برنامه موشکی ایران از بخش‌های مهم استراتژی دفاعی کشور عزیزمان و یکی از پیشرفته‌ترین برنامه‌های موشکی در خاورمیانه محسوب می‌شود و در سال‌های اخیر توسعه قابل توجهی داشته و نقش کلیدی در استراتژی دفاعی این کشور ایفا می‌کند. برنامه موشکی ایران، به اعتقاد تحلیلگران نظامی، در زمره کشورهای برتر در حوزه فناوری موشکی توصیف شده است.
با وجود تحریم‌ها، ایران به توسعه این برنامه ادامه داده و به دنبال افزایش دقت، برد و توانایی‌های موشکی خود است. ایران با تاکید بر خودکفایی در این حوزه، انواع موشک‌های بالستیک، کروز و ضدزره را طراحی و تولید کرده است که این موضوع همواره منبع تنش با غرب و برخی کشورهای منطقه بوده است.
انواع موشک‌های ایران
۱. موشک‌های بالستیک
موشک‌های بالستیک، موشک‌هایی هستند با مسیر پرتابهای (غیرقابل هدایت پس از شلیک) که معمولا برای حمل کلاهک‌های متعارف یا احتمالی هسته‌ای استفاده می‌شوند و مهم‌ترین و پرکاربردترین نوع از میان موشک‌های جنگی هستند.
الف) موشک‌های کوتاه‌برد (برد کمتر از ۱۰۰۰ کیلومتر)
| نام موشک | برد (کیلومتر) |
|---|---|
| نازعات | 100 تا 130 |
| زلزال 1 | 150 |
| زلزال 2 | 210 |
| زلزال 3 | 200 تا 250 |
| فاتح 110 | 200 تا 300 |
| اسکاد بی | 350 |
| شهاب 2 | 75 |
| اسکاد سی | 550 |
| قیام 1 | 700 تا 800 |
ب) موشک‌های میان‌برد (۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ کیلومتر)
| نام موشک | برد (کیلومتر) |
|---|---|
| شهاب 3 | 2100 |
| سجیل | 2000 تا 2500 |
| قدر 110 | 2000 تا 3000 |
| فجر 3 | 2500 |
| عاشورا | 2000 تا 2500 |
| خرمشهر | 2000 |
| عماد 1 | 1700 تا 2500 |
ج) موشک‌های دوربرد (بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر)
| نام موشک | برد (کیلومتر) | وضعیت |
|---|---|---|
| شهاب-۴ | ۲۵۰۰–۳۰۰۰ | توسعه احتمالی، تایید نشده |
| شهاب-۵ | ۴۰۰۰+ | توسعه احتمالی، تایید نشده |
۲. موشک‌های کروز ایران
موشک‌های هدایت‌شونده با پرواز در ارتفاع پایین که رهگیری آنها سخت‌تر است. برد موشک‌های کروز ایرانی تا سال ۲۰۲۳ به صورت رسمی تا ۱۳۰۰ کیلومتر توصیف شده‌اند.
الف) موشک‌های کروز زمین‌پایه و دریایی
| نام موشک | برد (کیلومتر) | ویژگی‌ها |
|---|---|---|
| نور | ۲۰۰ | نسخه ایرانی C-802 چینی |
| قادر | ۳۰۰ | نسخه پیشرفته‌تر نور |
| هویزه | ۱۳۵۰ | برد بلند، هدایت ترکیبی |
| سومار | ۲۵۰۰ | دوربرد، قابلیت هدف‌گیری دقیق |
| پویا | ۱۲۰۰ | موشک کروز تاکتیکی |
ب) موشک‌های کروز هوابرد
| نام موشک | برد (کیلومتر) | پرتاب‌کننده |
|---|---|---|
| نصر | ۳۵ | هواپیمای جنگنده |
| یاسین | ۵۰ | جنگنده‌های F-4, F-5 |
۳. موشک‌های ضدکشتی ایران
برای هدف‌گیری ناوگان دشمن در خلیج فارس و دریای عمان.
| نام موشک | برد (کیلومتر) | ویژگی‌ها |
|---|---|---|
| خلیج‌فارس | ۳۰۰ | دقت بالا، نسخه ایرانی C-802 |
| زوبین | ۳۰۰ | سرعت بالا، رهگیری سخت‌تر |
| قادر | ۳۰۰ | ضدکشتی و زمین‌پایه |
| نور | ۲۰۰ | پرتاب از ساحل و کشتی |
۴. موشک‌های تاکتیکی و ضدزره
برای استفاده در نبردهای نزدیک و حمله به اهداف زرهی.
| نام موشک | برد (کیلومتر) | کاربرد |
|---|---|---|
| توفان | ۵–۱۰ | ضدتانک |
| دزفول | ۱۰۰۰ | نسخه تاکتیکی فاتح |
| فاتح-۳۶۰ | ۵۰۰ | هدایت نهایی لیزری/ماهواره‌ای |
۵. موشک‌های فضایی و ماهواره‌بر
برای پرتاب ماهواره و توسعه فناوری فضایی.
| نام موشک | قابلیت | وضعیت |
|---|---|---|
| سفیر | ماهواره‌بر | عملیاتی (پرتابهای موفق و ناموفق) |
| قاصد | ماهواره‌بر سوخت جامد | در حال توسعه |
| سریر | ماهواره‌بر سنگین‌تر | آزمایشی |
| ذوالجناح | ماهواره‌بر | – |
| سیمرغ | ماهواره‌بر | – |
| سفیر 2 | ماهواره‌بر | در حال توسعه |
۶. موشک‌های هایپرسونیک و جدیدترین توسعه‌ها
- فاتح هایپرسونیک: ادعای ایران درباره ساخت موشک‌های مافوق صوت با قابلیت مانور بالا.
- خرمشهر-۴: برد ۲۰۰۰ کیلومتر با قابلیت MIRV (چند کلاهکی).
- شاهین: موشک بالستیک با هدایت پیشرفته.
آینده برنامه موشکی ایران
- توسعه موشک‌های هایپرسونیک و افزایش برد موشک‌های بالستیک.
- ارتقای سیستم‌های هدایت برای افزایش دقت.
- گسترش قابلیت‌های ضدکشتی و دفاع ساحلی.
لطفا نظرات و پیشنهادات خود درباره این مطلب را از طریق بخش “دیدگاه” با ما و خوانندگان محترم مجله اینترنتی دیبامگ به اشتراک بگذارید.