اسماعیل سقاب اصفهانی رئیس سازمان انرژی کیست؟ + سوابق، دیدگاه‌ها و ابهامات مدرک دکترای او

اسماعیل سقاب اصفهانی کیست؟ وی یکی از چهره‌های جنجالی و خبرساز در فضای سیاسی و مدیریتی ایران در سال‌های اخیر، به ویژه پس از انتصاب وی در دولت چهاردهم (دولت مسعود پزشکیان) است. در این مقاله مروری بر زندگی شخصی، سوابقف حواشی و دیدگاه های وی خواهیم  داشت.

بیوگرافی اسماعیل سقاب اصفهانی

اسماعیل سقاب اصفهانی (متولد ۲۲ بهمن ۱۳۶۴ در مشهد)، یک مدیر و فعال سیاسی است که در سال‌های اخیر، به دلیل سوابق مدیریتی در نهادهای خاص و انتصاب جنجالی‌اش به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان سیاست‌گذاری و مدیریت راهبردی انرژی در دولت مسعود پزشکیان، به شدت مورد توجه قرار گرفته است.

همسر و فرزندان اسماعیل سقاب اصفهانی

در مورد اسماعیل سقاب اصفهانی، اطلاعات خاصی در خصوص وضعیت تأهل، نام همسر یا تعداد و مشخصات فرزندان ایشان در منابع خبری و بیوگرافی‌های موجود، منتشر نشده است.

سوابق و آغاز فعالیت های سقاب اصفهانی

زندگی حرفه‌ای و سیاسی سقاب اصفهانی با فعالیت در خراسان رضوی و نهادهای وابسته به آن آغاز شد. او فعالیت سیاسی خود را از سال ۱۳۸۸ با عضویت در ستاد ساماندهی امور جوانان استان خراسان رضوی آغاز کرد.

مهم‌ترین بخش سابقه او، همکاری نزدیک با سید ابراهیم رئیسی (رئیس جمهور فقید) در دوران حضور وی در آستان قدس رضوی است. سقاب اصفهانی در آن دوره، مدیرکل برنامه‌ریزی و بهبود عملکرد معاونت محرومیت‌زدایی آستان قدس بود.

او همچنین در هیئت مدیره بنیاد علوی (از نهادهای زیرمجموعه بنیاد مستضعفان) نیز حضور داشته است.

سقاب اصفهانی در دولت سیزدهم نقش پررنگی در حوزه برنامه‌ریزی و تحول ایفا کرد و به چهره‌های نزدیک به جبهه اصولگرا شناخته می‌شود. در دولت ابراهیم رئیسی، او دبیر «ستاد راهبردی تحول دولت» بود. این ستاد مسئولیت تدوین سندی را بر عهده داشت که قرار بود برنامه‌های اجرایی دولت را در حوزه‌های مختلف تنظیم کند.

اظهارات او درباره جلسات شبانه و ارتباطاتش با شخصیت‌هایی مانند رئیسی و قالیباف، در شبکه‌های اجتماعی بازتاب زیادی پیدا کرد و نشان‌دهنده نزدیکی او به هسته مرکزی مدیریتی دولت سیزدهم بود.

او یکی از افراد اصلی در «اندیشکده راهبردی بسامد گام دوم» است که در جهت بازطراحی سازوکارهای آینده‌نگرانه مدیریت دولت‌های گام دوم انقلاب فعالیت می‌کند.

انتصاب جنجالی در دولت چهاردهم: مهندسی انرژی بدون سابقه تخصصی

انتصاب سقاب اصفهانی در دولت چهاردهم (دولت مسعود پزشکیان) به عنوان معاون رئیس‌جمهور، بزرگترین موج رسانه‌ای را درباره او ایجاد کرد. او به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان سیاست‌گذاری و مدیریت راهبردی انرژی منصوب شد.

اصلی‌ترین انتقاد از این انتصاب، فقدان سابقه تخصصی سقاب اصفهانی در حوزه مهم و کلیدی انرژی بود. منتقدان معتقد بودند که این سمت به کارشناسان باتجربه نفت و انرژی نیاز دارد، در حالی که سوابق او بیشتر مدیریتی و ستادی بوده است.

این انتصاب موجی از واکنش‌ها را در پی داشت. برخی از حامیان دولت پزشکیان، از جمله فیاض زاهد، در اعتراض به این انتصاب استعفای خود را اعلام کردند و این انتخاب را به نوعی شکست رویکرد اصلاح‌طلبانه دولت تلقی کردند.

او پس از انتصاب، با اظهاراتی مانند اینکه “بزرگترین تهدید داخلی کشور، موضوع انرژی است؛ اما این بزرگترین فرصت کشور نیز هست”، وعده‌هایی را در حوزه ساماندهی مصرف و عادلانه‌سازی یارانه‌ها مطرح کرد که جنجالی شد.

آیا اسماعیل سقاب اصفهانی واقعا “دکتر” است؟

در کنار حواشی انتصاب، مدارک تحصیلی سقاب اصفهانی نیز مورد تردید قرار گرفته است. او سال‌هاست خود را با لقب “دکتر” معرفی می‌کند. برخی فعالان دانشگاهی و اساتید، از جمله علی شریفی‌زارچی، با جستجو در سامانه‌های اطلاعات وزارت علوم، اعلام کردند که هیچ مقاله علمی و یا رد و نشانی از پایان‌نامه کارشناسی ارشد یا دکتری او موجود نیست. این موضوع سبب شد که برخی، او را به سوءاستفاده از عنوان علمی متهم کنند و خواستار شفاف‌سازی یا برکناری وی توسط دولت شوند.

دیدگاه‌های سیاسی و فراجناحی

سقاب اصفهانی در واکنش به انتقاداتی که او را به دلیل سوابق در دولت سیزدهم، به جناح اصولگرا و به‌طور خاص جبهه پایداری منتسب می‌کردند، مواضع زیر را اتخاذ کرده است:

• او تأکید کرده است که هیچ‌گاه عضو جناح سیاسی، گروه، حزب یا جبهه‌ای نبوده و در هیچ جلسه حزبی، جناحی یا سیاسی شرکت نکرده است.

• وی به‌طور مشخص اعلام کرده است که عضویت رسمی و تشکیلاتی در ارکان جبهه پایداری انقلاب اسلامی ندارد. (این موضع توسط روابط عمومی جبهه پایداری نیز تأیید و اعلام شده است که دیدگاه‌های او صرفاً نظرات شخصی است و سنخیتی با مواضع رسمی جبهه ندارد).

• وی از فعالان سیاسی و مردم خواسته است که “دعواهای جناحی را کنار بگذاریم” و “اسلحه‌های سیاسی را پایین بگذاریم” تا امکان حل مسائل ملی، به‌ویژه موضوع انرژی، فراهم شود.

• وی در تأکید بر رویکرد فراجناحی خود، اعلام کرده است که تیم کاری‌اش در سازمان انرژی، ترکیبی از اصلاح‌طلب، اصولگرا و طرفداران احزاب مختلف است، اما بحث‌های سیاسی اجازه ورود به جلسات کاری را ندارند.

• ایشان هدف اصلی خود را کمک به حل مسائل کشور می‌داند و خدمت در مجموعه‌های مختلف (آستان قدس، قوه قضائیه، دولت سیزدهم و دولت چهاردهم) را افتخار خود دانسته است.

دیدگاه‌ها در حوزه انرژی و مدیریت راهبردی

مواضع او در خصوص حوزه مأموریت جدیدش (سیاست‌گذاری انرژی) بر محورهای زیر استوار است:

• او معتقد است که بزرگترین تهدید و مسئله کشور در حال حاضر، ناترازی‌های انرژی (گاز، برق و بنزین) است.

• وی می‌گوید که مقصر اصلی ناترازی و هدررفت انرژی، سیاست‌های غلط و تصمیمات اشتباه دولت‌ها بوده است و نه رفتار مردم؛ لذا اصلاح باید از سمت سیاست‌گذاری آغاز شود.

• وی بر لزوم افزایش بهره‌وری انرژی و شریک کردن مردم در سود صرفه‌جویی تأکید دارد. او می‌گوید اصل سود صرفه‌جویی که از حذف قاچاق به دست می‌آید، باید سهم عمده‌اش در اختیار خود مردم قرار گیرد تا انگیزه‌ای برای حمایت ملی از طرح‌ها ایجاد شود.

• او به‌طور قاطع اعلام کرده است که “قرار نیست مردم در زمینه انرژی غافلگیر شوند” و هرگونه برنامه اصلاحی در حوزه حامل‌های انرژی پیش از اجرا با مردم در میان گذاشته و اطلاع‌رسانی شفاف انجام خواهد شد.

• وی بر پایبندی به اجرای قانون برنامه هفتم توسعه، که تکالیفی را در حوزه اصلاح ساختار انرژی بر عهده دولت گذاشته است، تأکید می‌کند.