تصویر ۲ گونه ارزشمند «کاراکال» که به شکارچی شبگرد و مخفی معروف است توسط شهروند بردسکنی در خراسانرضوی ثبت شد. کاراکال یکی از سنگینترین و سریعترین انواع گربهسان در زیرخانواده گربهایان کوچک است و مطالعات ژنتیکی نشان میدهد که گربه طلایی آفریقایی و یوزگربه نزدیکترین خویشاوندان این گربهساناند. در مورد این گربه سان در این نوشته از دیبامگ بیشتر خواهید خواند.
کاراکال
کاراکال یا سیاهگوش کاراکال (نام علمی: Caracal caracal) یا منگولهگوش گربهسانی کوچک است که در خاورمیانه و آفریقا زندگی میکند. به دلیل قدمت سیاهگوش کاراکال در ایران از گذشته، کویری با همین نام در یزد وجود دارد.
سیاهگوش کاراکال را نباید با گربهسان دیگری با نام علمی (F lynx) اشتباه گرفت که در گذشته وشق و در دوران معاصر سیاهگوش نامیده میشود. این دو جانور شباهت ظاهری زیادی به هم دارند و از جمله در داشتن گوشهایی سیاه اشتراک دارند. تا مدتها در طبقهبندیهای علمی جانورشناختی نیز سیاهگوش را در سردهٔ Lynx قرار داده بودند و در زبانهای اروپایی از وی با نامهایی چون لینکس ایرانی یا صحرایی یا آفریقایی یاد میکردند. اما امروزه این جاندار را در سردهٔ خاص خود در زیرخانوادهٔ گربهسانهای کوچک قرار میدهند.
ویژگیهای جسمی
سیاهگوش کاراکال از نظر ظاهری به وشق اورآسیایی شباهت دارد ولی کوچکتر است و جثهٔ لاغرتر و ظریفتر و دست و پای کشیدهتری دارد. جنس نر کمی از ماده بزرگتر است. وزن بدن بین ۱۶ تا ۲۲ کیلوگرم، طول بدنش ۵۵ تا ۹۰ سانتیمتر به اضافه ۲۲ تا ۳۴ سانتیمتر دم است و ارتفاع آن در ناحیه شانه به ۴۰ تا ۴۵ سانتیمتر میرسد. رنگ پوست بین قرمز شرابی، خاکستری، خاکی و گاه سیاه متغیر است. بچهها خالهای قرمزرنگ در ناحیه زیرین بدن دارند و رنگ بدنشان تیرهتر از بزرگسالان است. پوزه، گردن و قسمتهای زیرین بدن سیاهگوش سفید است و خطِ اشکِ سیاهرنگی دارند که از گوشهٔ چشم تا دماغ امتداد مییابد. صورتی کوچک با گوشهای بلند دارند که موهایی سیاهرنگ به ارتفاع ۵ سانتیمتر بر آن روییدهاند. گوشهای سیاهگوش کاراکال از گوش همه گربهسانان دیگر بزرگتر است. گوشها توسط ۲۰ عضله مختلف کنترل میشوند. این دستگاه حساس شنوایی امتیاز بزرگی در یافتن شکار برای سیاهگوش کاراکال بهشمار میرود.
زیستگاه
این جانور در آفریقا (بهویژه در نواحی جنوبی) و آسیا از شبه جزیره عربستان تا غرب هندوستان زندگی میکند. زیستگاه سیاهگوش استپهای خشک، نواحی نیمهبیابانی، بوتهزارها، ساوانا و جنگلهای کمدرخت است و بهندرت در نواحی همیشهسبز و جنگلهای کوهستانی دیده میشود.
زیستگاه سیاهگوش کاراکال در ایران مناطق بیابانی و نیمهبیابانی به ویژه حاشیه کویر مرکزی است.در مرکز ایران شهرستان مهریز منطقه حفاظت شده کالمند در استان یزد است. درجنوبیترین مرز پراکنش این گونه در شهرستانهای استهبان، نیریز و منطقه بهرام گور و شمالیترین آن در استان خراسان شمالی است. غربیترین گزارشها از کسیاهگوش کاراکال در استان ایلام و لرستان و شرقکیترین آنها در خراسان جنوبی بودهاند. منطقه حفاظتشده عباسآباد نائین از بهترین زیستگاهها برای سیاهگوش کاراکال است که هر سال گزارشهایی از مشاهده یا کشتار این جانور در آنجا ارسال میشود؛ و همچنین اخیراً دراستان چهارمحال و بختیاری بخش ناغان این گونه جانور یافت شد.
طعمه
سیاهگوش کاراکال اغلب جانورانی با وزن کمتر از ۵ کیلوگرم را طعمه خود میکنند؛ جانورانی چون خرگوش صحرایی، هیراکس، جربیلها و موشها و پرندگان. گاهی به جانوران بزرگتر از خود همچون آهو، آنتیلوپها، بزهای کوهی کوچک و بچههای شترمرغ هم حمله میکند و از کوچکترین گربهسانانی است که توانایی شکار جانوران بزرگتر از خود را دارند. وی برای شکار جانوران بزرگ پس از پریدن بر پشت آنها و گرفتن گردن با آرواره، گلوی آنها را میدرد. در هنگام شکار جانوران بزرگ (بزرگتر از خرگوش صحرایی) به خوردن امعا و احشای داخلی بدن و بخشهای مرغوبتر گوشت اکتفا میکنند.
مهارت آنها در شکار پرندگان ستودنی است. سیاهگوش میتواند با پریدن در هوا یک یا حتی چند پرنده را بقاپد. سیاهگوشهای کاراکال میتوانند به مدت طولانی بدون آب زندگی کنند و آب بدن خود را از تا حد زیادی از بدن شکار تأمین میکنند.
منبع: ویکی پدیا