خرید و فروش خودرو، فرآیندی مهم و پرجزئیات است که برای تکمیل آن، نیاز به آگاهی از تمام قوانین و هزینههای مربوط به آن وجود دارد. در این میان، مالیات نقل و انتقال خودرو یکی از هزینههایی است که همواره موجب سردرگمی خریدار و فروشنده میشود و گاهی به بروز اختلافاتی بین آنها میانجامد. اما با آگاهی از قوانین مربوط به این مالیات، میتوان این فرآیند را به راحتی و بدون مشکل به پایان رساند. در این مطلب، به صورت کامل و جامع به این موضوع خواهیم پرداخت که مالیات نقل و انتقال خودرو بر عهده کیست و هر یک از طرفین معامله چه وظایفی در این زمینه دارند.
مالیات نقل و انتقال خودرو؛ مسئولیت اصلی با کیست؟ 🚗
یکی از مهمترین و پرتکرارترین پرسشها در معاملات خودرو، بهویژه هنگام انتقال سند، درباره مسئولیت پرداخت مالیات نقل و انتقال است. این هزینه که بخشی از فرایند قانونی خرید و فروش خودرو محسوب میشود، اغلب محل ابهام و اختلاف بین خریدار و فروشنده است. اما قانون به صورت واضح، مسئولیت این مالیات را مشخص کرده است.
قانون چه میگوید؟ مسئولیت پرداخت مالیات با فروشنده است؟!
بر اساس قوانین سازمان امور مالیاتی کشور، پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو به صورت قانونی و قطعی بر عهده فروشنده (مالک قبلی خودرو) است. این مبلغ قبل از هرگونه اقدام برای تعویض پلاک و انتقال مالکیت، باید توسط فروشنده به حساب دولت واریز شود. بدون ارائه گواهی پرداخت این مالیات، امکان انجام مراحل بعدی انتقال سند در مراکز تعویض پلاک یا دفاتر اسناد رسمی وجود ندارد. این قانون به دلیل ماهیت مالیات که بر درآمد حاصل از فروش یک دارایی وضع میشود، تصویب شده است؛ چرا که فروشنده از این معامله، منفعت مالی به دست میآورد.
نقش خریدار و هزینههای مربوط به او
اگرچه بار اصلی مالیات بر عهده فروشنده است، اما خریدار نیز باید هزینههای دیگری را در نظر بگیرد که جزئی از فرایند قانونی معامله هستند. این هزینهها شامل موارد زیر است:
- هزینه تعویض پلاک: این هزینه ثابت برای فک پلاک قبلی و نصب پلاک جدید به نام خریدار است.
- هزینههای دفترخانه: هزینههای مربوط به حقالثبت و حقالتحریر سند در دفترخانه اسناد رسمی، معمولاً بر عهده خریدار است.
- هزینه احراز محل سکونت: برای تأیید آدرس خریدار توسط پلیس و سامانه نیروی انتظامی، این هزینه دریافت میشود.
نحوه محاسبه و مراحل پرداخت مالیات
مبلغ مالیات نقل و انتقال ثابت نیست و بر اساس عوامل مختلفی مانند نوع خودرو (داخلی یا خارجی)، مدل و سال ساخت آن تعیین میشود. سازمان امور مالیاتی هر سال جدولی را منتشر میکند که ارزش خودروها را مشخص میکند. نرخ مالیات نیز به صورت درصدی از این ارزش تعیین میشود (به عنوان مثال، برای خودروهای داخلی ۱ درصد و برای خودروهای خارجی ۲ درصد است).
مراحل پرداخت مالیات توسط فروشنده:
- استعلام مبلغ: فروشنده باید به سامانه الکترونیکی سازمان امور مالیاتی مراجعه کرده و با وارد کردن اطلاعات خودرو، مبلغ مالیات را استعلام کند.
- پرداخت آنلاین: مالیات به صورت آنلاین از طریق همین سامانه قابل پرداخت است.
- دریافت گواهی: پس از پرداخت، گواهی لازم برای ارائه به مرکز تعویض پلاک یا دفترخانه اسناد رسمی صادر میشود.
توافقات غیررسمی؛ قانونی که همیشه رعایت نمیشود
با وجود شفافیت قانون، در بسیاری از معاملات، خریدار و فروشنده ممکن است به صورت توافقی و غیررسمی، مسئولیت پرداخت مالیات را تقسیم کنند و یا حتی کل آن را بر عهده خریدار بگذارند. این توافقات هرچند در عرف بازار رایج است، اما از نظر قانونی، فروشنده همچنان مسئول پرداخت است و در صورت عدم پرداخت، گواهی لازم صادر نخواهد شد. برای جلوگیری از هرگونه اختلاف در آینده، بهتر است تمامی توافقات مالی در یک مبایعهنامه کتبی دقیقاً ذکر شود.
نکات مهمی که باید زمان نقل و انتقال خودرو بدانید:
- قانون مصوب:طبق قوانین مالیاتی سال ۱۴۰۱، پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو بر عهده فروشنده است و تعویض پلاک بدون تسویه آن امکانپذیر نیست.
- توافق مکتوب:در صورتی که فروشنده و خریدار توافق کنند که خریدار مالیات را پرداخت کند، این توافق باید به صورت کتبی در معامله قید شود تا جنبه قانونی داشته باشد.
- مسئولیت بدهکاری:در صورت عدم پرداخت مالیات توسط فروشنده، او به عنوان بدهکار مالیاتی شناخته میشود.
- خودروهای صفر:برای خودروهای صفر کیلومتر، مسئولیت پرداخت مالیات بر عهده شرکت سازنده، مونتاژکننده یا واردکننده خودرو است.