شایان کاظمی کیست و کجاست؟ این سؤالی است که بیش از یک دهه بیپاسخ مانده است. این مطلب دریچهای است به ماجرای مجریای که در سپتامبر ۲۰۱۱ (مهر ۱۳۹۰) در استانبول، ترکیه، آخرین ردپای خود را به جا گذاشت. در ادامه، ضمن مرور بیوگرافی و پیشینه فعالیتهای رسانهای او، به بررسی جزئیات این ناپدید شدن معمایی میپردازیم؛ واقعهای که نه تنها برای خانوادهاش، بلکه برای دولت آمریکا نیز به یک دغدغه حقوق بشری تبدیل شده و در ازای کسب اطلاعات درباره سرنوشت او، پاداش ۲۰۰ هزار دلاری تعیین شده است. آیا او ربوده شده است؟ آیا زنده است؟ اینها پرسشهایی هستند که در پس پرده این معمای پیچیده پنهان ماندهاند.
بیوگرافی شایان کاظمی
اصغر (شایان) کاظمی (کاویانی)، شهروند ایرانیتبار آمریکایی، نه به خاطر فعالیت حرفهای، بلکه به دلیل سرنوشت معمایی خود در سال ۱۳۹۰ (۲۰۱۱ میلادی)، تبدیل به چهرهای شناختهشده در رسانهها و سازمانهای حقوق بشری شده است. پرونده ناپدید شدن او در ترکیه، به یکی از موارد جدی نقض حقوق بشر تبدیل شده که همچنان بعد از گذشت بیش از یک دهه، سرنوشت او در هالهای از ابهام باقی مانده است.
۱. از ایران تا آمریکا: زندگی پیش از ناپدید شدن
شایان کاظمی با نام اصلی اصغر کاظمی (یا کاویانی)، متولد ایران است. او پس از مهاجرت، تابعیت ایالات متحده آمریکا را دریافت کرد. پیشه او به عنوان یک مجری تلویزیونی شناخته شده است، اگرچه جزئیات دقیقی از برنامهها یا فعالیتهای مشخص رسانهای او در دسترس عمومی نیست.
گفتنی است که به دلیل فعالیت های تبلیغی و ضدانقلابی در نوامبر سال 2010 میلادی بوسیله فتوائی از سوی آیت الله عزیز الله خوشوقت که در دوم اسفند 1391 فوت کرده است با گزارش نیروی قدس سپاه پاسداران بعنوان محارب و افساد فی الارض معرفی گردید.
۲. تابعیت دوگانه و حساسیتها
به عنوان یک شهروند دوتابعیتی (ایران و آمریکا)، او در فضایی فعالیت میکرد که همواره با ریسکهای سیاسی و امنیتی همراه بود. این وضعیت دوگانه، پس از ناپدید شدن او، پروندهاش را به یک موضوع بینالمللی و دیپلماتیک تبدیل کرد.
ماجرای ناپدید شدن شایان کاظمی
۱. سفر به ترکیه و آخرین ردپا
شایان کاظمی در سپتامبر ۲۰۱۱ (مهر ۱۳۹۰) در شهر استانبول، ترکیه حضور داشت. گفته میشود آخرین محل مشاهده او در تاریخ ۳ مهر ۱۳۹۰ (۲۵ سپتامبر ۲۰۱۱) در هتل رویال استانبول بوده است.
۲. جزئیات ناپدید شدن
سازمانهای حقوق بشری، از جمله بنیاد عبدالرحمن برومند، سرنوشت او را تحت عنوان “ناپدید شدن اجباری” ثبت کردهاند. این اصطلاح اشاره دارد به بازداشت، ربودن یا محروم کردن فرد از آزادی توسط عوامل دولتی یا افرادی که با تأیید دولت عمل میکنند، و سپس امتناع از تأیید سلب آزادی یا پنهان کردن سرنوشت یا محل نگهداری فرد، به نحوی که او را خارج از حمایت قانون قرار دهد.
- تاریخ واقعه: ۳ مهر ۱۳۹۰ (۲۵ سپتامبر ۲۰۱۱)
- مکان واقعه: هتل رویال، استانبول، ترکیه
- سرنوشت: نامعلوم (به عنوان قربانی قتل فراقضایی نیز مطرح شده است)
بازتاب جهانی و واکنش آمریکا
۱. پرونده حقوق بشر
پرونده شایان کاظمی به عنوان نمادی از ربودن و ناپدیدسازی شهروندان دوتابعیتی و فعالان رسانهای خارج از مرزهای ایران توسط سرویسهای امنیتی مطرح شده است. نبود شفافیت و پیگیری در مورد سرنوشت او، این پرونده را به یکی از دغدغههای مدافعان حقوق بشر تبدیل کرده است.
۲. جایزه و تمرکز دولت آمریکا
در یک اقدام مهم و جدی، دولت ایالات متحده آمریکا برای دریافت اطلاعاتی که مستقیماً به پیدا شدن و بازگشت شایان کاظمی منجر شود، مبلغ قابل توجهی معادل ۲۰۰ هزار دلار پاداش تعیین کرد. این اقدام نشاندهنده رسمیت یافتن این پرونده به عنوان یک موضوع ملی برای آمریکا و تلاش جدی برای بازیابی یکی از شهروندان ناپدید شدهاش است.
شایان کاظمی کجاست؟
با وجود گذشت سالها و تحقیقات انجام شده، اطلاعات رسمی و تأیید شدهای در مورد محل نگهداری او یا تأیید فوت او منتشر نشده است. درواقع سرگذشت شایان کاظمی (اصغر کاظمی/کاویانی) همچنان یک “سرگذشت ناتمام” است و نام او همچنان به عنوان یکی از ناپدیدشدگان بین المللی بر سر زبان ها است.