پیشرفتهای اخیر در حوزۀ هوش مصنوعی تولیدی– فناوریای که قادر به تولید محتوا، کد، تصاویر و خلاصه دادهها بر اساس درخواست کاربر است – نویدبخش تحولات گسترده در بازار کار است.
بااین حال، یک مطالعۀ جدید هشدار داد که این تحولات به صورت عادلانه توزیع نخواهد شد و برخی گروههای شغلی، به ویژه زنان و کارمندان اداری، با تغییرات چشمگیرتری مواجه خواهند شد.
خطر تحول شغلی توسط هوش مصنوعی
بر اساس مطالعۀ مشترک سازمان بینالمللی کار و مؤسسۀ تحقیقات ملی لهستان، از هر چهار شغل در جهان، یک شغل در معرض تحولات ناشی از هوش مصنوعی تولیدی قرار دارد. این مطالعه نشان میدهد که به جای از دستدادن گستردۀ مشاغل، تغییر در وظایف شغلی پیامد محتملتر این فناوری است.
زنان و کارکنان اداری به ویژه در معرض این تحولات هستند، چراکه مشاغل آنها شامل وظایفی است که هوش مصنوعی میتواند به راحتی انجام دهد.
بر اساس این گزارش تنها تعداد محدودی از مشاغل به طور کامل توسط هوش مصنوعی جایگزین خواهند شد. در عوض، این فناوری بیشتر باعث دگرگونی وظایف شغلی میشود. هوش مصنوعی تولیدی میتواند وظایفی مانند ورود دادهها، فرمتبندی اسناد و برنامهریزی را به صورت خودکار انجام دهد، که بخش عمدهای از مسئولیتهای کارمندان اداری را تشکیل میدهد.
زنان در معرض خطر بیشتر
این مطالعه نشان داد که در کشورهای پردرآمد، حدود ۹.۶ درصد از مشاغل زنان در معرض تغییرات ناشی از هوش مصنوعی قرار دارد، درحالیکه این رقم برای مردان تنها ۳.۳ درصد است. دلیل این نابرابری، حضور پررنگتر زنان در مشاغل اداری و خدماتی است که در برابر اتوماسیون آسیبپذیرتر هستند.
مناطقی مانند اروپا و آسیای مرکزی به دلیل حضور گستردۀ زنان در مشاغل اداری و سطح بالای دیجیتالی شدن، بیشترین شکاف جنسیتی را تجربه میکنند. در مقابل، مناطق کمتر توسعهیافته در صورت گسترش فناوریهای هوش مصنوعی بدون سیاستهای حمایتی، با اختلالات جدی روبهرو خواهند شد.
سخن پایانی
هوش مصنوعی تولیدی پتانسیل دگرگونکردن بازار کار را دارد، اما این تحول باید به گونهای مدیریت شود که همۀ کارگران، به ویژه زنان و کارکنان اداری، از فرصتهای برابر برای سازگاری برخوردار باشند. بدون برنامهریزی دقیق و سیاستهای حمایتی، خطر افزایش نابرابریها و کاهش کیفیت مشاغل جدی است.