زبان فارسی، گنجینهای از واژگان و اصطلاحات است که هر کدام میتوانند داستانهای متفاوتی داشته باشند. واژه «افتری» یکی از همین کلمات است که معنای آن بسته به بافتار کاملاً دگرگون میشود. از یک سو، این واژه نام یک گویش باستانی و ریشهدار از زبان تاتی است که هزاران سال قدمت دارد، و از سوی دیگر، در محاورات و اصطلاحات عامیانه، به ویژه در میان جوانان امروزی، یک اصطلاح کاملاً مدرن و متفاوت برای اشاره به «خماری» (hangover) است. در ادامه این مطلب به معنای این اصطلاح و کاربرد آن در زبان فارسی میپردازیم.
معنی «افتری» چیست؟
1- افتری: اصطلاحی عامیانه برای خماری
در برخی محاورهها و اصطلاحات عامیانه، «افتری» به معنای «خماری» (hangover) یا همان حال سستی و ضعف جسمانی است که فرد پس از نوشیدن الکل یا مصرف مواد تجربه میکند. این کاربرد بیشتر در بین گروههای خاصی از افراد رایج است و در زبان رسمی و معیار استفاده نمیشود.
میگن افتری زده یعنی چی؟
به این معنی است که “او دچار خماری شده و حالش خوب نیست.”
افتری پس دادن یعنی چی؟
به این معنی است که “فرد در حال تحمل سختیهای ناشی از خماری است.”
افتریمون نشه یعنی چی؟
به این معنی است که “امیدواریم فردا صبح دچار خماری نشویم.”
2. افتری؛ یکی از گویشهای زبان باستانی تاتی
گویش افتری، یکی از شاخههای زبان تاتی است. زبان تاتی خود باقیماندهای از زبان پارتی (پهلوی اشکانی) محسوب میشود که در دوران اشکانیان زبان گفتاری در بیشتر مناطق ایران بوده است. این گویش به طور خاص در منطقه افتر (هفدر) در نزدیکی سمنان رایج است.
- قدمت و ریشه: این گویش باستانی، برخلاف تصور برخی، ترکیبی از زبانهای دیگر نیست و ریشهای مستقل و بسیار قدیمی دارد.
- پیوستگی: گویش افتری با گویشهایی مانند سنگسری، سمنانی، سرخهای و لاسگردی از یک ریشه مشترک هستند و شباهتهای زیادی در واژهها و ساختار دارند.
- محل رواج: این گویش در منطقه افتر (هفدر)، در ۳۰ کیلومتری شمال غرب سمنان و ۲۰ کیلومتری شمال سرخه رواج دارد.