حضرت مریم (س)، نامی مقدس که با معجزه و پاکدامنی گره خورده است، تنها بانویی است که در قرآن کریم سورهای به نام او نازل شده و در میان زنان عالم، به مقام «صدیقه» و برگزیده شدن الهی دست یافته است. زندگی این بانوی بزرگ، از لحظه نذر مادرش تا پرورش یافتن در محراب و سرانجام، مادری معجزهآسا برای حضرت عیسی (ع) بدون داشتن پدر، سراسر کرامت و نشانه توکل محض به خداوند است. این تحقیق به بررسی تولد، تربیت خاص در بیتالمقدس، بشارت شگفتانگیز و جایگاه رفیع حضرت مریم (س) به عنوان نماد ایمان، صبر و پاکدامنی در تاریخ ادیان الهی میپردازد.
داستان زندگی حضرت مریم (س): بانوی برگزیده، مادر عیسی (ع) و نماد پاکدامنی
حضرت مریم (س)، یکی از بزرگترین و والاترین زنان در تاریخ ادیان ابراهیمی است که در قرآن کریم به عنوان «مادر عیسی مسیح (ع)» از او با احترام و تقدیس فراوان یاد شده است. او تنها بانویی است که در قرآن، سورهای کامل به نام او نازل شده و از او به عنوان «صدیقه» (بسیار راستگو و تصدیقکننده حق) و «قانتة» (بسیار فرمانبردار) یاد شده است. داستان زندگی او، از تولد تا مادری معجزهآسا، سرشار از کرامات الهی و درسهای ایمان، پاکدامنی و توکل است.
معنای لغوی مریم
در مورد معنای لغوی «مریم» احتمال داده شده که «مریم» یا «میریام» نامی مصری به معنای «عشق محبوب» باشد. در قرن اول میلادی از این نام بسیار استفاده میشده و علت محبوبیت این نام را شخصیت محبوب مریم، خواهر موسی در تورات ذکر کردهاند.
خلاصه زندگینامه
مریم (س) دختر عمران و حنة (حنّا) بود. خانواده او از خاندانهای پاک و مورد احترام بنیاسرائیل و از نسل انبیا (فرزندان داوود و سلیمان) بودند. حنه (مادر مریم) پس از سالها نازایی، نذر کرد که اگر صاحب فرزندی شود، او را وقف خدمت در بیتالمقدس کند.
خداوند دعای حنه را مستجاب کرد و مریم (س) متولد شد. حنه با دیدن دختر بودن فرزندش، نگران نذر خود شد، اما خداوند نذر او را پذیرفت و مریم (س) را از شر شیطان محافظت فرمود.
پس از تولد، مریم (س) به سرپرستی حضرت زکریا (ع) (شوهر خاله یا داییاش) سپرده شد و در محراب (محل عبادت) بیتالمقدس رشد کرد.
در قرآن آمده است که هر بار زکریا (ع) به محراب مریم (س) وارد میشد، غذای آماده و تازهای را نزد او مییافت. وقتی از او میپرسید: «این از کجاست؟»، مریم (س) پاسخ میداد: «از جانب خداست، خداوند به هر کس بخواهد بی حساب روزی میدهد.» این نشانه، کرامت و پاکیزگی روح او بود.
داستان مادر شدن حضرت مریم(س) و به دنیا آوردن حضرت عیسی(ع)
مریم (س) جوانی خود را در عبادت و دوری از گناه سپری کرد. خداوند او را از میان تمام زنان عالم برگزید و از هرگونه پلیدی پاک گرداند. فرشتگان به او بشارت دادند که خداوند او را پاک و مطهر ساخته و بر زنان جهان برتری داده است.
مهمترین و شگفتانگیزترین بخش زندگی مریم (س)، لحظه بشارت تولد فرزندی بدون پدر بود. جبرئیل (ع) به شکل انسانی بر او ظاهر شد و به او بشارت داد که خداوند فرزندی به نام «عیسی» به او عطا خواهد کرد که «کلمة الله» (کلمه خدا) و «روح منه» (روحی از جانب او) خواهد بود.
مریم (س) با تعجب پرسید: «چگونه ممکن است من فرزندی داشته باشم، در حالی که هیچ مردی به من دست نزده است؟». جبرئیل (ع) پاسخ داد که این کار بر خدا آسان است و برای آنکه این فرزند نشانهای برای مردم و رحمتی از سوی خداوند باشد، چنین خواهد شد.
مریم (س) پس از این بشارت، باردار شد و برای دوری از قضاوت مردم و حفظ ایمان خود، به مکانی دورافتاده پناه برد.
در لحظه زایمان، مریم (س) درد و رنج بسیاری متحمل شد و آرزوی مرگ کرد. اما خداوند او را یاری رساند؛ صدای غیبی به او گفت: «غمگین مباش! پروردگارت از پایین تو چشمهای جاری ساخت. و تنه درخت خرما را به سوی خود تکان ده تا خرمای تازه و رسیدهای بر تو فرو ریزد.»
پس از تولد، مریم (س) عیسی (ع) را در آغوش گرفت و به میان قوم خود بازگشت. قوم با دیدن او، او را به گناه متهم کردند و طعنهها زدند. در این هنگام، عیسی (ع) به اذن الهی در گهواره به سخن آمد و فرمود: «من بنده خدایم، به من کتاب (انجیل) داده و مرا پیامبر قرار داده است.» این معجزه بزرگ، مریم (س) را از اتهامات ناروا تبرئه کرد.
ماجرای ازدواج و فرزندان دیگر حضرت مریم(س)
در مورد ازدواج حضرت مریم (س) بعد از تولد عیسی (ع) اختلاف نظر وجود دارد. در بعضی کتب مسیحی به ازدواج او با یوسف نجار اشاره شده و نام فرزندان پسر او نیز ذکر و به فرزندان دختر هم اشاره شده یا خواهران و برادرانی برای او ذکر کردهاند، اما برخی از مسیحیان این نظر را رد کردهاند و کلیسا نیز از قرن پنجم به بعد اعلام کرد که مریم (س) هرگز ازدواج نکرده و مراد از خواهران و برادران عیسی اقوام نزدیک او هستند.
در منابع اسلامی نیز اعتقاد بر این است که مریم (س) فقط برای به دنیا آوردن عیسی (ع) از معبد خارج شده و هرگز ازدواج نکرده است.
جایگاه مریم (س) در اسلام و مسیحیت
مریم (س) یکی از چهار زن بزرگ و برگزیده تاریخ در اسلام شناخته میشود (همراه با خدیجه، فاطمه زهرا و آسیه). او نماد کامل پاکدامنی، ایمان، توکل و تسلیم در برابر اراده الهی است و الگوی تمام زنان مؤمن به شمار میرود.
در مسیحیت نیز مریم مقدس (مادر خدا یا مریم باکره) جایگاه والایی دارد و مادر خدای نجاتبخش شناخته میشود.
وفات و آرامگاه مریم(س)
درباره تاریخ دقیق وفات و آرامگاه حضرت مریم (س) اطلاعات قطعی و یکسانی در منابع تاریخی و دینی وجود ندارد.
برخی از مسیحیان معتقدند که مریم (س) وفات نکرد بلکه صعود جسمانی داشته است ولی برخی وفات او را حدود سال 35 میلادی و در سن 51 سالگی میدانند. محل دفن او معلوم نیست.
براساس روایتی که در کتاب کافی آمده است وفات مریم (س) قبل از عروج عیسی (ع) بوده است و عیسی (ع) شخصاً او را غسل داده است
برخی روایات به وفات او در اورشلیم یا نزدیکی آن اشاره میکنند، اما محل دقیق آرامگاهش نامعلوم است. اما آنچه مسلم است، نام و یاد او برای همیشه در تاریخ بشریت و ادیان الهی، به عنوان بانویی بیمانند و مطهر، زنده و جاودانه خواهد ماند.
