در میان دامنههای سرسبز و کوهستانی زاگرس، روستاهای کوچکی وجود دارند که با وجود جمعیت کم، نمادی از اصالت و زندگی سنتی هستند. روستای خیاره در شهرستان سنندج، یکی از همین مناطق است که با طبیعت بکر و فرهنگ غنی خود، تصویری از سبک زندگی بومی و پیوند عمیق با سنتها را به نمایش میگذارد. در این مطلب، به معرفی جامع این روستا و بررسی ویژگیهای جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن خواهیم پرداخت.
خیاره؛ روستایی در دامنه کوههای کردستان
خیاره کجاست؟
روستای خیاره در بخش سیروان و دهستان سنان شهرستان سنندج واقع شده است. این منطقه بخشی از دامنههای کوهستانی رشتهکوه زاگرس است، که باعث شده خیاره دارای آب و هوایی معتدل در فصول گرم و سرد و زمستانهایی سرد و پربرف باشد.
موقعیت کوهستانی روستا، دسترسی به آن را کمی دشوار میکند و همین امر موجب شده تا بافت سنتی و فرهنگی آن تا حد زیادی حفظ شود. خیاره به دور از هیاهوی شهرهای بزرگ، در محیطی آرام و با طبیعت بکر و زیبا قرار گرفته است.
معنی و کاربرد دیگر «خیاره»:
در معماری و اشیاء، «خیاره» به تزئیناتی با کنگرههای دندانهدار گفته میشود که در اطراف لبهها به کار میرود.
جمعیت و ساختار اجتماعی
بر اساس آخرین سرشماری رسمی که در سال ۱۳۹۰ انجام شد، جمعیت روستای خیاره ۱۶۵ نفر بوده که در قالب ۴۱ خانوار زندگی میکردند. این جمعیت کم، نشاندهنده جامعهای کوچک و منسجم است که روابط اجتماعی در آن بر پایه خویشاوندی و همسایگی بنا شده است. به مانند بسیاری از روستاهای ایران، خیاره نیز احتمالاً با چالش مهاجرت جوانان به شهرهای بزرگ در جستجوی شغل و امکانات بیشتر روبهرو است.
اقتصاد و معیشت
اقتصاد مردم خیاره، کاملاً وابسته به منابع طبیعی و فعالیتهای سنتی است. اصلیترین شیوههای تأمین معاش در این روستا عبارتند از:
- کشاورزی: کشت محصولات کشاورزی از جمله گندم و جو و همچنین محصولات باغی در زمینهای اطراف روستا، از مهمترین فعالیتهای اقتصادی است.
- دامداری: پرورش دامهایی مانند گوسفند و بز نیز بخش مهمی از زندگی روستاییان را تشکیل میدهد. فروش محصولات دامی مانند لبنیات و گوشت، درآمدی پایدار برای آنها فراهم میکند.
فرهنگ و زبان
ساکنان خیاره به زبان کوردی صحبت میکنند. فرهنگ کُردی که غنی از موسیقی، رقصهای محلی و آداب و رسوم قدیمی است، در این روستا نیز جریان دارد. زندگی در جوامع کوچک روستایی، فرصتی برای حفظ و انتقال سنتها از نسلی به نسل دیگر فراهم میکند. مردمان این روستا نیز احتمالاً آداب و رسوم مربوط به جشنهای محلی، مراسم عروسی و سوگواری را بر اساس سنتهای دیرین خود انجام میدهند.
در مجموع، روستای خیاره نمونهای از یک جامعه روستایی است که با وجود جمعیت کم، نقش مهمی در حفظ هویت و سنتهای مناطق کردنشین دارد.




