پرچم ایران در دورههای تاریخی تغییرات بسیاری داشته است. پیش از اسلام پرچم از اهمیت والایی برخوردار بوده و با تغییر هر سلسله تغییراتی بنیادین در پرچم ایران زمین رخ داده است. اما اگر بخواهیم به پرچم ایران در زمان امام حسین یا قیام مختار اشاره کنیم باید بدانیم که این دوره در کدام دوره تاریخی ایران بوده است.
دوران امامت امام حسین و قیام مختار برابر با دهههای ۵۰ تا ۷۰ هجری قمری است. در این زمان حکومت ساسانیان از بین رفته و حکومت ایران در دست خلفای اموی همچون معاویه و یزید بوده است. برای ریشه یابی پرچم ایران در زمان امام حسین (ع) به دوران ساسانی و اوایل اسلام باز میگردیم.
پرچم ایران در زمان ساسانیان
اولین پرچمی که در طراحی و شکلگیری آن یک خلاقیت بزرگ رخ داده بود، و اکثر ما آن را به درفش کاویانی میشناسیم، در دوران ساسانیها شکل گرفت. جریان این پرچم هم از این قرار بود که کاوه آهنگر هنگام قیام در مقابل ضحاک، پارچه چرمی که هنگام آهنگری و کار بر کمر میبسته را باز میکند و بر سر چوبی میزند و اینگونه مردم را مقابل ضحاک متحد و رهبری میکند. همین چرم ساده تبدیل به پرچم ایران میشود و هر پادشاهی که بر مسند مینشیند، در و گوهری بر آن میافزاید و پرچم ایران را رنگینتر میکند.
پرچم ایران در اوایل ورود اسلام
بعد از ساسانیها، طرح پرچم ایران به کلی دگرگون شد. امویان، خلافت بنی امیه، که بر ایران نیز حکمرانی میکرد، پرچمی کاملاً سفید را به عنوان پرچم خود انتخاب کردند. این پرچم بعد از افتادن حکومت اسلامی به دست عباسیان، به رنگ سیاه تغییر پیدا کرد. ناگفته مشخص است که در این دورهها و تا زمان غزنویان، ایران به عنوان یک دولت محلی مستقل پرچمی نداشت. در دوره غزنویان، آنطور که تاریخنویسان گفتهاند، ایران صاحب پرچمی شطرنجیطور با رنگ قرمز بوده است.
عدم داشتن نقش و نگار در پرچم
پس از حمله اعراب به ایران، ایرانیان تا ۲۰۰ سال هیچ درفش یا پرچمی نداشتند و تنها دو تن از قهرمانان ملی ایران زمین، یعنی ابومسلم خراسانی و بابک خرم دین، دارای پرچم بودند. ابومسلم پرچمی یک سره سیاه رنگ داشت و بابک سرخ رنگ. به همین روی بود که طرفداران این دو را سیاه جامگان و سرخ جامگان می خواندند. از آنجایی که علمای اسلام تصویرپردازی و نگارگری را حرام می دانستند تا سال های مدید هیچ نقش و نگاری از جانداران بر روی درفش ها تصویر نمی شد.
پرچم با سه رنگ سبز و سفید و قرمز از چه زمانی اضافه شد؟
رنگهای سبز و سفید و قرمز برای اولینبار در دوره ناصرالدینشاه و در زمان نخست وزیری امیر کبیر در پرچم ایران به کار گرفته شد. ابتدا نواری از رنگ سبز در بالا و رنگ قرمز در پایین پرچم کشیده شده بود و رنگ غالب و زمینه پرچم، سفید بود، اما بعدتر این سه رنگ به سه نوار مساوی تبدیل شدند و در کنار هم قرار گرفتند. در میانه پرچم نیز همان شیر و خورشید معروف را دوباره میبینیم که این بار خورشید سرش را کمی بالاتر آورده و گویا به چشمهای بیننده نگاه میکند. درباره معنای سهرنگ پرچم کشورمان هم نیاز به توضیح ندارد که رنگ سبز نشانه اسلام، رنگ سرخ نشان از خون شهیدان و رنگ سفید نمادی از صلح و دوستی و روشنایی است.
پرچم ایران در سریال مختار؟؟
داوود میرباقری در این باره گفت: استفاده از پرچم سبز ، سفید و سرخ در مجموعه مختار نامه پرچم قیام مختار است که ترکیبی از رنگ های سبز سفید و قرمز داشته است.
وی افزود: در سریال ما اتحاد این سه رنگ را به تصویر کشیدیم و قصد ما به تصویر کشیدن پرچم ایران نبود اگر چه اسنادی وجود دارد که پرچم ایران به دلیل حضور مؤثر ایرانیان در قیام مختار از آن الهام گرفته است.