کارت آمایش چیست؟ کارت آمایش (Amayesh Card) یک سند هویتی و اقامتی است که توسط دولت ایران برای پناهندگان و اتباع خارجی مجاز افغانستانی که به صورت قانونی در ایران اقامت دارند، صادر میشود. این کارت نقش بسیار مهمی در زندگی این افراد ایفا میکند و امکان دسترسی آنها را به بسیاری از خدمات و حقوق اساسی فراهم میآورد.
تاریخچه و هدف کارت آمایش
صدور کارت آمایش از دهه ۱۳۷۰ شمسی آغاز شد و هدف اصلی آن، ساماندهی وضعیت پناهندگان افغانستانی و شناسایی افراد واجد شرایط برای دریافت خدمات بود. پیش از این، بسیاری از پناهندگان فاقد هرگونه مدرک هویتی معتبر بودند که مشکلات زیادی را برای آنها و نیز برای دولت ایجاد میکرد.
کاربردهای اصلی کارت آمایش
کارت آمایش مزایای متعددی برای دارندگان آن به همراه دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
شناسایی هویت: این کارت به عنوان یک مدرک رسمی برای شناسایی هویت دارنده آن در سراسر ایران به کار میرود.
امکان اقامت قانونی: داشتن کارت آمایش به منزله اقامت قانونی در ایران است و از مشکلات ناشی از اقامت غیرمجاز جلوگیری میکند.
دسترسی به آموزش: دارندگان کارت آمایش و فرزندانشان میتوانند در مدارس و مراکز آموزشی ایران ثبتنام کرده و از حق تحصیل بهرهمند شوند.
دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی: این کارت امکان دسترسی به خدمات درمانی و بهداشتی، از جمله مراجعه به بیمارستانها و درمانگاهها را فراهم میآورد. در برخی موارد، بیمههای درمانی خاصی نیز برای دارندگان کارت آمایش در نظر گرفته میشود.
امکان کار و اشتغال: در گذشته، دارندگان کارت آمایش با محدودیتهایی برای اشتغال مواجه بودند، اما در سالهای اخیر تلاش شده است تا با صدور مجوز کار برای افراد واجد شرایط، امکان اشتغال قانونی آنها در برخی مشاغل فراهم شود.
دریافت خدمات بانکی (محدود): در برخی موارد، امکان افتتاح حسابهای بانکی محدود و دریافت برخی خدمات مالی برای دارندگان کارت آمایش فراهم شده است.
ثبتنام برای بازگشت داوطلبانه: این کارت میتواند در فرآیند ثبتنام و تسهیل بازگشت داوطلبانه پناهندگان به کشورشان نیز مورد استفاده قرار گیرد.
نحوه دریافت و تمدید کارت آمایش
کارت آمایش به صورت دورهای (معمولاً سالانه) صادر و تمدید میشود. پناهندگان واجد شرایط باید در طرحهای آمایش که توسط اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور اعلام میشود، شرکت کنند. این طرحها شامل مراحل مختلفی از جمله ثبتنام، مصاحبه، انگشتنگاری و بررسی صلاحیتهاست. تمدید کارت نیز مستلزم مراجعه به دفاتر مربوطه و ارائه مدارک لازم است.
چالشها و محدودیتها
با وجود مزایای فراوان، دارندگان کارت آمایش همچنان با چالشها و محدودیتهایی مواجه هستند، از جمله:
محدودیت در سفر: امکان سفر آزادانه به خارج از کشور یا حتی بین استانهای مختلف ایران برای دارندگان کارت آمایش محدود است.
محدودیت در مالکیت: در حال حاضر، دارندگان کارت آمایش امکان خرید و تملک املاک و مستغلات را ندارند.
تفاوت با کارت اقامت دائم: کارت آمایش با کارت اقامت دائم که برای اتباع خارجی با شرایط خاص و سرمایهگذاری صادر میشود، متفاوت است و حقوق و مزایای کمتری دارد.
محدودیت در انتخاب شغل: اگرچه تلاشهایی برای تسهیل اشتغال صورت گرفته، اما همچنان فهرست مشاغلی که اتباع خارجی میتوانند در آنها فعالیت کنند، محدود است.