معنی شعار “یا منصورُ اَمِت” در قیام مختار چیست؟

چرا در قیام مختار شعار “یا منصورُ اَمِت” سر داده میشد؟ معنی این شعار چیست؟ پاسخ این سوالات را در این مطلب بخوانید.

یا مَنْصورُ اَمِتْ، به‌معنای «ای پیروز بمیران»، شعاری که در بعضی از جنگ‌های زمان پیامبر(ص) به‌کار رفته‌ است. شعار جنگ جمل نیز همین بود و پس از آن، در قیام‌هایی همچون قیام مسلم بن عقیل، قیام مختار و قیام زید بن علی مورد استفاده قرار گرفت. این شعار گاهی به صورت یا «منصور اَمِت اَمِت» و گاهی نیز با حذف منصور به صورت «اَمِت اَمِت» بیان شده است.

قیام مختار با شعار “یا منصورُ اَمِت”

شعار هواداران مسلم بن عقیل در کوفه بود . پس از دستگیر شدن هانی و فاش شدن محل اختفای حضرت مسلم بستگان هانی یقین کردند که او کشته خواهد شد . نوحه خوانی در خانه هانی برپاشد و زنانی از طایفه مراد ، ندبه کنان و سوگواری کنان آنجا گرد آمدند . پس از این حادثه ، مسلم بن عقیل شعار و ندای « یا منصور » سر داد . به نقلی چهار هزار نفر و به نقلی دیگر هجده هزار بیعتگر با فریاد « یا منصور اَمِتْ » ، گرد او جمع شدند و کاخ ابن زیاد را محاصره کردند . ولی بتدریج ، از دور او پراکنده شدند و او را تنها گذاشتند . (۱۴۶۰) این جمله ، شعار مسلمانان در جنگ بدر نیز بود . معنایش اینست : ای یاری شده ! بمیران . این نوعی پیشگویی و فال نیک به مرگ دشمن بود . چون در شب حرکت کردند ، این جمله را شعار خود ساختند تا در تاریکی یکدیگر را بشناسند.

ترجمه

یا منصور امت به معنای «ای پیروز بمیران»، این جمله در جنگ‌ها گفته می‌شد و نوعی فال خیر زدن بود. بوسیله این شعار، یکدیگر را به‌پیروزی بشارت می‌دادند. بعضی گفته‌اند، این جمله علامتی بود بین جنگجویان که در شب همدیگر را شناسایی کنند.

سید جعفر مرتضی عاملی شعار مسلمانان در تمام جنگ‌های زمان پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) «حم لا ینصرون» و نیز «یا منصور امت» می‌داند. به گفته وی، این دو شعار دلالت‌ها و اشارت‌های خاص خود را در آن شرایط داشت. بذر امید به پیروزی را در قلب و روح رزمنده مسلمان می‌‎کارد، به او جرأت نبرد و فداکاری می‌بخشد، تا با اعتماد و اطمینان هر چه بیشتر به پیروزی و رستگاری، سختی‌ها و مشکلات را با صبر و بردباری تمام تحمل کند و با حکمت، درایت و خردمندی نیروی خویش را برای پویایی و تحرک بیشتر در میدان جنگ و عبور موفقیت‌آمیز از این مرحله بحرانی به کار گیرد.

در جنگ‌های پیامبر(ص)

در جنگ‌های زمان پیامبر(ص) از شعارهای متعددی استفاده شده است. به گفته بسیاری از مورخان، در جنگ بدر، بنی مصطلق، خیبر و حُنَین شعار مسلمانان یا منصور امت بوده است. در بعضی از منابع واژه اَمِت دوبار تکرار شده است؛ بدین صورت «یا منصور امت امت». و گاهی بدون منصور «امت امت». طبق بعضی از گزارش‌ها در جنگ احد، بنی نضیر، و مریسیع (نام دیگر غزوه بنی مصطلق) شعار مسلمانان «اَمِت اَمِت» بوده است. به گفته مجلسی مخاطب در امت امت یکایک جنگویان است اگر چه بعضی مخاطب را خدا دانسته‌اند.

پس از پیامبر(ص)

پس از پیامبر(ص) این شعار در جنگ جمل دیده می‌شود. محمد بن حنفیه می‌گوید: به خدا سوگند همین که این شعار شنیده شد، دیدم آنان (اهل جمل) سست شدند، لرزه بر اندامشان افتاد و به یکدیگر پناه بردند.

این شعار به عنوان شعار رسمی علویان در بسیاری از جنگ‌ها کاربرد داشته است؛ از جمله:

قیام مسلم بن عقیل: پس از دستگیر شدن هانی بن عروه، مسلم بن عقیل قیامش را با بانگ یا منصور امت آغاز کرد. مردم با شنیدن این شعار برای حمایت از مسلم از خانه‌ها بیرون ریختند.
قیام مختار: مختار علاوه بر آنکه از شعار یا لثارات الحسین بهره جست، به پیروان خود دستور داد تا شعار یا منصور امت نیز سر دهند.
قیام زید بن علی: قاسم بن عبدالله تنعی به دستور زید، این شعار را بیان نمود و با این شعار یاران زید را از آغاز قیام مطلع کرد.
قیام ابومسلم خراسانی: جنبش خراسانیان علیه بنی‌امیه به فرماندهی ابو مُسلم، داعی بنی‌عباس نیز از شعارهای علویان برای پیشبرد اهداف خود استفاده کردند. یکی از شعاری‌های آنان یا منصور امت بود.

در دیبامگ بخوانید: آیا امام سجاد (ع) با قیام مختار مخالف بود؟ چرا امام سجاد (ع) قیام مختار را تایید نکردند؟

نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید