قلب و معده، دو اندام حیاتی بدن انسان، به لطف عضلات خاص خود نقش‌های بسیار مهمی در حیات ما ایفا می‌کنند. ماهیچه‌های قلب که به طور غیرارادی کار می‌کنند، با هر ضربان، خون را به تمام بخش‌های بدن پمپاژ می‌کنند و اکسیژن و مواد مغذی ضروری را به سلول‌ها می‌رسانند. از سوی دیگر، معده نیز به کمک ماهیچه‌های صاف خود، وظیفه هضم غذا را با انقباض‌های منظم به عهده دارد، که باعث حرکت و تجزیه غذاها به اجزای قابل جذب می‌شود.
این حرکات غیرارادی و هماهنگ عضلات قلب و معده، یکی از مهم‌ترین عملکردهای بدن برای حفظ سلامت و انرژی است. در این مقاله از دیبامگ به بررسی کارکرد دقیق این دو نوع ماهیچه خواهیم پرداخت تا این درس کتاب علوم تجربی پایه پنجم را بهتر بفهمیم و بدانیم چگونه بدن ما با این سازوکارهای پیچیده کار می‌کند.
ماهیچه‌ها
ماهیچه‌ها به استخوان‌ها وصل‌اند. وقتی ماهیچه کوتاه می‌شود، استخوانی را که به آن وصل است، می‌کشد و آن را به حرکت در می‌آورد. ماهیچه‌ها کارهایی مانند پلک زدن، حرکت چشم‌ها، تنفّس، خندیدن، صحبت کردن، راه رفتن و دویدن را امکان‌پذیر می‌کنند. در بخش‌هایی از بدن، مانند معده و قلب نیز ماهیچه وجود دارد. ماهیچه‌ی قلب، خون را در رگ‌ها به جریان در می‌آورد. ماهیچه‌ی معده نیز به گوارش غذا کمک می‌کند. حرکت این ماهیچه ها مانند ماهیچه هایی که وظیفه حرکت دادن دست و پا را دارند در اراده انسان نیستند. بنابراین این ماهیچه یک ماهیچه غیرارادی است.
کار ماهیچه قلب چیست؟
ماهیچه قلبی یا ماهیچه کاردیاک یا میوکاردیوم یکی از سه نوع ماهیچه مهره‌داران است. این ماهیچه، غیرارادی و مخطط و به رنگ قرمز است که بافت اصلی دیواره‌های قلبی را تشکیل می‌دهد.
ماهیچه قلب یکی از اجزای حیاتی قلب است که عملکرد صحیح قلب را تضمین می‌کند. این ماهیچه عضلانی، به شکل ویژه‌ای طراحی شده است تا بتواند به صورت مداوم و بدون استراحت، خون را از طریق قلب به تمامی اندام‌ها و بازماندگان جسم منتقل کند.
ماهیچه قلب با تنبلی و انقباض متناوب خود، به عنوان یک پمپ عضلانی، خون را از رده‌ها و شرایین ورودی قلب به داخل رده‌ها و شرایین خروجی پرتاب می‌کند. این عملکرد دقیق و هماهنگ ماهیچه قلب، باعث تامین نیازهای اکسیژن و مواد غذایی برای بافت‌ها و اندام‌های بدن می‌شود.
ماهیچه قلب نقش بسزایی در تنظیم ضربان قلب دارد. سیستم عصبی قلب، که شامل سیستم عصبی اتونوم و نواحی خاصی از قلب است، به طور مداوم به ماهیچه قلب اشاره‌های الکتریکی می‌دهد تا سرعت و قوت انقباضات قلب را کنترل کند. این تنظیمات دقیق به قلب امکان می‌دهد تا با توجه به نیاز بدن، ضربان قلب را تنظیم کند و خون را به طور مناسب به سراسر بدن پمپ کند.
دیگران چه می‌خوانند؟کار ماهیچه قلب نیز این است که به عنوان یک پمپ عضلانی، انتقال خون از طریق قلب به تمامی اندام‌ها و بازماندگان جسم را تضمین می‌کند. ماهیچه قلب با تنبلی و انقباض متناوب خود، خون را از رده‌ها و شرایین ورودی قلب به داخل رده‌ها و شرایین خروجی پمپ می‌کند.
کار ماهیچه معده چیست؟
معده علاوه بر ماهیچه‌های طولی و حلقوی، دارای ماهیچه‌های مورب نیز هست. هنگام ورود غذا به معده، چین‌خوردگی‌های آن به‌صورت موقت، باز می‌شوند.
ماهیچه هایی که در معده وظیفه گوارش را بر عهده دارد، از نوع ماهیچه صاف هستند که شامل عضلات مورب داخلی، عضلات حلقوی میانی، شبکه عصبی اوئرباخ و لایهٔ عضلات طولی خارجی می شوند.
ماهیچه‌های صاف که تقریباً ۱۰ درصد از ساختار بدن را تشکیل می‌دهند، شامل ماهیچه‌های خودکار دیواره رگ‌ها و دستگاه گوارش، مانند معده و روده، هستند. این سلول‌ها به شکل دوکی و باریک هستند و به صورت موازی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. فیبرهای ماهیچه‌های صاف دارای قطری بین ۲ تا ۵ میکرومتر و طولی بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ میکرومتر می‌باشند. این ماهیچه‌ها غیرارادی نامیده می‌شوند، زیرا حرکت آن‌ها تحت کنترل مغز است و انسان به طور مستقیم قادر به کنترل فعالیت آن‌ها نیست. در معده، انقباض و انبساط ماهیچه‌های صاف به انتقال غذا به روده کمک می‌کند.
همچنین در هنگام استفراغ، ماهیچه‌های صاف به طور غیرارادی غذا را از معده به سمت دهان برمی‌گردانند. در زمان زایمان، کشیدگی ماهیچه‌های صاف رحم به تولد نوزاد کمک می‌کند. همچنین، این ماهیچه‌ها در تنظیم اندازه مردمک و ضخامت عدسی چشم نقش دارند.
هر اندام دارای ماهیچه صاف، ویژگی‌های خاص خود را دارد. از جمله تفاوت‌هایی مانند ابعاد فیزیکی، نحوه دسته‌بندی، و واکنش به تحریکات مختلف. با وجود این تفاوت‌ها، به طور کلی ماهیچه‌های صاف به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند.