عید غدیر خم، یکی از مهمترین اعیاد در تقویم اسلامی، به ویژه برای شیعیان است. این روز نه تنها یادآور یک واقعه تاریخی، بلکه نماد و مبنای یکی از اصلیترین اصول اعتقادی شیعه، یعنی ولایت و امامت است. اهمیت این عید به حدی است که پیامبر اکرم (ص) در این روز، دستور ابلاغ پیام مهم الهی درباره جانشینی خود را به مردم صادر فرمودند. در این تحقیق، به بررسی تاریخ دقیق عید غدیر خم در سال ۱۴۰۴ شمسی بر اساس تقویم رسمی ایران و همچنین تاریخچه و اهمیت این رویداد بزرگ در اسلام خواهیم پرداخت.
تاریخ دقیق عید غدیر خم در سال ۱۴۰۴
تاریخ شمسی (تقویم رسمی ایران): شنبه، ۲۴ خرداد ۱۴۰۴ (تعطیل رسمی سراسری)
تاریخ قمری: ۱۸ ذیالحجه ۱۴۴۶ هجری قمری
تاریخ میلادی: شنبه، ۱۴ ژوئن ۲۰۲۵ میلادی (Saturday, June 14, 2025)
تاریخچه عید غدیر خم
رویداد غدیر خم در سال دهم هجری قمری و پس از بازگشت پیامبر اکرم (ص) از آخرین حج خود که به “حجة الوداع” معروف است، اتفاق افتاد. ماجرا از این قرار بود که پیامبر (ص) به همراه هزاران نفر از مسلمانان، در مسیر بازگشت از مکه به مدینه، به محلی به نام “غدیر خم” رسیدند. غدیر خم، نام برکهای (غدیر به معنای برکه) در مکانی بین مکه و مدینه است که در آن زمان، مسیرهای کاروانها از یکدیگر جدا میشدند.
واقعه غدیر
در این مکان، پیامبر اکرم (ص) به دستور الهی از کاروان خواستند تا توقف کند. بر اساس روایات متعدد شیعه و برخی منابع اهل سنت، آیه ۶۷ سوره مائده نازل شد: “یا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ” (ای پیامبر، آنچه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده، ابلاغ کن؛ و اگر نکنی، رسالت او را به انجام نرساندهای. و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه میدارد. به راستی که خدا گروه کافران را هدایت نمیکند.)
پس از نزول این آیه، پیامبر (ص) دستور دادند که منبری از جهاز شتران برای ایشان بسازند. ایشان بالای منبر رفتند و پس از حمد و ثنای الهی و یادآوری برخی مسائل مهم اسلامی، دست حضرت علی بن ابیطالب (ع) را بالا بردند و فرمودند: “مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ” (هر کس من مولا و سرپرست اویم، پس این علی مولا و سرپرست اوست). سپس برای علی (ع) و دوستدارانش دعا و برای دشمنانش نفرین کردند.
اهمیت غدیرخم
این واقعه از دیدگاه شیعه، نقطه عطفی در تاریخ اسلام و تعیین کننده مسیر جانشینی پیامبر (ص) است. شیعیان معتقدند که در این روز، پیامبر (ص) به دستور خداوند، حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین، ولی و امام پس از خود معرفی کردند. از این رو، غدیر خم نه تنها یک عید مذهبی، بلکه اساس اعتقاد به امامت و ولایت ائمه اطهار (ع) محسوب میشود.
پس از این واقعه، آیه ۳ سوره مائده نازل شد: “الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا” (امروز دین شما را برایتان کامل کردم و نعمتم را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را برایتان [به عنوان] دین پسندیدم). شیعیان نزول این آیه را پس از واقعه غدیر، دلیلی بر اهمیت و اکمال دین با معرفی امام علی (ع) میدانند.
نتیجهگیری
عید غدیر خم، نه فقط یک روز تعطیل، بلکه تجلیگاه یکی از اساسیترین مبانی فکری و اعتقادی شیعیان است. این روز یادآور پیام مهم پیامبر اسلام (ص) در خصوص معرفی حضرت علی (ع) به عنوان ولی و سرپرست پس از خود است که از آن به عنوان روز اکمال دین و اتمام نعمت یاد میشود. درک تاریخچه و اهمیت این عید، برای شناخت عمیقتر اسلام و به ویژه مذهب تشیع، ضروری است.