در گسترهی پر افتخار تاریخ معاصر ایران، معلمان نه تنها مشعلداران علم و آگاهی، بلکه الگوهایی از ایثار، شجاعت و تعهد بودهاند. در میان آنها، معلمانی وجود داشتند که فراتر از کلاس درس، در میدانهای نبرد، جبهههای مقاومت و عرصههای خدمترسانی، جان خود را برای آرمانهای والای انسانی و اسلامی به خطر انداختند. این معلمان شهید و فداکار، با قلم و قدم، با آموزش و ایثار، نسلی آگاه، مقاوم و متعهد را پرورش دادند.
در این مطلب از دیبامگ، به معرفی ۲۵ معلم شهید و فداکار ایرانی میپردازیم که هر یک نمونهای درخشان از ترکیب علم، ایمان و فداکاری هستند. یاد و نام این اسوههای تعلیم و تربیت، همواره در قلب ملت ایران جاودانه خواهد ماند.
نام چند معلم شهید یا فداکار
معلمان فداکار اکبر عابدی و حسن امیدزاده
در تاریخ ۱۸ بهمن ۷۶، اکبر عابدی و حسن امیدزاده در یک حادثه آتشسوزی در مدرسهای که در روستای بیجارپس شفت واقع در احمدسرگوراب خدمت میکرند، جان دانشآموزان را نجات دادند. حسن امیدزاده زمانی که بخاری کلاس شعلهور شد و دانشآموزان در آتش گرفتار شدند، این معلم شجاع و فداکار از گیلان، جان خود را به خطر انداخت. او موفق شد تعدادی از دانشآموزان را نجات دهد، اما خود در آتش سوخت. هرچند که زنده ماند، اما نشانههای سوختگی که نماد افتخار اوست، برای همیشه بر بدنش باقی ماند.
معلم فداکار کاظم صفرزاده
این معلم فداکار لرستانی در شب دوشنبه ۲۸ مهرماه ۱۳۹۳، در حین بارش شدید باران در خرمآباد و لرستان، برای کمک به یکی از دانشآموزان مرکز شبانهروزی عشایری امام جعفر صادق (ع) در منطقه ویسیان تلاش کرد تا او را به بیمارستان مرکز استان برساند. اما در میانه راه، خودروی آنها در منطقه شوراب به سیلاب گرفتار شد و هر چهار سرنشین، در شب سرد و تاریک، به دلیل خفگی جان خود را از دست دادند. جسد او پس از دو هفته، در تاریخ ۱۲ آبانماه پیدا شد و با برگزاری مراسمی باشکوه به خاک سپرده شد.
معلم فداکار معصومه خوشکام
معصومه خوشکام، معلم 40 ساله تاریخ، در حالی که بر روی تختی که مسئولان مدرسه در کلاس درس قرار داده بودند، به تدریس برای دانشآموزان مشغول بود، لبخند رضایت را بر چهره آنها مشاهده کرد و این امر باعث شد تا درد و بیماریاش را فراموش کند. این بانوی فداکار هفته گذشته در جشنواره جلوههای معلمی به عنوان یکی از 11 ستاره آسمان معلمان فداکار ایران شناخته شد. او که به مدت 17 سال با عشق به تدریس تاریخ پرداخته، نام خود را در تاریخ تعلیم و تربیت جاودانه کرده است.
معلم شهید عیسی شهرکی زاد
معلم شهید عیسی شهرکی زاد معلم بومی ساکن در روستای نصیرآباد شهرستان سرباز در روز پنجشنبه 11 دی 1393 به سمت منزل در حرکت بود که در اقدامی تروریستی تعدادی موتورسوار به ضرب گلوله او را از پای درآوردند.
معلم شهید حافظ آبروشنی
حافظ آبروشن در سال 1360 با مدرک فوق دیپلم به تدریس در مدارس راهنمایی شهرری پرداخت. او به شغل معلمی علاقهمند بود و ارتباط نزدیکی با دانشآموزان برقرار میکرد. با آغاز جنگ تحمیلی، چندین بار به جبهههای حق علیه باطل اعزام شد و در نهایت در تاریخ 19 فروردین 1366 در منطقه شلمچه به مقام والای شهادت نائل آمد.
معلم شهید منصور آجرلو
منصور آجرلو در نخستین روزهای بهار سال 1345 در خانوادهای مذهبی به دنیا آمد. او از کودکی دارای هوش و استعداد بالایی بود و در دوران تحصیل به عنوان یکی از دانشآموزان ممتاز شناخته میشد. علاقه عمیق او به ائمه اطهار باعث شد که به طور فعال در مجالس مذهبی و مساجد شرکت کند. منصور در کنار تحصیل در مرکز تربیت معلم، به عضویت بسیج درآمد و با آغاز جنگ تحمیلی، تحصیل را رها کرده و به جبهههای نبرد پیوست. او در اسفند ماه 1365 و در جریان عملیات کربلای 5 به مقام شهادت نائل آمد و به دیدار حق شتافت.
معلم شهید محمود احمدی
محمود احمدی در سال 1337 در خانوادهای روحانی و فرهنگی در شهر فیروزکوه به دنیا آمد و تا سن 15 سالگی در همان شهر به تحصیل پرداخت. سپس برای ادامه تحصیلات خود به تهران رفت و در سال 1356 موفق به دریافت مدرک دیپلم شد. پس از پایان خدمت سربازی در سال 1359، به استخدام آموزش و پرورش درآمد. با آغاز جنگ تحمیلی، چندین بار به جبهههای نبرد حق علیه باطل اعزام شد و در نهایت در سال 1361 در نزدیکی پاسگاه زید به شهادت رسید.
معلم شهید حمیدرضا اوجانی
حمیدرضا اوجانی در سال ۱۳۳۵ در شهرستان کرج به دنیا آمد. او دوران تحصیل خود را با چالشهای زیادی پشت سر گذاشت و پس از پایان خدمت سربازی، به استخدام آموزش و پرورش درآمد. اوجانی در راه پیروزی انقلاب اسلامی از هیچ تلاشی فروگذار نکرد و پس از پیروزی انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی، چندین بار به جبهه اعزام شد. سرانجام، در منطقه عملیاتی فکه، بر اثر اصابت ترکش خمپاره، به مقام والای شهادت نائل آمد.
معلم شهید علی اوسط فلاح نژاد
علی اوسط فلاح نژاد در دوم بهمن 1341 در ساوجبلاغ به دنیا آمد و با وجود چالشهای فراوان، دوران کودکی و تحصیلات خود را به پایان رساند. پیش از انقلاب، او در کنار دوستانش در فعالیتهای مذهبی مشارکت فعال داشت. پس از ورود به آموزش و پرورش، به خدمت مشغول شد و با آغاز جنگ تحمیلی، به جبهههای حق علیه باطل پیوست. سرانجام، در تاریخ 1 دی 1361، به مقام والای شهادت نائل آمد.
معلم شهید محسن پورقاسمی
محسن پورقاسمی در سال 1340 در یکی از روستاهای شهریار به دنیا آمد و تحصیلات خود را در زادگاهش به پایان رساند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به فعالیت در مراسم و جلسات مذهبی پرداخت و سپس ادامه تحصیل را در دانشکده تربیت معلم دنبال کرد. او چندین بار به جبهههای حق علیه باطل اعزام شد و در نهایت در تاریخ 15 آبان 1362، در عملیات والفجر 4 در منطقه عمومی پنجوین به مقام والای شهادت نائل آمد.
معلم شهید کیوان تاجیک
کیوان تاجیک در سال 1338 در خانوادهای زحمتکش و متعهد به اصول اسلامی به دنیا آمد. مادرش هر بار قبل از شیردادن به او وضو میگرفت تا فرزندش در پرتو آموزههای اسلام تربیت شود. پس از پایان تحصیلات و اخذ مدرک دیپلم، به مبارزات علیه رژیم شاه پرداخت و به استخدام آموزش و پرورش درآمد. او علاقه زیادی به تدریس علوم و مسائل اسلامی داشت. با آغاز جنگ تحمیلی، به جبهههای حق علیه باطل پیوست و در تاریخ 16 آبان 1362 در عملیات والفجر 4 به فیض شهادت نائل آمد.
معلم شهید محمود توسلی
محمود توسلی در نوزدهم دیماه 1332 در خانوادهای مذهبی در قزوین به دنیا آمد. در دوران کودکی به ساوجبلاغ منتقل شد و تحصیلات خود را با موفقیت به پایان رساند. پس از آن، به خدمت در آموزش و پرورش پرداخت. با آغاز جنگ تحمیلی، چندین بار به جبهه اعزام شد و سرانجام در تاریخ 11 اسفند 1362 به مقام والای شهادت نائل آمد.
معلم شهید مسعود جعفری
مسعود جعفری در سال 1331 در فیروزکوه به دنیا آمد و تا پنج سالگی در آنجا زندگی کرد. سپس خانوادهاش به تهران منتقل شدند، جایی که او تحصیلات خود را به پایان رساند. در سال 1352 به خدمت سربازی رفت و به دلیل علاقهاش به معلمی، به تدریس در مناطق محروم پرداخت. از جوانی به مسائل دینی توجه ویژهای داشت و در پیروزی انقلاب اسلامی نیز فعال بود. پس از آغاز جنگ تحمیلی، به جبهه اعزام شد و در نهایت در عملیات خیبر مفقودالاثر گردید.
معلم شهید یونس علی رنجبرپور
یونس علی رنجبرپور در سال 1330 در خانوادهای مذهبی در ساوجبلاغ به دنیا آمد. او دوران کودکی و تحصیلات خود را با چالشهای زیادی پشت سر گذاشت. در دوران نوجوانی، به دلیل مشکلات مالی، به کار در بازار مشغول شد و تحصیلاتش را به صورت شبانه ادامه داد تا اینکه موفق به دریافت مدرک دیپلم شد.
پس از چندین سال فعالیت در شغل آزاد و به خاطر علاقهاش به معلمی، وارد آموزش و پرورش شد و در روستاها به خدمت پرداخت. با آغاز جنگ تحمیلی، او به جبهه حق علیه باطل پیوست و در تاریخ 1361/2/13 به مقام والای شهادت نائل آمد.
معلم شهید سیدبخش الله
سیدبخش الله در سال 1334 در یکی از روستاهای طالقان و در خانوادهای مذهبی و مؤمن به دنیا آمد. او دوران تحصیل خود را با تلاش و زحمت بسیار به پایان رساند و سپس برای خدمت سربازی آماده شد. پس از اتمام خدمت، به استخدام آموزش و پرورش درآمد.
با آغاز مبارزات امام خمینی (ره) علیه رژیم شاه، سیدبخش الله به جمع یاران امام (ره) پیوست و تمام توان خود را برای پیروزی انقلاب به کار گرفت. پس از شروع جنگ تحمیلی، با پیام امام به جبهه رفت و در تاریخ 30 آذر 1359 در منطقه سرپل ذهاب به آرزوی خود رسید.
معلم شهید حمیدرضا شریفی
شهید شریفی در سال ۱۳۴۸ در خانوادهای مذهبی به دنیا آمد. او در دوران کودکی پدرش را از دست داد و با وجود چالشهای فراوان، تحصیلات خود را به پایان رساند و به عرصه آموزش و پرورش وارد شد. وی چندین بار به جبهههای حق علیه باطل اعزام شد و در نهایت، پس از مجروح شدن در ناحیه پا و بستری شدن در بیمارستان، در تاریخ ۲۸ آبان ۱۳۶۲ به درجه رفیع شهادت نائل آمد.
معلم شهید مرتضی شیرازی
شهید شیرازی در سال 1344 در خانوادهای مذهبی در شهر پیشوا به دنیا آمد. او دوران تحصیل خود را تا پایان دبیرستان در همین شهر گذراند و سپس در رشته تربیت معلم پذیرفته شد.
در طول دوران تحصیل، چندین بار به جبهههای حق علیه باطل اعزام شد و سرانجام در تاریخ 14 اسفند 1365 در منطقه عملیاتی شلمچه به مقام والای شهادت نائل آمد. پیکر پاک او در سال 1374 به وطن بازگشت.
معلم شهید سید فضل الله طباطبایی
سید فضل الله طباطبایی در یک خانواده مذهبی در اردستان به دنیا آمد و پس از مدتی به تهران مهاجرت کرد. او با موفقیت تحصیلات خود را به پایان رساند و به خدمت در آموزش و پرورش پرداخت و فعالیت خود را در مدارس راهنمایی آغاز کرد.
با آغاز جنگ تحمیلی، به جبهه رفت و در نهایت در تاریخ 10 اسفند 1362 به مقام والای شهادت نائل آمد.
معلم شهید فرامرز عرب
شهید فرامرز عرب در سال 1343 در یک خانواده مذهبی در یکی از محلههای تهران به دنیا آمد و از کودکی به نماز، دعا و نیایش علاقهمند بود.
با توجه به اشتیاق فراوانش به شغل معلمی، به این حرفه روی آورد و در کنار تدریس، به تبلیغ دین نیز پرداخت. او در بسیج و جبهههای جنگ نیز فعال بود و بارها به جبهه اعزام شد. در یکی از عملیاتها، در عملیات والفجر 8 که به آزادسازی فاو انجامید، به دلیل اصابت ترکش خمپاره از ناحیه دو دست مجروح شد. اما به طرز معجزهآسا پس از زیارت امام زمان (عج) در مسجد جمکران، شفا یافت. سرانجام، او به آرزوی دیرینهاش رسید و در تاریخ 24 تیر 1365 در عملیات کربلای 1، در ارتفاعات قلاویزان، به شهادت رسید.
معلم شهید علی اکبری
شهید علی اکبری در سال 1325 در یکی از روستاهای شهرستان دماوند و در یک خانواده مذهبی به دنیا آمد. زندگی او مملو از مشقت و چالشهای فراوان بود و به همین دلیل، دوران تحصیلش را با دشواریهای زیادی به پایان رساند.
در سال 1354 به استخدام آموزش و پرورش درآمد و در جریان پیروزی انقلاب اسلامی، نقش فعالی ایفا کرد. پس از انقلاب، او در راهاندازی پایگاه بسیج و برگزاری جلسات مذهبی تلاشهای زیادی انجام داد. با آغاز جنگ تحمیلی، بارها به جبهه رفت و در نهایت در عملیات کربلای 1 در جبهه مهران به مقام والای شهادت نائل آمد.
معلم شهید محمدرضا علیجانی
شهید علیجانی در سال 1335 در خانوادهای مذهبی به دنیا آمد و از کودکی در مراسم مذهبی شرکت میکرد. او دوران تحصیل خود را با موفقیت سپری کرد و به دانشسرای تربیت معلم راه یافت. در دوران دانشجویی، فعالیتهای جدی خود را علیه گروههای مخالف آغاز کرد.
در سال 1361 به سپاه پاسداران پیوست و با حضور در جبهههای حق علیه باطل، به مبارزات خود ادامه داد. او بارها در میدانهای جنگ حاضر شد تا اینکه در اسفند ماه 1362 در جزیره مجنون به مقام والای شهادت نائل آمد.
معلم شهید محمد کرمیار
کرمیار در سال 1337 در یک خانواده مذهبی و در روستایی دورافتاده در ساوجبلاغ به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات و دریافت دیپلم، به خدمت سربازی رفت و سپس در آموزش و پرورش مشغول به کار شد. با آغاز جنگ تحمیلی، چندین بار به جبهههای حق علیه باطل اعزام شد و در نهایت در سال 1362 به عنوان جاویدالاثر شناخته شد.
معلم شهید حسن مامانی
مامانی در سال 1344 در خانوادهای مذهبی و معتقد در طالقان به دنیا آمد. او دوران کودکی خود را با چالشهای زیادی سپری کرد، اما با وجود تمام مشکلات، تحصیلاتش را ادامه داد و پس از دریافت مدرک دیپلم، به تربیت معلم رفت.
او چندین بار به جبهه اعزام شد و در مدارس شهرستان ساوجبلاغ به خدمت پرداخت. پس از چندین بار حضور در جبهه، سرانجام در تاریخ 1 بهمن 1366 در خاک عراق به درجه رفیع شهادت نائل آمد.
معلم شهید رضا فلاح نژاد
رضا فلاح نژاد در سال 1333 در یکی از روستاهای دورافتاده و محروم ساوجبلاغ به دنیا آمد و دوران کودکی و تحصیلات خود را در همان منطقه گذراند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، او به استخدام آموزش و پرورش درآمد و با آغاز جنگ تحمیلی، به جبهههای حق علیه باطل اعزام شد.
فلاح نژاد در تاریخ 2 فروردین 1361 در جبهه شوش به مقام والای شهادت نائل آمد.