید. برای این نیت، نیازی به بیان کلمات خاصی نیست؛ تنها کافی است در ذهن داشته باشید که در حال انجام غسل زایمان پس از چهل روز هستید.
روش غسل در چهلمین روز زایمان نیز مانند سایر غسل‌ها به این صورت است: ابتدا سر و گردن را می‌شویید، سپس سمت راست بدن را از شانه تا پا و در نهایت سمت چپ بدن را به طور کامل شستشو می‌دهید. آب باید بر روی تمام قسمت‌های بدن جاری شود.
آداب دعای غسل چهلم زایمان
برخی افراد طبق سنت‌های خود، مراسم غسل چهل روزگی یا چهلم زایمان را نه تنها برای مادر، بلکه برای نوزاد نیز برگزار می‌کنند. در این مراسم، از کاسه‌ای به نام “کاسه چهل کلید” استفاده می‌شود که دعاهایی بر روی آن حک شده است. این کاسه شبیه به کاسه سقایی است که چهل کلید به آن متصل است. در روز چهلم زایمان، ابتدا چهار قل، شامل سوره‌های تاس، فلق، کافرون و توحید، برای نوزاد خوانده می‌شود و سپس به نیت سلامتی نوزاد، هفت بار آب از کاسه بر سر او ریخته می‌شود. در پایان، برای نوزاد اسپند دود می‌کنند. اگر کاسه چهل کلید در دسترس نیست، می‌توان با شانه‌ای، چهل بار به آب زده و در نهایت آب آن را بر سر نوزاد بریزند.
برخی اقوام رسوم متفاوتی دارند و بر این باورند که چله بودن برای نوزاد مضر است و می‌تواند باعث رشد نامناسب و کوتاهی قد او شود. به همین دلیل، اقدام به بریدن چله نوزاد می‌کنند. برای این کار، مقداری نخ ابریشمی قرمز و سفید را برداشته و از سر تا نوک انگشتان پای نوزاد اندازه‌گیری می‌کنند و دعای چله نوزاد را چهار بار بر روی نخ می‌خوانند و بر آن فوت می‌کنند.
«اعوذ بالله من الشیطان الرجیم سبحان الله الملکُ الجبّار سُبحان الله العَزیز الغفّار سُبحان الله الکبیر المتعال؛ بریدم چله فلان بن فلانه را (و اگر دختر بود به جای بن، بنت بگوید) از دیو و پری و آدمی و بنات حوا بحق محمّد و اله»
پس از آن، نخ ابریشمی را چهار قسمت کرده و در چهار کنج اتاق دفن می کردند تا مرض از نوزاد دفع شود.
چهلم زایمان در اهل سنت
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، مراجع شیعه هیچ‌یک غسل چهلم زایمان زنان را تأیید نمی‌کنند و احکامی مانند غسل چهلم زایمان خامنه‌ای، غسل چهلم زایمان مکارم شیرازی یا دیگر مراجع وجود ندارد. به همین ترتیب، چله‌برداری یا انجام غسل در روز چهلم برای زنانی که تازه زایمان کرده‌اند نیز در میان اهل سنت تأیید نشده و انجام نمی‌شود.