خردادگان، جشنی باستانی و پر رمز و راز در دل فرهنگ ایرانی، همواره جایگاه ویژه‌ای داشته است. این جشن که در ششمین روز از خردادماه در تقویم زرتشتیان و باستانیان برگزار می‌شود، تجلی‌گر ستایش و سپاس از “خرداد”، امشاسپند بانوی آب‌ها و نماد پاکی، بی‌مرگی و کمال است.
جشن خردادگان
جشن خردادگان یکی از جشن‌های باستانی ایرانی و زرتشتی است که در ستایش و گرامیداشت خرداد، یکی از امشاسپندان (فروغ‌های ایزدی)، برگزار می‌شود.
در باور ایرانیان باستان، خرداد نگهبان آب‌ها و سرسبزی است و در این روز، مردم با رفتن به کنار چشمه‌ها، رودخانه‌ها و دریاها، به نیایش و شکرگزاری برای نعمت حیات‌بخش آب می‌پرداختند. آیین‌های این جشن شامل پاکیزگی، آبرسانی به مزارع و باغات، پوشیدن لباس‌های نو و سبز، خوردن غذاهای سنتی و شیرینی‌ها، و البته شادی و پایکوبی بود.
خردادگان نه تنها جشنی برای سپاسگزاری از آب، بلکه فرصتی برای نو کردن پیمان با طبیعت و تجدید امید به زندگی است. این جشن یادآور اهمیت حفظ محیط زیست و قدردانی از نعمت‌های الهی است. امروزه نیز خردادگان به عنوان یک میراث فرهنگی ارزشمند، در بین زرتشتیان و برخی از ایرانیان گرامی داشته می‌شود و با برگزاری آیین‌های مختلف، یاد و خاطره این جشن باستانی زنده نگه داشته می‌شود.
جشن خردادگان در تقویم 1404 چه روزی است؟
جشن خردادگان در تقویم خورشیدی برابر است با؛ سه شنبه 6 خردادماه
در تقویم میلادی برابر است با؛ 27 می 2025
در تقویم قمری برابر است با؛ 29 ذی القعده 1446
معنا و مفهوم خردادگان
- خرداد (هئوروتات): در اوستا به معنی کمال، رسایی، و تندرستی است. خرداد نماد کمال اهورامزدا و نگهبان آب‌های روی زمین و سرسبزی است. این امشاسپند با آب و گیاهان پیوند دارد و وظیفهٔ پاسداری از آن‌ها را بر عهده دارد.
زمان برگزاری:
- این جشن در روز ششم (روز خرداد) از ماه سوم (ماه خرداد) در گاه‌شماری زرتشتی برگزار می‌شود.
آیین‌ها و رسوم:
- گرامیداشت آب: از آنجایی که خرداد نگهبان آب‌هاست، این جشن ارتباط نزدیکی با آب دارد. زرتشتیان در این روز به کنار رودخانه‌ها، چشمه‌ها، دریاها و قنات‌ها می‌روند و اهورامزدا را برای نعمت آب ستایش می‌کنند.
- نیایش و دعا: خواندن اوستا و نیایش‌های ویژهٔ این روز، به‌ویژه «خرداد یشت»، بخشی از آیین‌های این جشن است.
- پاکیزگی: تأکید بر پاکیزگی آب و محیط زیست از اصول این جشن است.
- گل سوسن: گل ویژهٔ امشاسپند خرداد، گل سوسن (به‌ویژه سوسن چلچراغ) است و در این روز از این گل در مراسم استفاده می‌شود.
- گردهمایی و شادی: مانند دیگر جشن‌های ایرانی، خردادگان با گردهمایی خانواده و دوستان، شادی و پختن غذاهای ویژه همراه است.
علت نامگذاری خرداد روز:
در تقویم ایران باستان، روز ششم هر ماه شمسی و همچنین ماه سوم هر سال خورشیدی به نام خرداد شناخته می‌شود. به عبارت دیگر، هر روز سوم از هر ماه را خردادروز می‌نامیدند. یکی از مهم‌ترین خردادروزها، نوروز بزرگ یا خردادروز فروردین است که به ششمین روز از فروردین ماه در ایران باستان تعلق دارد.
در اوستا، خرداد به نام «هـَئوروَتات» و در زبان پهلوی به «خُردات» یا «هُردات» اشاره دارد که به معنای رسایی و کمال است. نامگذاری خرداد روز به خردادامشاسپند، که در آئین زرتشتی نگهبان آب محسوب می‌شود، مربوط می‌باشد و این روز به منظور بزرگداشت او نامگذاری شده است.