نحوه خواندن نماز و دعای روز جمعه + ذکر مخصوص جمعه

روز جمعه در فرهنگ اسلامی، گوهری درخشان و فرصتی بی بدیل برای تقرب به پروردگار است. این روز که پیامبر اکرم (ص) از آن به عنوان «سید الأیام» (سرور روزها) یاد کرده و امام صادق (ع) فرموده‌اند: خداوند از هرچیزی، یکی را برگزیده است و از روزها جمعه را اختیار کرده است، نه تنها با نماز جمعه و گردهمایی عبادی مسلمانان همراه است، بلکه شب و روزش آکنده از لحظه‌هایی است که درهای رحمت الهی به روی بندگان گشوده می‌شود.

اعمال روز جمعه که در روایات بسیار به آن‌ها توصیه شده‌اند، عبارتند از:

• غسل
• زیارت امام زمان (عج)
• خواندن قرآن‌
• پوشیدن لباس تمیز و خوشبو
• شرکت در نماز جمعه
• صدقه دادن
• آموختن مسائل دینی
• خواندن دعای ندبه
• زیارت اهل قبور
• خواندن دعای سمات
• ذکر أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ
• فرستادن صلوات و دعا کردن

ادعیه و نمازهای روز جمعه، همچون نوری در تاریکی و نسیمی رحمت‌بخش، فرصتی برای تجدید عهد با خالق، طلب آمرزش و برآورده شدن حاجات است. در ساعات مقدس روز جمعه، مؤمنان با تکیه بر سنت پیامبر اکرم (ص) و ائمهٔ معصومین (ع)، با راز و نیازهای مخصوص این روز، از خوان کرامت الهی بهره می‌گیرند و پلی خواهند زد برای ارتباطی ژرف‌تر با معبود و دریچه‌ای به سوی استجابت دعاها.

نماز روز جمعه

نماز مخصوص روز جمعه: در رکعت اول نماز ظهر جمعه پس از سوره «حمد» سوره «جمعه» و در رکعت دوم بعد از سوره «حمد» سوره «منافقین» خوانده شود؛ در رکعت اول نماز عصر پس از سوره «حمد» سوره «جمعه» و در رکعت دوم پس از سوره «حمد» سوره «توحید» خوانده شود.

……

شيخ طوسى نوشته که از امامان عليهم السّلام روايت شده: هر كه در روز جمعه پس از نماز ظهر دو ركعت نماز به جاى آورد، و در هر ركعت بعد از سوره «حمد» هفت بار «قل هو اللّه احد» بخواند و پس از نماز بگويد:
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ الَّتِي حَشْوُهَا الْبَرَكَةُ وَ عُمَّارُهَا الْمَلائِكَةُ
خدايا! مرا از اهل بهشت قرار ده، آن بهشتى كه انباشته از بركت و نعمت است و آبادكنندگانش فرشتگان هستند،
مَعَ نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ اَبِيهِ إِبْرَاهِيمَ عَلَيْهِ السَّلامُ.
در كنار پيامبر، محمّد (درود خدا بر او و خاندانش باد) و پدرش ابراهيم بر او درود و سلام باد.
تا جمعه ديگر دچار فتنه‏ اى نشود، و حق تعالى او را در كنار و به همراه محمّد صلى اللّه عليه و آله و اهل بيتش و ابراهيم عليه السّلام بگذارد.

……

در رکعت اول نماز صبح جمعه سوره «جمعه» و در رکعت دوم سوره «توحید» خوانده شود. حارث همدانی از امیرالمؤمنین (ع) روایت کرده: «اگر می‌توانی در روز جمعه ده رکعت نماز به جای آور، رکوع و سجودش را تمام و کامل ادا کن و پس از هر دو رکعت صد مرتبه بگو: سُبْحانَ اللّٰهِ وَبِحَمْدِهِ.
همچنین امام صادق (ع) در روایتی فرمودند: »هرکس سوره ابراهیم و سوره حجر را در دو رکعت نماز در روز جمعه بخواند، هرگز دچار پریشانی و دیوانگی و یا بلایی دیگر نشود.»

……

نماز حاجت امام زمان (عج): هرکس را به خدای تعالی حاجتی پیش آید باید پس از نیمه شب جمعه غسل کند، و به جایگاه نماز خود برود، و دو رکعت نماز بخواند، در رکعت نخست اگر به آیه «ایاک نعبد و ایاک نستعین» رسید صد مرتبه آن را بگوید، بعد سوره حمد را به پایان ببرد و یک مرتبه «توحید» بخواند، و رکوع و دو سجده را به جا آورد، «و سبحان ربّی العظیم و بحمده» را در رکوع هفت دفعه «و سبحان ربّی الاعلی و بحمده» را در هر سجده هفت دفعه بخواند و رکعت دوم را هم به همین کیفیت به جا آورد، و بعد از تمام شدن نماز این دعا را بخواند، به درستی که حق تعالی حاجت خیر وی را مستجاب می‌سازد.

اَللّهُمَّ اِنْ اَطْعَتُکَ فَالْمَحْمِدَةُ لَکَ وَ اِنْ عَصَیْتُکَ فَالْحُجَّةُ لَکَ مِنْکَ الرَّوْحُ وَ مِنْکَ الْفَرَجُ سُبْحانَ مَنْ اَنْعَمَ وَ شَکَرَ سُبْحانَ مَنْ قَدَّرَ وَ غَفَرَ اللّهُمَّ اِنْ کُنْتُ عَصَیْتُکَ فَاِنّی قَدْ اَطَعْتُکَ فی اَحَبِّ الاَْشْیآءِ اِلَیْکَ وَ هُوَ الاْ یمانُ بِکَ لَمْ اَتَّخِذْ لَکَ وَلَداً وَ لَمْ اَدْعُ لَکَ شَریکاً مَنّاً مِنْکَ بِهِ عَلَیَّ لا مَنّاً مِنّی بِهِ عَلَیْکَ وَ قَدْ عَصَیْتُکَ یا اِلهی عَلی غَیْرِ وَجْهِ المُکابَرَةِ وَ لاَ الْخُروُجِ عَنْ عُبُودِیَّتِکَ وَلاَ الْجُحُودِ لِرُبُوبِیَّتِکَ وَلکِنْ اَطَعْتُ هَوایَ وَ اَزَلَّنیِ الشَّیْطانُ فَلَکَ الْحُجَّةُ عَلَیَّ وَ الْبَیانُ فَاِنْ تُعَذِّبْنی فَبِذُنُوبی غَیْرُ ظالِمٍ لی وَ اِنْ تَغْفِرْلی وَ تَرْحَمْنی فَاِنَّکَ جَوادٌ کَریمٌ
خدایا اگر اطاعتت کردم، پس ستایش توراست، و اگر نافرمانی ات نمودم پس حجّت توراست، نسیم رحمت و گشایش از جانب توست، منزّه است کسی که نعمت داد، منزّه است کسی که تقدیر کرد و آمرزید، خدایا اگر نافرمانی ات کرده باشم، پس به یقین در محبوب ترین چیزها به نزد تو اطاعتت نمودم، و آن ایمان به توست، برایت فرزندی نگرفتم، شریکی نخواندم، این ایمان منّتی است از جانب تو بر من، نه از سوی من بر تو، نافرمانی کردم تو را ای معبود من نه از روی دشمنی، و نه از روی بیرون رفتن از بندگي ات، و نه از روی انکار ربوبیّتت، بلکه هوای نفسم را اطاعت کردم، و شیطان مرا لغزاند، تو را بر من حجّت و بیان است، پس درصورتی که عذابم کنی بخاطر گناهان من است، و تو ستمکار بر من نیستی، و درصورتی که مرا بیامرزی، و به من رحم کنی قطعاً تو بخشنده و بزرگی.

پس از این دعا  هرقدر بتواند یا کریم، یا کریم را تکرار کند، و پس از آن بگوید:

یا آمِناً مِنْ کُلِّ شَیْی ءٍ وَ کُلُّ شَیْی ءٍ مِنْکَ خآئِفٌ حَذِرٌ اَسْئَلُکَ بِاَمْنِکَ مِنْ کُلِّ شَیْی ءٍ وَ خَوْفِ کُلِّ شَیْی ءٍ مِنْکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تُعْطِیَنی اَماناً لِنَفْسی وَ اَهْلی وَ وَلَدی وَ سآئِرِ ما اَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ حَتّی لااَخافَ وَ لا اَحْذَرَ مِنْ شَیْی ءٍ اَبَداً اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْی ءٍ قَدیرٌ وَ حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ یا کافِیَ اِبْراهیمَ نُمْرُودَ وَ یا کافِیَ مُوسی فِرْعَوْنَ اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَکْفِیَنی شَرَّ فلان بن فلان (نام کسی که از شر وی می‌ترسید و نام پدرش را بگویید)
ای ایمن از هرچیز، و هرچیز از تو هراسان و در حذر، از تو می خواهم به ایمنی ات از هرچیز، و هراس هرچیز از تو، این که بر محمد و خاندان محمّد درود فرستی، و به من امان دهی، براي خود و خاندان و فرزندانم، و دیگر چیزهایی که به من عنایت کردی، تا هرگز از چیزی نهراسم و حذر نکنم، بدرستی که تو بر هرچیز توانایی، و خدا ما را بس است، و چه خوب کارگشایی است، ای کفایت کننده ابراهیم از نمرود، و ای کفايت کننده موسی از فرعون، از تو می خواهم بر محمد و خاندان محمّد درود فرستی، و از من کفایت کنی شرّ فلان پسر فلان را (نام کسی که از شر وی می‌ترسید و نام پدرش را بگویید)

……

نماز حاجت پیامبر اکرم (ص): پیش از ظهر چهار رکعت نماز که قرائت کند و در هر رکعت یک مرتبه سوره حمد و پانزده دفعه سوره توحید را بخواند. پس چون از نماز فارغ شود هفتاد مرتبه استغفار نماید و بعد پنجاه مرتبه لاحَوْلَ وَ لا قُوهِ إلاّ بِاللّهُ و پنجاه مرتبه بگوید لا إلهَ إلاّ اللّهُ وَحْدَهُ لاشَریکَ لَهُ و پنجاه مرتبه بگوید صَلّی اللّهُ عَلی النِّبیِّ الاُمِّیِّ و آلِهِ

 

دعای روز جمعه

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، الْحَمْدُ لِلّٰهِ الأَوَّلِ قَبْلَ الْإِنْشاءِ وَالْإِحْیاءِ، وَالْآخِرِ بَعْدَ فَنَاءِ الأَشْیاءِ، الْعَلِیمِ الَّذِی لَایَنْسیٰ مَنْ ذَکَرَهُ، وَلَا یَنْقُصُ مَنْ شَکَرَهُ، وَلَا یَخِیبُ مَنْ دَعَاهُ، وَلَا یَقْطَعُ رَجَاءَ مَنْ رَجَاهُ. اللّٰهُمَّ إِنِّی أُشْهِدُکَ وَکَفیٰ بِکَ شَهِیداً، وَأُشْهِدُ جَمِیعَ مَلائِکَتِکَ وَسُکَّانَ سَمٰواتِکَ وَحَمَلَةِ عَرْشِکَ، وَمَنْ بَعَثْتَ مِنْ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ، وَأَنْشَأْتَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِکَ، أَنِّی أَشْهَدُ أَنَّکَ أَنْتَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ؛

به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانی‌اش همیشگی است، ستایش خدا را که آغاز هستی است پیش از آفرینش و حیات‌بخشی و پایان هستی است پس از نابودی همه چیز، دانایی که از یاد مبرد آن را که یادش کند و کم نگذارد از آنکه شکرش را به‌جای آورد و ناامید نسازد آن را که بخواندش و قطع نکند امید آن‌که به او امید بست؛ خدایا! تو را گواه می‌گیرم و تو برای گواهی کافی هستی و گواه می‌گیرم همه فرشتگانت و ساکنان آسمان‌هایت و نگهبانان عرشت و رسولان و پیامبرانی که برانگیختی و انواع آفریده‌هائی که آفریدی (همه و همه را گواه می‌گیرم) بر اینکه باور دارم که همانا تویی خدا، شایسته پرستشی جز تو نیست؛

وَحْدَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ وَ لَا عَدِیلَ، وَلَا خُلْفَ لِقَوْلِکَ وَلَا تَبْدِیلَ، وَأَنَّ مُحَمَّداً صَلَّی اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ عَبْدُکَ وَرَسُولُکَ، أَدَّیٰ مَا حَمَّلْتَهُ إِلَی الْعِبَادِ، وَجَاهَدَ فِی اللّٰهِ عَزَّ وَجَلَّ حَقَّ الْجِهَادِ، وَأَنَّهُ بَشَّرَ بِمَا هُوَ حَقٌّ مِنَ الثَّوَابِ، وَأَنْذَرَ بِمَا هُوَ صِدْقٌ مِنَ الْعِقَابِ، اللّٰهُمَّ ثَبِّتْنِی عَلیٰ دِینِکَ مَا أَحْیَیْتَنِی؛

یگانه‌ای؛ شریکی نداری و بی‌همتایی و اختلاف و تفاوتی و تغییری در گفتارت نیست و اینکه محمّد که خدا بر او و خاندان او درود فرستد بنده و فرستاده توست؛ رسالتی را که بر عهده‌اش نهاده بودی به بندگانت رساند و در راه خدای عزوجل جهاد کرد، آنگونه که شایسته جهاد بود و به پاداشی که حق است مژده داد و از عذابی که راست است بیم داد، خدایا! تا زنده‌ام مرا بر دین خود ثابت بدار؛
وَلَا تُزِغْ قَلْبِی بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنِی، وَهَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ. صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَعَلَیٰ آلِ مُحَمَّدٍ، وَاجْعَلْنِی مِنْ أَتْباعِهِ وَشِیعَتِهِ، وَاحْشُرْ نِی فِی زُمْرَتِهِ، وَوَفِّقْنِی لِأَدَاءِ فَرْضِ الْجُمُعَاتِ، وَمَا أَوْجَبْتَ عَلَیَّ فِیها مِنَ الطَّاعَاتِ، وَقَسَمْتَ لِأَهْلِهَا مِنَ الْعَطَاءِ فِی یَوْمِ الْجَزَاءِ، إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ.

و دلم را پس از آنکه به نور هدایت روشن کردی منحرف مکن و از نزد خود رحمتی بر من ببخش، چراکه تنها تو بخشاینده‌ای، درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد و مرا از پیروان و شیعیان او قرار ده و در گروه او محشورم گردان و بر انجام واجبات جمعه‌ها و طاعاتی که در آن بر من لازم کردی توفیقم ده و عطایی که در رستاخیز برای اهل جمعه قرار داده‌ای نصیبم گردان، چه همانا تویی قدرتمند حکیم.

ذکر مخصوص روز جمعه

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ
خدایا بر محمّد و آل محمّد سلام و درود فرست و در ظهورشان تعجیل بفرما

همچنین مستحب است که در پایان روز جمعه ده مرتبه این ذکر گفته شود:

«یَا دَآئِمَ الْفَضْلِ عَلی الْبَریِّه، یا باسِطَ الْیَدَیْنِ بِالْعَطِیَّه، یا صاحِبَ الْمَواهِبِ السَّنِیَّه، صَلِّ عَلی مُحَمِّدٍ وَ آلِهِ خَیْرِ الْوَری سَجِیَّهً، وَ اغْفِرْ لَنا یا ذَاالْعُلَی فِی هَذِهِ الْعَشِیَّه»
ای کسی که فضل و بخششت بر خلق دائمی است، و ای آن که دو دست احسانت به عطابخشی باز است، ای دارنده بخشش‌های ارجمند، درود فرست بر محمّد و آلش که بهترین مردم‌اند در سرشت و نهاد، و ما را ای خدای بلند مرتبه در این شب بیامرز.

 

تسبیح روز جمعه

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ تَأَزَّرَ بِهِ
سُبْحَانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَ تَکَرَّمَ بِهِ سُبْحَانَ مَنْ لَا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلَّا لَهُ
سُبْحَانَ مَنْ أَحْصَی کُلَّ شَیْ‌ءٍ بِعِلْمِهِ سُبْحَانَ ذِی الطَّوْلِ وَ الْفَضْلِ
سُبْحَانَ ذِی الْمَنِّ وَ النِّعَمِ سُبْحَانَ ذِی الْقُدْرَةِ وَ الْکَرَمِ
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ وَ مُنْتَهَی الرَّحْمَةِ مِنْ کِتَابِکَ
وَ بِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ وَ ذِکْرِکَ الْأَعْلَی وَ بِکَلِمَاتِکَ التَّامَّةِ وَ تَمَّتْ کَلِمَاتُکَ (صِدْقاً وَ عَدْلًا) 
لَا مُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِکَ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْکَرِیمُ یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ
أَسْأَلُکَ بِمَا لَا یَعْدِلُهُ شَیْ‌ءٌ مِنْ مَسَائِلِکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ أَنْ تَجْعَلَ لِی مِنْ أَمْرِی فَرَجاً وَ مَخْرَجاً وَ أَنْ تُوَسِّعَ عَلَیَّ رِزْقِی فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَ عَافِیَةٍ
سُبْحَانَ الْحَیِّ الْحَلِیمِ سُبْحَانَ الْحَلِیمِ الْکَرِیمِ سُبْحَانَ الْبَاعِثِ الْوَارِثِ
سُبْحَانَ اللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ سُبْحَانَهُ وَ بِحَمْدِهِ
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کَمَا صَلَّیْتَ وَ بَارَکْتَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَ آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ

لطفا نظرات و پیشنهادات خود درباره این مطلب را از طریق بخش “دیدگاه” با ما و خوانندگان محترم مجله اینترنتی دیبامگ به اشتراک بگذارید.