سنت ازدواج آداب و رسومی دارد که مطابق فرهنگ و دین هر ملت متفاوت است. در اسلام برای ایجاد یک پیوند زناشویی داشتن رضایت قلبی بدون جاری شدن صیغه ازدواج جایز نیست. بنابراین هم برای ازدواج موقت و هم دائم شرایطی لازم است.
اما بنابر شرایط مختلف برخی افراد ممکن است صیغه عقد عربی را بنابر هردلیلی نتوانند قرائت کنند، در اینصورت حکم چیست؟ درواقع سوال اصلی این است که خواندن صیغه ازدواج موقت و دائم به زبان فارسی آیا کفایت می کند یا حتما باید به زبان عربی باشد؟ از طرفی دیگر طی سالهای اخیر خواندن عقد اریایی در مراسم های ازدواج ایرانی بسیار مرسوم شده است، سوال دیگر این است که حکم محرمیت عقد اریایی چیست؟ ایا تنها خواندن عقد اریایی زوجین را محرم شرعی میکند یا خیر؟ پاسخ کامل به این سوالات را در ادامه این مطلب از دیبامگ میخوانید.
حکم خواندن صیغه عقد به زبان فارسی از نظر مراجع:
حکم امام خمینی:
حکم آيات عظام امام، گلپایگانی، خامنه اى، سيستانى، صافى، مكارم، نورى و وحيد:
اگر نمى توانند خودشان به صورت عربى صحيح بخوانند، مى توانند به فارسى و يا هر زبان ديگرى صيغه را اجرا كنند؛ ولى بايد در همان زبان، لفظى را بگويند كه معناى «زوجت» و «قبلت» را بفهماند و لازم نيست وكيل بگيرند.
حکم آيه اللّه بهجت:
خواندن عقد نكاح به زبان فارسى ويا هر زبان ديگرى، جايز است؛ هر چند توانايى بر خواندن زبان عربى هم داشته باشند و وكيل گرفتن لازم نيست.
حکم آيات عظام تبريزى و فاضل لنکرانی:
اگر نمى توانند خودشان به صورت عربى صحيح بخوانند، چنانچه گرفتن وكيل برايشان ممكن باشد ـ بنابر احتياط واجب ـ بايد وكيل بگيرند و اگر ممكن نيست، مى توانند خودشان به زبان فارسى و يا هر زبان ديگرى صيغه را اجرا كنند؛ ولى بايد در همان زبان، لفظى را بگويند كه معناى «زوجت» و «قبلت» را بفهماند.
حکم عقد آریایی: آیا عقد آریایی موجب محرمیت می‌شود یا خیر؟
همان‌طور که اشاره شد، در فقه، اختلاف نظرهایی میان فقها درباره اعتبار متن خطبه عقد نکاح وجود دارد. برخی معتقدند که برای جاری شدن عقد، ادای الفاظ عربی در ایجاب و قبول عقد نکاح ضروری است. آن‌ها بر این باورند که ابتدا زن باید به عنوان ایجاب چنین بگوید: «زَوَجتُک نفسی علی الصداق المعلوم» یعنی خود را به همسری تو درآوردم، با مهریه تعیین شده و مرد نیز بلافاصله به عنوان قبول بگوید: «قَبِلتُ التزویج» یعنی ازدواج را قبول کردم.
در مقابل، نظر برخی دیگر این است که خواندن خطبه به عربی لازم نیست و اگر این عبارات به زبانی مانند فارسی بین زن و مرد ادا شود، عقد نکاح معتبر است و آثار شرعی آن نیز جاری می‌شود. البته بعضی از فقهای این گروه توصیه می‌کنند که صیغه عقد به زبان عربی خوانده شود. اما درباره متن خطبه عقد آریایی، در ابتدا شوهر در پاسخ به عبارتی مشابه: «در حضور انجمن، آیا سوگند یاد می‌کنی تا همواره آنچه بر خود روا داری بر همسرت نیز روا داری و آنچه نمی‌پسندی او نیز نپسندد؟ آیا برای او همسری وفادار و برای فرزندانت پدری خردمند خواهی بود؟» وفاداری خود را به همسرش سوگند می‌دهد. سپس، زن نیز در پاسخ به پرسشی مشابه: «در حضور انجمن، آیا سوگند یاد می‌کنی تا با شوهرت مهربان و همدل باشی و احترام او را همواره حفظ کنی؟ آیا نیازهای او را نیاز خود بدانید و در بی‌نیازی و بی‌آزی همراهش باشی؟» سوگند یاد میکند.
بنابراین، با توجه به بررسی‌های انجام‌شده، طبق نظر شرع و فقها، خطبه عقد نکاح باید حداقل شامل دو عبارت «خودم را به عقد تو درآوردم» از جانب زن و «ازدواج را قبول کردم» از جانب مرد باشد. این جملات به هر زبانی که بیان شوند، شرط اصلی اعتبار عقد هستند.
بر این اساس، خطبه عقد آریایی که ارائه شده اعتبار لازم را ندارد. در پاسخ به این که آیا عقد آریایی موجب محرمیت می‌شود یا خیر، باید گفت که اعتبار متن خطبه عقد آریایی مهم است.
اگر این خطبه از نظر حقوقی، قانونی و شرعی معتبر باشد، می‌تواند موجب محرمیت شود و مشکلی ایجاد نمی‌کند. با این حال، بررسی متن خطبه عقد آریایی نشان می‌دهد که نه تنها به عربی نیست، بلکه معانی لازم برای عقد نکاح در اسلام را ندارد.
در اسلام، ایجاد محرمیت منوط به این است که زن بگوید «خودم را به نکاح تو درآوردم» و مرد پاسخ دهد «ازدواج را قبول کردم». بنابراین، با توجه به عدم وجود این عبارات و معانی در خطبه عقد آریایی، این عقد اعتبار ندارد و نمی‌تواند محرمیتی بین زن و مرد ایجاد کند.
این برنامه زمزم احکام مکی باشد در شبکه جهانی ولایت (تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی(حفظه الله) . کارشناس این کلیپ : حجت الاسلام وحید پور